ავტორის შესახებ ორჰან ფამუქი დაიბადა 1952 წელს სტამბოლში, გაიზარდა ნიშანთაშიში, ისეთ ხალხმრავალ ოჯახში, როგორსაც აღწერს რომანებში "ჯევდეთ ბეი და მისი ვაჟიშვილები" და "შავი წიგნი". როგორც თავის ავტობიოგრაფიულ ნაწარმოებ "სტამბოლში" მოგვითხრობს, ოცდაორ წლამდე ხატავდა და ოცნებობდა მხატვრობაზე. დაამთავრა სტამბოლის ამერიკული ლიცეუმი "რობერტ კოლეჯი". სტამბოლის ტექნიკური უნივერსიტეტის არქიტექტურის ფაკულტეტზე სამი წლის სწავლის შემდეგ მიხვდა, რომ აღარ უნდოდა, რომ მხატვარი ან არქიტექტორი გამოსულიყო, სასწავლებელი დატოვა და სტამბოლის უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე განაგრძო სწავლა. ოცდასამი წლისამ გადაწყვიტა, მწერალი გამხდარიყო, ყველაფერს თავი დაანება, სახლში ჩაიკეტა და წერა დაიწყო. მისი პირველი რომანი "ჯევდეთ ბეი და მისი ვაჟიშვილები" 1982 წელს დაიბეჭდა და მაშინვე მიიღო "ორჰან ქემალისა" და "ეროვნული რომანის" ჯილდოები. მომდევნო წელს გამოაქვეყნა რომანი "უხმო სახლი" და ამ წიგნის თარგმანმა ფრანგულ ენაზე მიიღო ჯილდო "Prix de la Decouverte Europ é ene". პირველი რომანი, რომელიც მრავალ ენაზე ითარგმნა და ფამუქს საერთაშორისო სახელი მოუტანა, არის "თეთრი ციხესიმაგრე" (1985), რომელშიც აღწერილია ვენეციელი მონისა და ოსმალო მეცნიერ-სწავლულის ქიშპი და მეგობრობა. იმავე წელს მეუღლესთან ერთად ამერიკაში გაემგზავრა და 198588 წლებში ნიუ-იორკში, კოლუმბიის უნივერსიტეტში მუშაობდა "მოწვეულ მეცნიერად". 1990 წელს თურქულ ენაზე გამოსცა რომანი "შავი წიგნი", სადაც დაკარგული ცოლის მაძებარი ადვოკატის პირით აღგვიწერს სტამბოლის ქუჩებს, მის წარსულსა და ატმოსფეროს. რომანის ფრანგულმა თარგმანმა მიიღო ჯილდო "Prix France Culture". რომანმა ფამუქს თურქეთსა და მის საზღვრებს გარეთაც გაუთქვა სახელი, როგორც მწერალს, რომელიც წარსულსა და დღევანდელობას ერთნაირი მღელვარებითა და ოსტატობით აღწერს.
1991 წელს შეეძინა ქალიშვილი, რომელსაც რუია დაარქვა. 1994 წელს დაწერა "ახალი სიცოცხლე", სადაც გამოყვანილია უნივერსიტეტის სტუდენტი, რომელიც იდუმალი წიგნის გავლენის ქვეშ მოექცევა. 1998 წელს გამოვიდა რომანი "მე მქვია წითელი", რომელშიც მოთხრობილია ოსმალო და ირანელი მხატვრებისა და არადა სავლური სამყაროს ხედვა და ხატვის სტილი სიყვარულისა და ოჯახური რომანების ინტრიგების ფონზე. ამ წიგნმა საფრანგეთში მიიღო ჯილდოები "Prix du Meilleur Livre", იტალიაში "Grinzane Cavour" (2002), ხოლო ირლანდიაში "International Impac-Dublin" (2003). 1990იანი წლების შუიდან ფამუქი, ადამიანის უფლებების დაცვისა და აზრის გამოხატვის თავისუფლების საკითხებზე დაწერილ სტატიებში აკრიტიკებდა თურქეთის ხელისუფლებას. ქვეყნის შიგნით და მის ფარგლებს გარეთ სხვადასხვა ჟურნალ-გაზეთებში დაბეჭდილ სტატიებს ლიტერატურასა და კულტურაზე თავი მოუყარა წიგნში "სხვა ფერები", რომელიც 1999 წელს გამოქვეყნდა. 2002 წლის დაიბეჭდა "თოვლი". მის შესახებ ავტორმა განაცხადა, ეს ჩემი პირველი და უკანასკნელი პოლიტიკური რომანიაო. წიგნში აღწერილია ქალაქი ყარსი, პოლიტიკური ისლამისტური გაერთიანებები, სამხედროები, ლაიცისტები, დაპირისპირება ქურთ და თურქ ნაციონალისტებს შორის. 2004 წელს "თოვლი" Times Book Review-ს მიერ საუკეთესო 10 წიგნს შორის დასახელდა. ფამუქმა 2003 წელს გამოაქვეყნა "სტამბოლი", მისი მოგონებები ოცდაორი წლის ასაკამდე. ნაწარმოები დასურათებულია ფოტოებით პირადი ალბომებიდან, "დასავლელი" მხატვრებისა და თურქი ფოტოგრაფების ნამუშევრებით. წიგნი ითარგმნა 59 ენაზე და მთელ მსოფლიოში შვიდ მილიონზე მეტი ეგზემპლარი გაიყიდა. ფამუქი მრავალი უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორია. 2005 წელს ორჰან ფამუქს მიენიჭა "მშვიდობის ჯილდო", რომელსაც 1950 წლიდან გასცემს გერმანული საგამომცემლო კავშირი და ის გერმანიაში კულტურის სფეროს ყველაზე მნიშვნელოვან ჯილდოდ ითვლება. "თოვლმა" საფრანგეთში დაიმსახურა "Le Prix Medicis Etranger", რომელიც ყოველწლიურად საუკეთესო უცხოურ რომანს ენიჭება. იმავე წელს ჟურნალ "Prospect"-ის მიერ ორჰან ფამუქი დასახელდა მსოფლიოს ას ინტელექტუალს შორის, ხოლო 2006 წელს ჟურნალმა "Time"-მა მსოფლიოს ას გავლენიან პირს შორის დაასახელა. არის American Academy of Arts and Lel-ters-ისა და ჩინეთის სოციალურ მეცნიერებათა აკადემიის საპატიო წევრი. ორჰან ფამუქს მიჰყავს კურსი კოლუმბიის უნივერსიტეტში. 2006 წელს ორჰან ფამუქს მიენიჭა ნობელის პრემია ლიტერატურის დარგში. იგი ამ პრემიის მფლობელი ერთადერთი თურქი მწერალია.
ვუძღვნი რუიას
ისეთი უმანკოები არიან, რომ ჰგონიათ, სიღარიბე დანაშაულია, რომელიც ფულის შოვნისთანავე დავიწყებას მიეცემა.
ჯელალ სალიქი, რვეულებიდან
ვთქვათ, სიზმარში კაცმა სამოთხე ნახა და იმის ნიშნად, რომ მისი სული ნამდვილად ედემში იყო, ყვავილი აჩუქეს. რომ გაიღვიძა, ნახა, რომ ხელში მართლა ყვავილი უჭირავს. — ჰოოო? კარგი. მერე?
სემიუელ ტეილორ კოლრიჯი, რვეულებიდან
ჯერ მაგიდაზე პატარა სამკაულები, ლოსიონები და კოსმეტიკური საშუალებები დავათვალიერე. ხელში ავიღე, დავხედე. პატარა საათი მივატრიალ-მოვატრიალე. შემდეგ ტანსაცმლის კარადაში შევიხედე. თაროებზე დაწყობილმა ტანსაცმელმა, აქსესუარებმა და ნივთებმა, რომელიც ყველა ქალს სრულყოფს, საშინელი მარტოობის, სიბრალულის და მისი სურვილის გრძნობები მომგვარა.
აჰმედ ჰამდი თანფინარი, რვეულებიდან
ჩუქება
