ასტვაწ! ინჩუ ჰამარ!
ძია გევორქა უცებ მოკვდა. ჯერ ადგა სკამიდან, მარცხენა ხელი საფეთქელთან მიიტანა.
– ბიჭო, მიტო, მგონი მორჩა ყველაფერი... – მითხრა დაკარგული ხმით. მერე ისევ დაჯდა, ცას უზომოდ გაკვირვებული, გაფართოებული თვალები მიაპყრო, – ასტვაწ! ინჩუ ჰამარ, – თქვა სომხურად, ჭაღარა თავი ჭადრაკის დაფაზე დაუვარდა და გათავდა. ძლივს გამოართვეს ჩემი შავი დედოფალი ხელიდან.
* * *
ძია გევორქა ასე ორმოცი, ორმოცდახუთი წლის კაცი იქნებოდა, ჩვენს ეზოში ცხოვრობდა ერთოთახიან ბინაში, ცოლთან და ქალიშვილთან ერთად. უსაშველოდ ლამაზი ქალიშვილი ჰყავდა, ნელი. სვანეთისუბნელმა ტრუპკა გოგიამ მოსტაცა ომის შემდეგ, წაიყვანა და წაიყვანა. ნელი მშობლების სანახავად კვირაობით მოდიოდა ხოლმე, ბებია ანეტასა და ბაბუა გევორქას შვილიშვილის ალერსით გააძღებდა და საღამოს კვლავ ქმრის ოჯახში ბრუნდებოდა.
მე და დედას ცოტა შელაზღანდარებული, მაგრამ კეთილი მეზობლობა გვქონდა ძია გევორქასთან. საქმე იმაშია, რომ როდესაც ტრუპკა გოგიამ გევორქას ნელი მოსტაცა, ჩემ გარდა არავინ გამოჰქომაგებია და გამოჰკიდებია, რაც ერთ ჩალილავებულ თვალად და ორ დამამცირებელ პანღურად დამიჯდა ჩემსავე ეზოში, სამაგიეროდ, ძია გევორქას და დეიდა ანეტას უსაზღვრო სიყვარული, ნდობა და სიმპათია დავიმსახურე. ეს სიმპათია, უპირველესად ყოვლისა, იმაში გამოიხატებოდა, რომ ძია გევორქა ჩემ გარდა ჭადრაკს არავის არ ეთამაშებოდა. ტურნირი თითქმის ყოველდღე ერთნაირად მიმდინარეობდა და თითქმის ერთნაირი ტექსტით. თეთრი ფიგურები მუდამ ჩემი იყო, ვთამაშობდით მუდამ სანაძლეოზე და მუდამ ორ ბოთლ საფერავზე თავისი „ზაკუსკით“, რომელშიც წითელი ბოლოკი დომინანტობდა. სამსახურიდან დაბრუნებული ძია გევორქა ისადილებდა თუ არა, ჯერ მკვდარ საათს გააკეთებდა, მერე ეზოში გამოვიდოდა პატიმარივით ჭრელ პიჟამოში გამოწყობილი და დედაჩემს ამოსძახებდა: – ღრმად პატივცემულო ბანოვანო, ქალბატონო ანიკო, თქვენი ცალტვინა კაპაბლანკა დაბრუნდა ლექციებიდან?! – დაბრუნდა, დაბრუნდა, – ჩასძახებდა დედა.
– მაშინ ნახეთ, თუ შემოქმედებით მუშაობაში არ არის ჩვეულებისამებრ ჩაფლული, უთხარით, თქვენმა მეზობელმა ბოტვინიკმა გთხოვათ, იქნებ, დამდოთ პატივი, თქვენი ფასდაუდებელი დროის ოქროს ფონდიდან რამდენიმე წუთი გამოჰყოთ და...
– ენა გაგიხმა, მაგ გაპრანჭული ქართულის სწავლას ერთი სიტყვა სომხური გესწავლა გერჩია, კაცი იქნებოდი, შე უბედურო, არც აქეთ რომ არ ხარ და არც იქით, – პასუხობდა დედა. მერე მე მეძახდა: – ჩადი, ბიჭო, ის შენსავით დაუსტვინე გეძახის.
არ არსებობდა ქვეყნად კაცი ძია გევორქაზე ტკბილმოუბარი და საინტერესო მთხრობელი. ჭადრაკს ეზოში მეთამაშებოდა, ზედ თავის ოთახის კარებთან. ჩავიდოდი და უკვე გაწყობილ დაფას მივუჯდებოდი: – ბარო! – ვეტყოდი, თან ხელს გავუწევდი.
ხელს არ ჩამომართმევდა, დაელოდებოდა, პირველ სვლას როდის გავაკეთებდი, მერე თვითონ გააკეთებდა საპასუხო სვლას, იმ სვლას რვეულში ჩაიწერდა და მხოლოდ და მხოლოდ შემდეგ ჩამომართმევდა ხელს და მიპასუხებდა: – გაგიმარჯოს, დავი-დაუბასე არ მოდის? – არა.
– მეზობლებო, მოწმე იყავით, დავი-დაუბასე არ მოდის! – გააფრთხილებდა თავისი საქმით გართულ ეზოში მოფუსფუსე მეზობლებს, ისინიც თავს უქნევდნენ თანხმობის ნიშნად. ადრე მეზობლები ფუტკარივით გვესეოდნენ გარშემო, შემდეგ ჩვენი ჩხუბითა და ჭინჭყლით თავმობეზრებულები თანდათან ჩამოგვცილდნენ. იშვიათად თუ ვინმეს წასძლევდა ცნობისმოყვარეობა და ჩაერეოდა ჩვენს ჩხუბში, თორემ ისე, მე და ძია გევორქა ეზოში სრული ავტონომიით ვსარგებლობდით, რაც, ერთი მხრივ, ძალიან გვსიამოვნებდა კიდეც.
– ამხანაგო გევორქ ართავაზის ძევ, რატომ იწერთ სვლებს? – ვიწყებდი შარს.
– წესია ასეთი! – მე რომ არ ვიწერ? – უნდა ჩაიწერო! – რომ არ ვიცი ჩაწერა? – ესე იგი წერა-კითხვის უცოდინარი ხარ და უვიცი, ამიტომ მე სვლას ჩაგიწერ, შენ კი ჯვარი დაუსვი ან თითის ანაბეჭდი გააკეთე.
– თითის ანაბეჭდი გავაკეთო, რა პატიმარი ვარ? – სიტყვა პატიმარს გამორჩეულად, ხაზგასმით ვამბობ, რადგან ძია გევორქა ტყვედნამყოფია და იმ დღეების გახსენება ნერვებს უშლის. ამას ბოროტებით კი არ ჩავდივარ, ნერვებაშლილი ძია გევორქა ცუდ სვლებს აკეთებს ხოლმე და მოგების შანსი მიჩნდება, ამიტომ, რაც შემიძლია ვახელებ და ვახელებ.
– აბა, აბა, ლაწირაკო, ნამიოკები არ იყოს, მე ხომ არ გეუბნები შენ პოლიტეკონომიაში, სახალხო მეურნეობის დაგეგმვაში, სტატისტიკაში, სამართალში და დიალექტიკურ მატერიალიზმში რომ ორები გყავს. – თითებზე ითვლის ჩემს საგნებს ძია გევორქა.
– მაშ შენ სწავლობ ჩემ მაგივრად? მაშ, კურსიდან კურსზე როგორ გადავდივარ? – მეც ეგ არ მიკვირს? – იცინის ძია გევორქა.
– შენ ეგეთი სწავლა-განათლება სად მიიღე, ტყვეობაში? – ვეკითხები ძია გევორქას და თვალს თვალში ვუყრი.
– რომელ ტყვეობაში! – სცრის კბილებში ძია გევორქა და აქეთიქით იყურება შეშინებული.
– აი, იმ ტყვეობაში, ნავთლუღს რომ გასცდი და როსტოვამდე ორთავხელაწეული ვაშას მაგიერად
ჩუქება
