ახალი ცხოვრების კარიბჭესთან (ციხის დღიური ოსკარ უაილდისა)
წინ კიდევ ბევრი რამ ეგულებოდა ოსკარ უაილდს.
რედინგის ციხის საკანში გამომწყვდეულს იქ ყოფნა ჯოჯოხეთისაგან რომ არც განესხვავებოდა, დროდადრო სულიც უნდა მოეთქვა, აბურდული ფიქრები ცოტაოდნავ დაწმენდოდა და თავიც ენუგეშებინა და გაემხნევებინა იმ იმედით:
უფრო ციცაბო მწვერვალებიც უნდა დავიპყრო და უფრო ბნელი მღვიმეებიც გავიარო და ამისათვის ძალა ჩემ თავშივე უნდა ვიპოვნო, რადგანაც ამაში ვერც რელიგია და მორალი და ვერც საღი აზრი ვერ დამეხმარებაო.
მორალი იმიტომ ვერ უშველიდა, რომ:
დაბადებით ანტინომი გახლდათ, ვინც შექმნილიყო გამონაკლისებისათვის და არა კანონებისათვის.
რელიგია იმიტომ ვერ ეხმარებოდა, რომ:
სხვებს სწამდათ ის, რაც უხილავი იყო, მას კი – მხოლოდ ის, რისი დანახვაც და ხელით შეხებაც შეიძლებოდა. მისი ღმერთები ხელით ნაშენებ ტაძრებში ცხოვრობდნენ, მისი მრწამსი კი მხოლოდ რეალური გამოცდილების საზღვრებში ხდებოდა სრულქმნილი და სრულყოფილი. და ალბათ ზედმეტად სრულქმნილიც, რაკიღა იმ მრავალთა და ყველას მსგავსად, რომელთაც თავიანთი სამოთხე ამ მიწაზე ეპოვნათ, აღმოეჩინა, რომ აქ, სამოთხის მშვენიერებასთან ერთად ჯოჯოხეთის საშინელებაც სუფევდა.
გონება იმიტომ ვერა შველოდა, რომ:
ის კარნახობდა, კანონები, რომელთა საფუძველზეც გაგასამართლეს, არასწორი და უსამართლო კანონებია, ხოლო სისტემა, რომელშიც იტანჯები, არასწორი და უსამართლო სისტემააო.
მაგრამ როგორმე უნდა ერწმუნა, რომ:
ორივე სამართლიანი და სწორი გახლდათ მისთვის.
ეს განცდა დაუშოშმინებდა აფორიაქებულ სულს, რადგანაც გზამკვლევად უნდა დაეგულებინა ის შეხედულება:
როგორც ხელოვნებაში გვაინტერესებს მხოლოდ ის, თუ რას წარმოადგენს კონკრეტული საგანი კონკრეტულ მომენტში, ასევეა ჩვენი ხასიათის ეთიკურ ევოლუციაშიცო.
და ის ძალა უნდა ეპოვნა საკუთარ არსებაში, რომ:
ყველაფერი, რაც მანამდე შემთხვეოდა, თავისთვის სიკეთედ ექცია.
რას გულისხმობდა და:
საწოლი; საზიზღარი საჭმელი; უხეში ბაწარი, რომელიც იქამდე არ დაიძენძებოდა, ვიდრე თითის წვერები ტკივილისაგან არ დაგიბუჟდებოდა; შავი სამუშაო, რითაც იწყებოდა და მთავრდებოდა ყოველი დღე; სასტიკი ბრძანებები, რასაც თითქოს რუტინად აქცევდა სავალდებულოდ საშინელი ტანსაცმელი, რომლის გამოისობითაც ტუსაღები ჯამბაზებს ემსგავსებოდნენ; სიჩუმე; მარტოობა; სირცხვილი – თვითეული და ყველა ერთად უნდა გადაექცია სულიერ გამოცდილებად, ყოველნაირი სულიერი დაკნინება უნდა გამოეყენებინა სულის გადასარჩენად.
ასე მიისწრაფოდა იმ დღისაკენ, როდესაც იტყოდა უბრალოდ და ყოველგვარი მოჩვენებითობის გარეშე, რომ მის ცხოვრებაში იყო ორი მნიშვნელოვანი, სულაც გარდამტეხი მომენტი:
პირველი –
როცა მამა ოქსფორდში გაუშვებდა
და მეორე –
როცა საზოგადოება ციხეში უკრავდა თავს.
ვერ იტყოდა, რომ:
ციხე საუკეთესო გახლდათ მათ შორის, რაც შეიძლება დამართნოდა, რაკიღა ასეთ განცხადებას საკუთარ თავზე გაბრაზების ელფერი დაჰკრავდა.
ნაცვლად ამისა სიამოვნებით იტყოდა, ანდა მოისმენდა, როგორ იტყოდნენ მასზე:
თავისი ეპოქის ის ტიპური პირმშოა, რომელმაც მის გარყვნილებაში და გარყვნილების გამო ყველაფერი, რაც ცხოვრებაში კარგი ჰქონია, ბოროტებად აქცია, ხოლო რაც ცუდი – სიკეთედო.
ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც ჯერაც წინ ეგულებოდა და რაც უნდა გაეკეთებინა, თუ არა სურდა, რომ დარჩენილი ხანმოკლე სიცოცხლე გაეტარებინა დამახინჯებული სულით, ჩირქმოცხებულსა და არარეალიზებულს, უნდა შეეწოვა ყველაფერი, რაც დამართნოდა, რათა ის არ გამხდარიყო მისი სულის ნაწილი, მიეღო ის ყოველგვარი ჩივილის, შიშისა და წინააღმდეგობის გარეშე.
ზედაპირულობა ყველაზე საშინელ მანკიერებად რომ ეჩვენებოდა, მაშ რაც მოხდა, უნდა მომხდარიყო კიდეც.
როდესაც ციხეში მოხვდებოდა, ზოგიერთები ურჩევდნენ:
დაივიწყე, ვინ იყავიო.
იმათ სიკეთე ენებათ, თუმც ოსკარ უაილდისათვის ეს დამღუპველი აზრი იქნებოდა, რადგანაც მხოლოდ მაშინ ჰპოვებდა გარკვეულ ნუგეშს, როდესაც მიხვდებოდა:
თუ ვინ იყო!..
ახლა სხვები ურჩევდნენ:
ციხიდან გასვლის შემდეგ საერთოდ დაივიწყე პატიმრობის წლებიო.
თუმც გრძნობდა:
ესეც საბედისწერო შეიქნებოდა მისთვის, რაკიღა დავიწყება ნიშნავდა, რომ:
გამუდმებით თან უნდა გაჰყოლოდა სირცხვილის აუტანელი განცდა, და ყველაფერი, რაზედაც ისეთივე უფლება მოეპოვებოდა, როგორც ნებისმიერ სხვას: მზისა და მთვარის მშვენიერება, წელიწადის დროთა დიდებული სანახაობა, განთიადის ჰანგები და დიდი ღამეების მდუმარება, ფოთლებზე დაცემული წვიმის წვეთების ხმა თუ ნამისაგან შევერცხლილი ბალახი – დიახ, ეს ყველაფერი მისთვის დამახინჯდებოდა და დაკარგავდა მის მკურნავ და სიხარულისმომგვრელ ძალას.
საიდან სად აღმოჩენილიყო!..
არადა იგი ხომ ის ადამიანი გახლდათ, რომელიც თავისი დროის ხელოვნებისა და კულტურის ერთგვარ სიმბოლოდ ქცეულიყო. ამას თავისი სიჭაბუკის გარიჟრაჟზე რომ მიხვდებოდა, მოგვიანებით თავის თანამედროვეთაც გახდიდა ამ შეხედულებისა თუ სულაც რწმენის თანაზიარს.
განა რამდენს მიეღწია მსგავსი მდგომარეობისა და აღიარებისათვის სიცოცხლეშივე?
ეს ხომ წესივით დადებულა:
მხოლოდ ისტორიკოსები თუ კრიტიკოსები თუ შეიძლებენ ასეთი ნიჭის გამოცნობას, თუკი საერთოდ შეიძლებენ, და ისიც დიდი ხნის შემდგომ, როდესაც მწერალსაც და მის ეპოქასაც უკვე მარადისობაში გადაუნაცვლებია.
ოსკარ უაილდის შემთხვევაში სულ სხვაგვარად უნდა მომხდარიყო ანუ
ჩუქება
