ამბავი მეფის სახლისა

წიგნი, ვითა მონათხრობი მეფისა,შეუნახია მისივე ხარსა, რუსთველსა. თაღოვან, იგივე კამარა, ხიდებს ხალხი თამარის სახელით იცნობს. თამარის ხიდი იგივე თაღოვანი ხიდია. ლეგენდა ამბობს: ხალხმა თამარის სიყვარულით შეარქვა ხიდებსო. ხიდების აგების დრო განსხვავებულია. ერთმანეთს დაშორებული. ძნელად დასაჯერია ყველგან ერთი სახელი შეერჩია ხალხსა. მით უმეტეს, აგების ტრადიცია ბევრად ძველია. ხალხი თამარის ხიდის სახელით იცნობს. ბევრად სარწმუნოა ზრუნვა ფარული ხელისა. ზრუნვა სახელის დამკვიდრებისა. ხარკი ხარის ხელისა. ახალი გზა-ყვარყვარეს ვუთხარი:მინდა დიდ ვაჭართათვის საქარავნე გზა ავაგო. მჭირდება შენი მიწა და ორი ხიდი. ქარავანი ჩემგან შენთან მოვა თქო. მომისმინა. ვერ დაიჯერა. უარი მითხრა. მერე ვუთხარი: მომეცი შენივე მიწა. მდინარიდან მთამდე. გზას გავიყვან. ხიდებს ავაგებ თქო. უარსა იყო. ვერ დაგითმობო. ვუთხარი გადავიხდი მიწის საფასურსა. გზა გაიყვანე თქო. ვიფიქრებო. მერე შემომითვალა:თანახმა ვარო. არაფერი გამაჩნდა. დიდხანს ვიფიქრე. თამარის ნაჩუქარი სამაჯური მივეცი. უმისოდ არ დამითმო. ჩემი გული და სული მიჰყვა თამარის სახსოვარსა. შევუთვალე ჩემივე ძმასა. აბუსერსა. ჩუმად მოვალ ცივსა. საცა გზა ჩადის ზღვასა. ვუთხარი:მანამ გეტყოდი მდინარით ჩავედი ზღვასა. მინდა არსიანის გზა ჩადიოდეს ზღვასა. გზა ცივიდან მიდის ხელმარცხნივ. ქვევით კინტრიშის წყალით. გადის ზღვამდე. ხიდიდან ხიდამდე გზა ქვაფენილით დავფარეთ. ზღვიდან მდინარის სათავემდე მანძილი 6. 2 ეჯია. სათავიდან არსიანამდე იგივე მანძილია. არსიანიდან ზღვამდე ამ გზით თითქმის ორჯერ ნაკლებია. დიდ ვაჭართათვის ბევრად ხელსაყრელია. გემებს კინტრიშის შესართავთან ტვირთავენ. ტვირთი ზღვიდან პატარა გემით კინტრიშის შესართავსა შედის. არსიანი-არტაანი უმოკლესა გზაა. ბევრად ადვილია მისვლა შავშეთსა. მერე ზღვასა. არსიანის ჩრდილო-აღმოსავლეთით გზა ქართლისა. დასავლით დასავლეთისა. ზღვიდან არსიანის გავლით შიდა ქართლში მისასვლელი გზა ორჯერ ნაკლებია. ხიხანის ციხე იქცა დიდი საქარავნე გზების მთავარ ციხედ. ბაკო ვაქციე ქარვასლად. იქ ისვენებდა ქარავანი. მქონდა მარაგი ჯორ-აქლემთა საკვებისა. აჭარა იქცა მთავარ საქარავნე გზად. თოვლის დროს ვაჭართათვის ავაგე მოსაცდელები. თავლები მათივე ჯორ-აქლემებისთვისა. მეფე თამარის ხელია გზებისა და სტუმართა სახლეების აგება. თვითონვე იღებდა ხარჯსა. მომიკვდა. განვიზრახე ამეგო კამარიანი ხიდები მეფის სახელითა. ჩუმად დავიწყე პირველად თაღოვანი ხიდის აგება. ღელე ჩავხერგე. დავაპირე თაღის დადება. ვერ შევძელი დასრულება. თურმე სათავეს წვიმა მოსულა. ქვემოთ მზიანი იყო. ვიდექი მაღლა. თაღსა. ვერავინ გაიგო. მოვარდა მღვრიე ტალახი. წყალი ვერ გაეტია ყელსა. ძლივს დავაღწიეთ თავი. ხიდი ჩავარდა. ხეებიანად წაიღო წყალმა. მერე თაღიან ხიდებს ბეწვის ხიდი დავარქვი. ხიდი სახლია ხეთთა ხარისა. თაღი სიმაღლე მეფის ღვაწლისა. თაღოვან ხიდებს დავარქვი სახელი მეფე თამარისა. ცხრა თაღოვანი ხიდი ავაგე ზედა და ქვედა აჭარასა. ქაჯეთის ციხის ახალ გზასა. ცხრავე ხიდის ზომას დავმალე სახელი მეფე თამარისა. „მის მთისა ძირსა წყალი დის. არად სანდომი ხიდისა“. დადგენილი ლოკაცია. ზომები ორი ხიდისა. ზომა პირველი დიდი თაღოვანი ხიდია. მეორე ხის ხიდი. ქარაგმა ლაშას ბედისა. ვითა შუაწყალს მდგომი კაცისა. ხიდითავი და შუაწყალი. თაღოვანი ხიდის ზომები: 1).თაღის 0,72(9) - (თ). 2) ისარი 2,17(10)1- (ა). 3).მალის ნახევარი იგივე რადიუსი 10,84(13)-(მ). 4). შუაწელის 32,32(10)1- (ა). 5) წყლის სიღრმე,მორევი 2,17(19)- (რ).(19) ის კაბალა (10) -(ი) თ ა მ ა რ ი