მოთხრობები, პიესები, DE PROFUNDIS

ოსკარ უაილდი (1854-1900), წარმოშობით ირლანდიელი ინგლისელი მწერალი და პოეტი, გვიანი ვიქტორიანული ეპოქის გამორჩეული დრამატურგი, ესთეტიზმისა და ევროპული მოდერნიზმის ერთ-ერთი მთავარი ფიგურაა. მისი მოთხრობები, ზღაპრები, ესეები, რომანები და პიესები დღემდე მკითხველების, თეატრის თუ კინოს რეჟისორებისა და ლიტერატურისმცოდნეების გაუნელებელი ინტერესის საგანია. რას არ უწოდებდნენ მას: პარადოქსის პრინცი, ესთეტიზმის აპოლოგეტი, აფორიზმების მეფე, თანამედროვეობის საუკეთესო დრამატურგი. მის ნაწარმოებებში ჩანს მწერლის წინააღმდეგობრივი, მეამბოხე ბუნება, რომელიც ვერ ეგუებოდა გვიანი ვიქტორიანული ინგლისის ფილისტერთაგან თავსმოხვეულ ქცევის წესებს, რისთვისაც მწარედ აზღვევინეს - ციხეში გამოამწყვდიეს. სწორედ იმ პერიოდის ერთ-ერთი შესანიშნავი ნაწარმოებია De Profundis - წერილი-აღსარება ციხიდან, რომელიც მან მეგობარ მამაკაცს (ვინც სასამართლო პროცესზე არ გამოცხადებულა და მხარი არ დაუჭირა მწერალს მძიმე წუთებში) მიუძღვნა და სადაც კარგად ჩანს მისი მსოფლმხედველობა, ღირებულებები, განსხვავებული მისი თანამედროვეობისგან. ოსკარ უაილდის პიესები დღემდე იდგმება მსოფლიოს თეატრების სცენებზე: („იდეალური ქმარი“, „სალომეა“ - ამ ბიბლიურ სიუჟეტზე შექმნილის პიესის შესახებ საზოგადოებისა და კრიტიკოსების აზრი გაიყო, მეტიც, პიესამ მკაცრი ცენზურა გაიარა, „ლედი უინდერმირის მარაო“, „იდეალური ქმარი“ და ა.შ.) და დიდი წარმატებითაც, ხოლო ბევრი მათგანი ფილმებადაც გადაიღეს, მაგალითად, „იდეალური ქმარი“, „ლედი უინდემირის მარაო“ და ა.შ. წინამდებარე წიგნში წარმოდგენილი პიესა „ვერა ანუ ნიჰილისტები“, რომელიც პირველად ითარგმნა ქართულად, ისევე როგორც „პადუელი ჰერცოგინია“, მისი შემოქმედების ადრეულ ეტაპს განკეუთვნება. ეს მწერლის პირველი მელოდრამატული პიესაა (1880), რომელიც მან რუს რევოლუციონერსა და ტერორისტს, ვერა ზასულიჩს მიუძღვნა, ხოლო „პადუის ჰერცოგინია“, ლექსად დაწერილი მელოდრამატული ტრაგედია, ინგლისური აღორძინების გვიანი შექსპირის პერიოდის დრამის მიბაძვით შეიქმნა. კომედია „ლედი უინდერმირის მარაოს“ პრემიერა 1892 წლის 22 თებერვალს გაიმართა სენტ-ჯეიმზის თეატრში, 1893 წელს კი აშშ-ში, ბროდვეიზე, მოგვიანებით კი ფილმადაც გადაიღეს. „იდეალური ქმარი“ ოსკარ უაილდის ერთ-ერთი შესანიშნავი პიესაა (1895), რომლის სიუჟეტის ღერძი შანტაჟი და კორუფციაა. მოქმედება მიმდინარეობს 1890-იანი წლების ლონდონში. შანტაჟი, რაც საფრთხეს უქმნის ადამიანის მდგომარეობას საზოგადოებაში, ოსკარ უაილდისთვისაც ცნობილი თემა იყო და 1895 წელს, როცა პიესის პრემიერა გაიმართა, მწერალი დააპატიმრეს „უხამსი საქციელისთვის“ და პიესის ავტორად მისი მოხსენიება აკრძალეს. მის მოთხრობებს: „ქანთერვილის მოჩვენებას“, „ლორდ ართურ სევილის დანაშაულს“ და ბ-ნ უ. ჰ.-ის პორტრეტს“ კარგად იცნობს ჩვენი მკითხველი და ამჯერადაც უთუოდ ინტერესით წაიკითხვას.