ხალ~თაღი

ამბავი ქართულიზიქურათისა ზაქის ქართული ქარაგმა,ახალი საცავი იბერიელ ქურუმთა სიბ-რძნისა.პირველი ქურუმი ახალი ზიქურათისა,დიდი პაპა მამისა.იგივე მამა ტბელის პაპისა,აბუსერისა.გრიგოლ II,ერისთავი არტანუჯისა და პატრონი ხიხანის ციხისა. მანამდე აჭარას სამი ერისთავი ჰყოლია.ზედა აჭარას (2),ქვედას (1). მდინარე აჭარისწყალის მარჯვენა სანაპირო,აჭარის წელამდე, ხიჭაურამდე ნაწილი მესხეთის ქვაბლიან-ოძრხესი. მარცხენა სანაპირო ვიდრე კარჩხალამდე მამული არტანუჯის ერისთავისა.ციხე არსიანისა ვითა მცველი საერისთავოსი და ზღუდე, დარაჯი ქართველთა სამეფოსი.საპატრონოდ.მიეცემოდა ერისთავსა.ხარჯი მეფის ხაზინისა. მამა ივანესი,აბუსერი,არ ყოფილა პატრონი არსიანის ციხისა.უბრძოლია დიდგორსა.მძიმედ დაჭრილი გადაურჩენია,მიუგნია მისივე ნათესავსა.მამა აბუსერისა ერისთავი არტანუჯისა და ზემო აჭარის სამხრეთისა,ვიდრე კახაბრის ველამდის. აბუსერი ვითა უმცროსი ძე,არ ყოფილა მემკვიდრე მამისა,ვითა ერ-ისთავისა.დავით V-ეს სიკვდილის მერე ციხის პატრონობა რგებია აბუსერის ძეს,ივანესა.(24) წელი ვითა პატრონი არსიანის ციხისა. ახალი ქარაგმა,სატკივარი მეფის მოძულეთა.მთას შეკრებილან ერ-თგულნი მეფე დავითისა.პირველად გაუმხელია ზაქსა დასრულე-ბა ქართული ქარაგმისა. ფალა,მეფის ისარი,მეგობარი ზაქის პირველი ძისა. ათი შეფიცული გაჰყოლია მეფესა. ვითა ავაზაკნი თავისივე დაკარ-გულ სახლსა. პირველი ქართული ზიქურათის სკოლა,ზედა მესხეთის სოფელი საიხვე,იგივე ქვევრი,სახელი ზაქისა.საიხვე დაურქმევია პაპასა. ათი კაცი ვითა პირველი შეგირდი ქარაგმისა.მათვე დაურქმევიათ სახელი,ზაქი ჭყონდიდისა,ვითა ჭყონდიდელი. მეფის მამის სიკვდილის მერე უთქვია ზაქსა:მინდა მერქვას სახელი ვითა მეფის მარჯვენა ხელისა.ვეცდები ორივე მეფის სახელი დავიცვაო.