წინასიტყვაობა ჩემი პირველი რეაქცია ამ წიგნის გადახედვისას ისეთივე არაერთგვაროვანი იყო, როგორიც მის შესახებ არსებული დამოკიდებულებები საზოგადოებაში. პირველი - ის, რომ ძალაუფლების შესახებ ასე კარგად ორგანიზებული სახელმძღვანელო, კონკრეტული რეცეპტებით, სხვა არ შემხვედრია. მეორე მხრივ, წიგნი სხვადასხვა ლიტერატურულ ან ისტორიულ ტექსტში ამოკითხული სიბრძნეების ცოტათი გულუბრყვილო ნაკრებად აღვიქვი (ისეთად, როგორიც მასობრივ მკითხველს აინტრიგებს მილიონების მოპოვებისა თუ კარიერული წინსვლისთვის გამოსადეგი რჩევებით)... მოგვიანებით, როცა უკვე საკმარისი დროც მქონდა და სურვილიც, რომ ბოლომდე წამეკითხა და დაკვირვებით გავცნობოდი, მივხვდი, რომ ძალაუფლების შესახებ საკმაოდ კარგად შედგენილი სახელმძღვანელო, სხვადასხვა ისტორიულ ფაქტსა და პერსონაჟზე ან ლიტერატურულ ნაწარმოებებზე დაყრდნობით მომზადებული "თვითმასწავლებელია".
The 48 Laws of Power. სათაურის წაკითხვისთანავე ბევრი შეკითხვა ჩნდება გონებაში. Power კონკრეტულად ძალაუფლებას გულისხმობს? Law ბუნების ან ადამიანის მიერ დადგენილ წესს ნიშნავს თუ ძალაუფლების მოპოვებისა და შენარჩუნების მეთოდს?
ინგლისური სიტყვა Power, პირდაპირი მნიშვნელობით, "ძალას" ნიშნავს, თუმცა ნათელია, რომ ამ კონკრეტულ შემთხვევაში "ძალაუფლებაზეა" საუბარი. შესაბამისად, შინაარსის სრულყოფილად გადმოსაცემად, ორი სიტყვის - "ძალისა" და "უფლების" - შერწყმაა საჭირო. ქართულ ენაში გვხვდება სიტყვები: უფლება, თავის-უფლება, ხელის-უფლება, ძალა-უფლება, რაც განსაკუთრებულ ელფერს ანიჭებს ამ სიტყვებს - თითქოს მხოლოდ "ძალა" არ არის საკმარისი ზემოქმედებისთვის, "ვიღაცისგან" მონიჭებული "უფლებაც" უნდა გქონდეს ამ ნების გამოსახატავად და სხვაზე გასავრცელებლად.
საზოგადოებაში ჩამოყალიბებული მორალური კლიშეები განაპირობებს ძალაუფლების მიმართ შიშს, მის მიუღებლობასა და, ზოგადად, უარყოფით დამოკიდებულებას. საზოგადოების სხვადასხვა ფენაში ეს იმდენად მგრძნობიარე საკითხია, რომ გრინის უწყინარი ნაშრომი "ძალაუფლების 48 კანონი" ზოგიერთ ქვეყანაში ცოდვის წყაროდ და ღმერთის გმობადაც კი მიიჩნიეს.
ძალაუფლება და მისი არსის შესწავლა უძველესი დროიდან იყო ადამიანის ინტერესის საგანი. ჯერ კიდევ ძველი, ანტიკური ფილოსოფოსები (პლატონი, არისტოტელე და სხვ.) ცდილობდნენ აეხსნათ საზოგადოებრივი მოწყობის მოდელები და მათში ძალაუფლების როლი. შუა საუკუნეებში ნიკოლო მაკიაველიმ ყველაზე უფრო მკაფიოდ ჩამოყალიბებული სახელმძღვანელო შესთავაზა თავის თანამედროვეებს. მეოცე საუკუნეში ეს თემა კიდევ უფრო გაიშალა, როგორც მეცნიერული კვლევის - მასის ფსიქოლოგიის, სოციოლოგიისა და სხვა ასპექტების შესწავლის მიმართულებით, - ასევე, ადამიანის ინდივიდუალური თვითგანვითარების ხაზითაც. მას საკუთარი კვლევის საგნად ირჩევს მე-20 და 21-ე საუკუნეების ბევრი გამორჩეული ავტორი: დეილ კარნეგი, ნაპოლეონ ჰილი, საიმონ სინეკი და სხვები.
"ძალაუფლების 48 კანონის" ავტორის მიზანი ადამიანისთვის კონკრეტული რჩევების მიცემაა, რომლებიც ისტორიულ ფაქტებსა და სხვადასხვა ეპოქის გამორჩეულ მოაზროვნეთა მოსაზრებებს ეყრდნობა. ბუნებრივია, გრინის ამ ნაშრომს სამეცნიერო კვლევის პრეტენზია არა აქვს. ის უფრო მკითხველთა ფართო წრისთვის განკუთვნილი საინტერესო და სასარგებლო ტექსტია, ავტორის სიტყვებით რომ ვთქვათ: "რაც უფრო კარგად გესმის ძალაუფლების არსი, მით უკეთესი მეგობარი, საყვარელი, ქმარი, ცოლი და პიროვნება ხარ".
ხშირად მორალური კლიშეებით განპირობებული შეხედულებები გაჯერებულია ძალაუფლების მიმართ უარყოფითი დამოკიდებულებით, რადგან მას მხოლოდ ძალადობასთან ან ტყუილთან აკავშირებენ. ავტორიც დასაწყისშივე ეხება ამ საკითხს და გვიხსნის, რომ ეს დამოკიდებულება უაღრესად ცალმხრივი მიდგომის შედეგია. ძალაუფლება არსებობს ნებისმიერ მიკრო- ან მაკროსოციუმში: ოჯახში, სამეგობროში, მცირე ბიზნესსა თუ დიდ კორპორაციაში, ნებისმიერი ზომის ადმინისტრაციულ ერთეულში, ცხადია - სახელმწიფოს მართვაში. მოგვწონს თუ არა, ასეა. ავტორიც სწორედ ასე უყურებს მას - ძალაუფლებას, როგორც მოცემულობას, რომელიც თავისთავად არ არის ცუდი ან კარგი, არამედ - უბრალოდ არსებობს, არსებობდა და იარსებებს.
წიგნის დიდი ნაწილი ეთმობა ისეთ ემოციურ ბარიერებს, როგორებიცაა: შიში, გაბრაზება, აღტყინება და ა.შ., და მათი მართვის, მოთოკვის მითითებებს გვთავაზობს, რაც ნებისმიერი ადამიანისთვის ურთულეს ამოცანას წარმოადგენს. უმთავრესი მაინც შიში და სიბრაზეა. როგორც ჩემი უფროსი მეგობარი და კოლეგა, სამი კოენი (ავტორი წიგნისა "ცხოვრება შიშს მიღმა") აღნიშნავს, "ლობოტომიზაცია" (ანუ შიშისა თუ სიბრაზისგან გონების დაბინდვა) ადამიანს აკარგვინებს უნარს მიიღოს რაციონალური გადაწყვეტილება. ოღონდ, სამისგან განსხვავებით, გრინი პირდაპირ გვირჩევს, მოვირგოთ მრავალნაირი ნიღაბი იმის მიხედვით, თუ ძალაუფლების მოსაპოვებლად კონკრეტულ შემთხვევაში რომელი დაგვჭირდება. ეს სხვაობა გასაგებიცაა: სამი კოენი ლაღი ცხოვრებისკენ მოგვიწოდებს, ხოლო რობერტ გრინი ძალაუფლების მოპოვებასა და შენარჩუნებას გვასწავლის. მთავარია, ეს გავიაზროთ, ხოლო არჩევანი უკვე ჩვენი გადასაწყვეტია.
ძალაუფლების და, შესაბამისად, რობერტ გრინის ტექსტის კარგად გასააზრებლად მნიშვნელოვანი საკითხია გავარკვიოთ, იცვლება თუ არა ძალაუფლების მოპოვების, შენარჩუნების, განხორციელებისა და გადაცემის ფორმები და საშუალებები სხვადასხვა ეპოქაში. თავად ავტორი გვარწმუნებს, რომ ეს კანონები ისტორიის ყველა ეტაპზე ვრცელდება, მაგრამ შეკითხვა მაინც აქტუალური რჩება.
სხვადასხვა დროს ძალაუფლების წყაროც შესაბამისად იცვლებოდა: შუა საუკუნეებში არისტოკრატიის მემკვიდრეობაზე დაფუძნებული ძალაუფლება მე-18 საუკუნიდან ინდუსტრიული რევოლუციის
ჩუქება
