მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი ჩემს სოფელს მარჯვნივ გუბაზოული ჩაუდის, მარცხნივ – ლაშის ღელე, რომელიც სავსეა კიბორჩხალებით, ღორჯოებით და შარვალაკა-პიწებული ბიჭებით. გუბაზოულზე ხიდია გადებული, რომელსაც ბოგას ეძახიან. ყოველ გაზაფხულზე მოვარდნილ წყალს მიაქვს ხიდი და ჩვენ მხოლოდხიდის თავი გვრჩება. მიუხედავად ამისა, ჩემი სოფელი მაინც ყველაზე ლამაზი და მხიარული სოფელია გურიაში, მე იგი ყველა სოფელზე უფრო მიყვარსამქვეყნად, რადგან არ შეიძლება სხვაგან იყოს სოფელი, რომელშიც ვცხოვრობდე მე, ჩემი ბებია, ილარიონი, ილიკო და ჩემი ძაღლი მურადა.
* **
ბებიაჩემი ბრძენი ქალია, ის მუდამ ასე მეუბნება: – ისწავლე, შე სასიკვდილე, თორემ უსწავლელი დარჩები. მეცნიერებაზე ბებიასთავისებური წარმოდგენა აქვს. ერთხელ,როდესაც აივანზე ვიჯექი და ხმამაღლა ვიზეპირებდი ქართული გრამატიკის ნორმებს, ბებიამ, სხვათა შორის,მკითხა: – რასაა, რომ იზუთხავ, შვილო? – ზმნის პირიანობას ვსწავლობ, ბებია.
– ზმნის პირიანობა ვის გაუგია, ბიჭო, პირიანი კაცი ვიცი მე.
– ეს სხვა პირია, ბებია, შენ რომ გგონია, ის არ არის.
– პირი ერთია, ბიჭო, ქვეყანაზე.
– კარგი, აბა, მითხარი, რა არის პირი? – ვკითხე ბებიას და წიგნი დავხურე.
– პირი რა არის და... პირი პირია.
– დაჯექი, ბებია, გაკვეთილი არ იცი, – ორს გიწერ! – ორს მოგცემ მე შენ, შე კუდიანო, ახლავე წადი და თხა გადააბი, თორემ იმდენს გირტყამ,რუმბივით გაგიხდი ცხვირ-პირს!
– აბა, ერთს კიდევ გკითხავ და მერე წავალ, რამდენი პირ არსებობს? – პირი იმდენი არსებობს, რამდენიც კაცი დაიარება ამ ქვეყანაზე და პირიიმიტომ არსებობს, რომ ენა დაატიოს კაცმა შიგ, გეყურება? პირი ზოგს პატარა აქვს, ზოგს დიდი, დიდი პირი ვისაც აქვს, იმას ლაფშიანს ეძახიან.არსებობს კიდევ უცხვირპირო ხალხი, მაგალითად, შენ.
– პირშავი ხალხიც არსებობს. – ვთქვი მე.
– მართალი ხარ. ჩვენი ფოსტალიონი, მაგალითად, პირშავია, კონვერტებს მარკებს აძრობს და მერე მეუბნება, უმარკო იყო, მანეთი მომეციო.
– მე როგორი ვარ, ბებია? – შენ? პირზე მიწადასაყრელი, ამოუპირავი და ღვთის პირიდან გადავარდნილი. შენს პირში ჩემი მტერი ჩავარდა.
არ არსებობს ქალი გურიაში, რომელსაც უკეთესი წყევლა შეეძლოს, ვიდრე ჩემს ბებიას, მაგრამ მე მისი წყევლის არ მეშინია, რადგან ერთხელწამოცდა: – ნუ გეშინია, ბებია, როდესაც გწყევლი, ჩემი ძუძუები გლოცავენო.
გარდა ზემოაღნიშნულისა, ჩემი ბებია ეჭვის თვალით უყურებ განათლების კომისარიატის უსულგულო გადაწყვეტილებას იმის შესახებ, რომბავშვებს ყოველდღე ექვს-ექვსი გაკვეთილი გვაქვს, თუმცა მე ამის საბაბს ბებიას არასოდეს არ ვაძლევ. ჩემი მეცადინეობა ყოველდღე დიდი-დიდი ოთხგაკვეთილამდე გრძელდება. მეოთხე გაკვეთილზე მე ვკარგავ დროისა და ზომიერების შეგრძნების უნარს და ზომაზე მეტად ხმამაღლა ვეკითხები ჩემსმეზობელს: – რომულის ვენაცვალე, რომ არ ირეკება, ზარი მოიშალა ნეტავ, თუ დარაჯი?რომული იკრიჭება, მასწავლებელი კი იშვერს ჩემსკენ თითს(თითით საჩვენებელი მოწაფე ვარ) და ალერსიანად მეუბნება: – ახლავე აეთრიე, გარეთ გაეთრიე და, სანამ მშობელს არ მოიყვან, სკოლაში არმოეთრიო!მე არ ვეკითხები მასწავლებელს – „ რატომ “ , რადგან ასეთი დისკუსიის შემდეგ კამათში ცარცი და სახაზავი ერევა. უხმოდ ვიღებ ქუდს დაგავდივარ.
– ნახვამდის! – ვეუბნები რომულის.
– ნახვამდის! – მეუბნება რომული და ხელს მიქნევს.
მეორე დღეს ბებია მიმყავს სკოლაში, მერე ბებიას მივყავარ სახლში, მერე ისევ ბებია მომყავს სკოლაში და ასე შემდეგ. თამამადშეიძლებაითქვას, რომ მე და ბებია ერთად ვამთავრებთ ათწლედს. ვფიქრობ, ე ერთადერთი შემთხვევაა კაცობრიობის ისტორიაში.
* * *
მე რა, მე ჩვეულებრივი სოფლელი ბიჭი ვარ, წიგნების ჩანთაშ ხილი, შურდული და ფიშტო მიწყვია. დაზამთრებამდე სკოლაშ ფეხშიშველიდავდივარ. მაქვს ერთი შარვალი და ყოველ წელს ორი საშემოდგომო გამოცდა. რადგან ჩემი ძაღლი, მურადა, სულ თან დამყვება, სოფელშისულძაღლიანს მეძახიან, სკოლაში – ყალთაბანდს, ხოლო ბებია კუდიანს მეძახის. ჩემი ნამდვილი სახელი ზურიკოა.
როდესაც ბებიას ვაბრაზებ, იმ ღამით საწნახელში მძინავს, როდესაც ვურიგდები, ერთად გვძინავს. დღისით ბებია მწყევლის და ზურგს უკანამოფარებული წკეპლით მეპარება. ღამით ფეხებს მბანს და დაძინებულს მკერდზე მკოცნის.
სკოლაში როგორი ვარ? სკოლაში ჩემი ქცევის შესახებ არსებობს დოკუმენტი – „ პედსაბჭოს სხდომის ოქმი “ , რომელიც იმ შთაბეჭდილების წიგნსჰგავს, უნიჭო მხატვრის გამოფენაზე რომ დევს და გამვლელ- გამომვლელს ეხვეწებიან, თუ ძმა ხარ, რამე ჩაგვიწერე შიგო.
ეს დოკუმენტი, დაახლოებით, ასე გამოიყურება:მ სოფლის საშუალო სკოლის პედაგოგიური საბჭოს 1940 წლი 18 მარტის სხდომის ოქმი.
სხდომას ესწრებოდა:
ჩუქება
