წინასიტყვაობა მდინარე ლეთე ბერძნულ მითოლოგიაში საზღვარია სააქაოსა და საიქიოს შორის. ის ინიციაციის ადგილიცაა: მხოლოდ მისი წყლის დალევით, რომელიც მეხსიერებას წაშლის, შესაძლებელია გარდასახვა, ამქვეყნად ყოფნიდან, იმქვეყნად ყოფნაში გადასვლა.
თეატრიც, რა მიზნითაც ეს ხელოვნება გაჩნდა, ლეთეს ამქვეყნიური შენაკადია, მხოლოდ იმ განსხვავებით ნამდვილი ლეთესგან, რომ მასში მოკლე დროით, მხოლოდ რამდენიმე საათით შევდივართ და უკან გამობრუნებაც შეგვიძლია. თეატრის პირველადი დანიშნულება სწორედ ამ მიღმიური ქვეყნისთვის შემზადება, მისთვის თვალის შეჩვევაა. სამყარო, რომელსაც თეატრში ვხედავთ, როგორ ნაცნობადაც არ უნდა გვეჩვენებოდეს, ისეთივე უცხოა და უცნაური, როგორიც ლეთეს გადაღმა ნაპირი. თეატრი არის ის, რაც არასდროს მომხდარა, მაგრამ მუდამ ხდება. ყველაფერი, რაც სცენაზე ხდება, აქ ხდება, ამ სამყაროში, მხოლოდ ის ყოველდღიურობის ენაზე არ ითარგმნება და ამიტომაც ჩვენი აღქმის ორგანოების მიღმა ჩაივლის. თეატრი ჩვენი ყოველდღიურობიდან ამოგდებით იწყება და მასში დაბრუნებით მთავრდება. ამ ორ წერტილს შორის შუალედში ჩვენი აღქმის მიღმა მდგარი სამყარო სცენაზე შემოდის და პოეტურად გამრუდებული ენით ხილვადდება. ეს გაუცნაურებული ენა ერთხელ დასწავლას და გამოყენებას არ ექვემდებარება - ის მოუხელთებელია, ცვლადია, ამიტომაც მუდამ ახალია და უცხო.
თეატრისთვის დაწერილი ლიტერატურა სპეციფიურია - ყველა სხვა ჟანრისგან განსხვავებით, ის მუდამ თამაშობს, მაშინაც სცენაზე დგას, როცა არ იდგმება. ის იმავე რიტუალურ საწყისებს შეიცავს, რასაც თეატრი. შესაბამისად, ამ არქაული სამყაროს ექო თან სდევს თეატრსაც და დრამასაც, თავიანთ, როგორც დრამატულ, ასევე პოსტდრამატულ ფორმაციებში. ისევე, როგორც უცვლელია ის პრინციპიც, რაც თეატრსა და დრამას მათი რიტუალური წინამორბედებისგან განასხვავებს: რასაც ჩვენ ვკითხულობთ ან ვხედავთ, არასდროს მომხდარა, მაგრამ მუდამ ხდება.
წინამდებარე წიგნში გაერთიანებულია ხუთი პიესა, რომლებიც 2015-2022 წლებში დაიწერა. მათი პირველი ვერსიები სხვადასხვა ინტერნეტ-გვერდზე გამოქვეყნდა, თუმცა წიგნის მომზადებისას ყველა პიესა ხელახლა გადამუშავდა და საბოლოო სახე მიიღო. მხოლოდ „ტანტალოსი“ ქვეყნდება პირველად.
გიორგი მაისურაძე
ჩუქება
