უკან არ მიიხედო
კრებულში ცირა ყურაშვილის თითქმის ყველა პროზაული ნაწარმოებია თავმოყრილი. მათში აღბეჭდილია ქალური გამოცდილება ისტორიასთან, რელიგიასთან, ოჯახურ ცხოვრებასთან მიმართებაში. მოთხრობათა ცნობიერების ნაკადები იმდენად დამაჯერებელი შინაგანი ხმაა ავტორისა, რომ ავტორი და პერსონაჟი აღარც კი განირჩევა ერთმანეთისგან.
ცირა ყურაშვილი საოცარი სისადავით, ერთი შეხედვით, ბიბლიურადვე მარტივი წინადადებებით, თითქმის არქაული ინტონაციით იწყებს მე-20 საკუნის 90-იანი წლების გახლეჩილი, არეული საქართველოს სურათის ხატვას. ამ დრამატიზმიდან თავის დასაღწევად მთავარ პერსონაჟს საყრდენი სჭირდება. ეს საყრდენი საკუთარი ძმის, აფხაზეთში, კომანის მონასტერში მოწამებრივად აღსრულებული მღვდელმონაზონის, მამა ანდრიას ნათელი ხატებაა, რომელმაც მას ჭეშმარიტებისაკენ სავალი ძნელი გზა უნდა უჩვენოს.
ამ გზას ტანჯვა-წამებით საკუთარი თავის შემეცნებისკენ მიჰყავხარ. სულის სიღრმეებში ფათერაკიანი ხეტიალისას მოულოდნელი და უცნაური შეხვედრებია სინდისთან, ვნებებთან, სურვილებთან, პატივმოყვარეობასთან, სიამაყესთან - ყოველივე იმასთან, რისგანაც იქსოვება ადამიანის მიწიერი არსებობა.
ჩვენ მარსიანის სახელოსნოსთან ვიდექით. მაშინ ჯერ კიდევ ერთად ვიყავით: მე, გივი ადრეული, კანტი ბერეკაშვილი, მანანა ღურჭუმელიძე, ზურაბ დათუაშვილი, კოსმოსაც კი, და თვითონ მარსიანი. ქუჩაში ხალხი მიდი-მოდიოდა. მე ლოტის ცოლს ვიხსენებდი. „ლოტის ცოლი ერთ-ერთი პირველი ბედნიერი ქალია ამ სამყაროსი“ - ვფიქრობდი. ვიღაცის მზერა ვიგრძენი. - მეორედ მოსვლის თემაზე ვმუშაობთ, - ვუთხარი და ახლობლებს გადავხედე. ისინი მუსაიფობდნენ. „ეგ არ მიკითხავს“, - მითხრა იმან. მე მაჯაზე დავიხედე. დღეს დილით დიდხანს ვეძებე საათი, თურმე მაჯაზე მქონია. - „დრო არ მაინტერესებს“, - მითხრა იმან.
- რა ნაცნობი სახე აქვს, - ვიფიქრე მე, - რა ნაცნობი.
- იქნებ აღმოჩნდეს ორმოცდაათი მართალი ამ ქალაქში? - მკითხა მან და როცა მის უმოძრაო ბაგეებს დავაკვირდი, მაშინღა მივხვდი, რომ ჩვენი დიალოგი შინაგანი მეტყველების გზით ხდებოდა.
- არ ვიცი, - ვთქვი ფიქრის ენაზე, - ორმოცდაათი? ათი რომ აღმოჩნდეს?
ნაცნობი სახე აქვს, ვფიქრობდი მე, თუმცა პირველად ვხედავდი ამ კაცს ამ ქალაქში. როცა მის შუბლს შევხედე, ამეკვიატა ფიქრი, რომ ამ შუბლში ოდესღაც რამდენიმე ეკალი იყო ჩატეხილი.
- მხოლოდ ათი?
- არ ვიცი, იქნებ ოციც და ოცდაათიც.
- შენ მათთანა ხარ?
- „არ ვარ მათთანა“, - ვიფიქრე და მერე ხმამაღლა ვუთხარი, - არ ვიცი სად ვარ, მე მგზავრი ვარ, მე მივდივარ….
- უკან არ მიიხედო, - გამაფრთხილა მან და პირი იბრუნა.
- ვინ იყო? - თქვა გივი ადრეულმა, - რაღაც არ დამინახავს ეგ ტიპი ამ ქალაქში.
- არ ვიცი, საათი იკითხა, - ვუთხარი მე.
- რა მონაკვეთი აიღეთ? - თქვა მარსიანმა და ჩვენ შემოგვხედა.
- ლოტის სცენა, - ვთქვი მე, - გივი ადრეული ლოტს ითამაშებს. მე ლოტის ცოლი ვარ.
გივი ადრეულმა მხრები აიჩეჩა. ის ამ საქმეს არასერიოზულად მიიჩნევდა.
„აჰა, მადლი მიპოვნია შენს მორჩილს შენს თვალში. დიდია შენი წყალობა, ჩემდამი რომ მოიღე და გადამარჩინე. მაგრამ მთას ვერ შევეფარები, ვაითუ უბედურებას გადავაწყდე და დავიღუპო. აგერ ეს ქალაქი…“ - ვთქვი ლოტის რეპლიკა.
* * *
ტანკები გომორიდან შემოდიოდნენ. ტანკებზე შავლენტწაკრული ავტომატიანი ბიჭები ისხდნენ. - „გაიქცა თქვენი მეფე კურდღელივით!“ - გვიყვიროდნენ ისინი. მერე მარცხენა ხელით მარჯვენა ხელის იდაყვს იჭერდნენ და ამ მარჯვენა ხელს იქნევდნენ. მე არ ვიცოდი, რას ნიშნავდა ეს ხელის ქნევა, მაგრამ მათი სახის გამომეტყველებაზე ვხვდებოდი, რომ მუქარა იყო. ისინი გომორიდან მოდიოდნენ, ჩვენ სოდომელები ვიყავით, ჩვენ ერთი ხალხი ვიყავით. სად მოდიოდნენ?
- უნდა ავიყაროთ, - თქვა ლოტიმ, - წავალთ და ცოღარში დავსახლდებით, ცოღარი ხო ჩვენი ბონკოა. ქუჩაში ვეღარ გაივლი, ისე ყარს ეს ქალაქი. მობრუნდება ჩვენი მეფე და ასეთი სიმყრალე აღარ აუვა სოდომს, მაშინ დავბრუნდეთ.
- სოდომის მეფე რომც არ დაბრუნდეს, მარადიული სამართალი დაბრუნდება დედამიწაზე. ნუ ჩქარობ, - ვუთხარი მე, - დავრჩები, მიჭირს ამდენი აბარგება-დაბარგება. სახლი ვარ. მე ჩემი ბინადარი მყავს. ცოდვაა ჩემი ბინადარი. მეც ცოდვა ვარ.
- რა სახლი, რის კომუნალური განყოფილება. შენ ისევ მირანდულინოს გაჩენას აპირებ? ადგები და მოიცილებ!
- ის პატარა წურბელაა, - ვუთხარი მე, - ნუ მოვკლავთ პატარა წურბელას. ისიც გვეყოფა, ჯვარდაუწერლად რომ ვცხოვრობთ ერთად.
- აღარ გვინდა ზედმეტი მირანდულინები. მაყვალას ვამკითხვინოთ და ემმანუელი შევიძინოთ ერთი. ეგ მოიცილე.
- ნუ მოვკლავთ პატარა წურბელას, ის თეთრი შროშანი გახდება და გულებს გაგვიხალისებს მერე.
- აღარ მინდა კაბიანები, ადგები და მოიცილებ!
ამის შემდეგ ჩვენ მალე ავიყარეთ სოდომიდან და ცოღარ-ბონკოში დავსახლდით.
* * *
ლოტის კოშკი ცოღარ-ბონკოს
ჩუქება
