პირველი მოქმედება ეპიგრაფი
"- რა ხარ? ერთი საწყალობელი სული, რომელიც ცხედარს დაათრევს ქვეყნად."
მარკუს ავრელიუსი
ს უ რ ა თ ი პ ი რ ვ ე ლ ი
ზამთრის სუსხიანი დილა თენდება. ქარი გაშმაგებით აწყდება არემარეს. ძველ ქოხში მეზღაპრე ზის და სანთლის შუქზე რაღაცას წერს.
სცენაზე შემოდის მასხარა
მასხარა:
- ხალხნო კეთილნო, წარმოდგენას ფარდა ეხდება,
მსახიობები გვიჩვენებენ ამბავს ჯერართქმულს …
ფერად ნიღბებით ამ სცენაზე, თუ მოხერხდება,
ძველი მეზღაპრე წარუძღვება ზღაპარს დიდებულს.
მაყურებელნო, ეს სპექტაკლი სულის სარკეა,
მასაც ატყვია ამ ცხოვრების შავი ლაქები;
თქვენი წარსული, თქვენი აწმყო, სადღაც აქვეა …
ყური მიუგდეთ, დაიწყება საქმე ნაქები.
… სძინავს სამყაროს შფოთი ძილით, ქარი ზუზუნებს,
ქარი დაურწევს იავნანას ძილით გათანგულთ;
მისი ნანინა სასაფლაოს თავზეც რუდუნებს
და უნდოთ შესცქერს სამარხიდან ჩუმად გაპარულთ.
აჰა დაიწყო! მე დროებით ახლა დაგტოვებთ,
მოგვიანებით გადმოგიშლით ჩემს გულისნადებს;
თქვენ კი მეზღაპრეს მიგაბარებთ, მარტოდ არ გტოვებთ,
თვალი ადევნეთ გარდაცვლილთა სულთა საწადელს.
მასხარა გადის სცენიდან …
ქოხიდან გამოდის მეზღაპრე შანდლით ხელში და სასაფლაოზე მოსიარულე ლანდებს გასცქერის
მეზღაპრე:
- გამოჰქცევიან საფლავებს თვისას,
ღამეს უმთვაროს, ყინვას ზამთრისას,
უტყვი მთქმელები, ლანდნი მთვარისა
ბილიკს მოსდევენ ჩუმად ღამისას.
მოჰბეზრებიათ ყოფნა იმქვეყნად
გამოჰპარვიან არსთა განმრიგეს
და მოჰყვებიან უკან რითმებად
გზას, რომელიც რომ ერთხელ განვლიეს.
დავლენ ბილიკზე ვითარ ქურდები,
მოაქვთ ოცნება აუსრულები;
… თეთრ სუდარებში გახვეულები
სულები, უღვთოდ გატანჯულები.
სურთ, რომ სიცოცხლე იგემონ მხოლოდ,
კვლავ მოიგონონ თვისი წარსული,
კვლავ მოილხინონ და გაიხსენონ
ცხოვრება ტკბილი და გარდასული.
ატყდა განგაში სასაფლაოზე,
როს დაინახეს ღია სამარხნი
და მკვდრებმა მოძმეთ მოსაბრუნებლად
ზეცას აშხულვეს ელვის მათრახნი.
მყისვე აფრინეს შმაგი მდევარი,
მკვდართა გმირი და მკვდართა გაზრდილი,
პირბასრი ცელით, თეთრ ცხენზე მჯდარი,
მათ გამოგზავნეს მიწად სიკვდილი.
დაძრწის მხედარი დედამიწაზე,
ეძებს ამქვეყნად გამოქცეულებს:
- სიკვდილ-სიცოცხლის ზღვარზე მიჯნაზე
ვით გაუბედავთ ყოფნა წყეულებს?! -
დრტვინავს სიკვდილი, თეთრ ცხენზე მჯდარი,
ხელთ ალესილი ცელი უპყრია;
ნატვრას გათელავს მძლავრი მდევარი
სიკვდილს სიცოცხლე თუ დაუპყრია.
ს უ რ ა თ ი მ ე ო რ ე
ამასობაში, გზააბნეული სულები გზაჯვარედინს მიუახლოვდნენ
მეზღაპრე:
- დგანან სულები გზაჯვარედინზე
შემოსილები მკვდარი სხეულით;
მოდით, შევჩერდეთ მათ მოლოდინზე
რომელი გზა აქვთ ამორჩეული?
I სული:
- ჩვენი აქ ყოფნა უბადრუკია,
უბადრუკია ოცნებაც ჩვენი;
ვინც არ დასთესავს რა მოუმკია,
ვის მიუღია ცხოვრების ძღვენი?
ჩვენი წილი გზა უკვე განვლიეთ,
ჩვენი სათქმელი უკვე თქმულია …
ყანწი, რომელიც ჩვენ ვერ დავლიეთ
სხვას უკავია გარდასულია.
აწ რას ვიღონებთ, რას ვეწვალებით,
ჩვენ რას მოგვიტანს ცოცხლებში ყოფნა,
ვის მივაჩერდეთ მკვდარი თვალებით
ვინ დარჩენილა მუდამ ამ სოფლად?
II სული:
- რაო, ეგ რას სთქვი, რაებსა როშავ?
სულს რად გვიწამლავ სულად ქცეულებს,
შენი სიტყვებით მკვდრებსაც კი გვხოცავ,
იმედს გვიწყვეტავ გამოქცეულებს.
III სული :
- მცირედი არის ჩვენი სურვილი,
მცირედი არის ოცნებაც ჩვენი;
ვერ მოვიკალით შმაგი სურვილი
ვნება, რომელიც სიცოცხლეს შვენის.
IV სული:
ჩუქება
