სად იწყება ცა
დაუნდობელ დღეებთან, თუ დღეების დაუნდობლობასთან პირისპირ დგომის უშუალო ანათალია ის ნაღვლიანი, მინორული, სულის მზარდი ტკივილითა და ფორიაქით გაჯერებული განწყობილება, ნანა ქელეხიძის პოეზიას რომ მსჭვალავს და, ამასთან, მის ძირეულ, დომინანტ, არსისეულ მახასიათებლადაც წარმოგვიდგება.
ჩვენი ცხოვრება ისეა დანაწევრებული ყოველდღიურ უფლება-მოვალეობათა შტრიხებად და სეგმენტებად, ხსოვნისა და დავიწყების ქარში მორიალე ფრაგმენტებად, მიღწეული და აუსრულებელი სურვილების სვრელებად და ნაფლეთებად, რომ უფრო და უფრო ძნელდება შინაგანი სიმშვიდის, სიმყარის, შეუვალობისა და მონოლითურობის შენარჩუნება.
და როცა რუტინული ყოფითობის უშეღავათო და შიშისმომგვრელი სიმძიმე უიმედობის წიაღში დანთქმითა, თუ დაძირვით იმუქრება, როცა ნერვი გაწყვეტამდეა გალეული, პიროვნული ღირსების გენეტიკური კოდი გვკარნახობს, - უბრძოლველად არ დანებდე, იოლად არ დაუჩოქო, ქედი არ მოუხარო და არ შეურიგდე ბედის ბორბლის უკუღმა ბრუნვას.
ხოლო, უმთავრესი და უპირველესი მაინც საკუთარ არსებაში იმ ციური შუქის, ღვთიური სითბოსა და ხისტი სინამდვილის ლირიკული ხედვის იშვიათი უნარის გადარჩენაა, თვითეული მოკვდავის დამოუკიდებელ, ინდივიდუალურ აზრისს რომ ძერწავს...
ნანა ქელეხიძის ლექსებში ეს ცხადად იგრძნობა. ცხადად იგრძნობა ლირიკული გმირის ტკივილიანი დღეებისა თუ უძილო, დარდით მდიდარი ღამეების ნერვული ფეთქვა და გრძნობათა ფეთქებადი გრადაციები -
„ნაკვერჩხლებს წყალს რომ გადასხამენ,
დღე ისე ღამდება...“
ანდა:
„ჩაი ჟასმინით და მწარე მატე -
ჩემი მარტოობის არომატი...“
დასრულებულა ეპოქა გარესამყაროს და ადამიანური კონტაქტების პოეტური, რომანტიკული აღქმისა; მიწას ჩაშტერებულ, ჩაბეჯითებულ, მაღლიდან დაბლა ჩამონაცვლებულ ცოდვის შვილებს ამაღლებულ სიყვარულზე საფიქრალად, სასაუბროდ და ცის საცქერად აღარ სცალიათ... აი, ნაწყვეტი მეგობრისადმი მიძღვნილი სააღსარებო ლექსიდან:
„თინათინ, ახლა აღარ წერენ „ვეფხისტყაოსანს“
და ვარსკვლავებსაც აღარავინ ითვლის ბოლომდე...“
უფრო უარესიც:
„რა მონატრება... სიყვარული... იგავ-არაკი...
მოდი, მსოფლიო კრიზისებზე ვილაპარაკოთ...“
და ასეთ კრიტიკულ კონტექსტში, იერნაცვალ ცხოვრების ამგვარ ჭრილში როგორ ლამაზად, ნოსტალგიური ნოტების როგორი „ზომიერი“ მოჭარბებით ჟღერს ძალიან წრფელი, ბუნებრივი, ძალიან ადამიანური განდობა, თუ აღიარება:
„ზაფხულის ფერს შერევია ლეგა,
უშენობას ყველა ნერვით ვითმენ,
ივლისის მზეს ინახავენ შლეგურს
შენთვის, ჩემი ჩამოშლილი თმები...“
წაკითხვისთანავე გამახსოვრდება სტრიქონები; გამახსოვრდება საგანგებო ძალისხმევის, საგანგებო ძალდატანების გარეშე:
„ქარს მზე გადასცდა სასულეში,
(თბილად გაცვია, იმედია).
უშენო დილა - სისულელე,
უშენოდ - მივედ-მოვედები,
სახელებს, ქუჩებს, მისალმებებს...“
ძნელი მოსათმენია ნედლი ღამეების მტვრევა ლოდინის უძირო ქვაბში; კიდევ უფრო ძნელი გადასატანია, როცა გამგები და გამტანი არ გეგულება ამ ბრმა, ტიალ, გამოყრუებულ ქვეყანაზე: „ყველაზე უმწეო როცა ვარ,
მაშინ უნდა ვენდობოდე ადამიანს,
ვერავინ ვნახე,
ზურგით მივეყრდნო და თვალებდახუჭული დავრჩე...“ არანაკლებ მტანჯველია მოულოდნელად, საკუთარი არასრულფასოვნების „აღმოჩენა“, შეგრძნება და შეცნობა; მტანჯველია იმის გაცნობიერება, რომ შენს წინ ნამდვილი მეომარი, უხორცოსავით უშიშარი ქართველი მებრძოლი დგას და ამ დროს შენ „კეთილმოწყობილი სახლის კეთილმოწყობილ სამზარეულოზე ოცნებობ...“
ზნემაღალია გმირი ნანა ქელეხიძის არასტანდარტული ლირიკისა; ზნემაღალი და დიდი პასუხისმგებლობით აღჭურვილი მოყვასთან, შვილებთან, მეგობრებთან და ქვეყანასთან ურთიერთობაში...
სიტყვიერ ქსოვილში კარდიოგრამის ვიზუალური სიცხადით ცოცხლდება და აღიბეჭდება მშფოთვარე სამყაროს არათანაბარ მაჯისცემაზე მიყურადებულ პოეტის უაღრესად მეტყველი, არასწორხაზოვანი ავტოპორტრეტი. და ამ თვალსაზრისით საინტერესოა ლექსი „საშუაღამო“. (რომ არა ეს სპეციფიური ცნება-ტერმინი, ცნობისმოყვარე მკითხველს შეიძლება ვერც ამოეცნო ნ.ქელეხიძის სუბეთნიკური კუთვნილება), და რომელიც სრულ შესატყვისობაშია არაკონვენციური ქართული პოეზიის ამჟამინდელ მიღწევებთან...
ყველაფერს თავისი ლოგიკური დასასრული აქვს, მათ შორის - ცასაც. და ცა მთავრდება იქ, სადაც წყვილთაგან ერთი ლექსის კაცად რჩება, ხოლო მეორე - უბრალოდ ქალად.
თუმცა ამ პოეტური პირობითობის მიღმა ხომ პიროვნული სუვერენიტეტის დაუსაზღვრავი სივრცეც იგულისხმება, სივრცე, რომელიც ყოველ ინდივიდს ღვთით მოვლენილ მის წილ ბედნიერებას პირდება!
ამირან არაბული
7.01.2014
ჩუქება
