იდუმალი შესავალი
ერზერუმელი აზნაური
„ყველაფერი წინა გვქონდა და არაფერი გვქონდა წინ“.
დიკენსი, დიდი მწერალი
„წამკითხველო, კეთილშობილო, ალბათ ქშურს ჩემი ვარსკვლავისა“.
ჰოფმანი, დიდი მწერალი
„გამხიარულდი, ბუხარო“.
წერეთელი, საყვარელი პოეტი
რათ წარმოადგენენ ხოლმე ტფილისში ოფენბახის სისულელეებს, როცა ქვეყნად მართლა ჯადოქრული მუსიკა არსებობს?
ამ ოპერასაც სულ ტყუილად ჰქვია იტალიური.
ასე გამოვიდა, რომ ერთმა მხვნეშელმა კაცმა, ვისაც ჟილეტის ღილები თავის მოზდილ მუცელთან საომრად შეეკრა, ცოლი დარბაზში დატოვა და ვითომც სიცხეში სულის ხუთვის მომიზეზებით, ადგილი ბუფეტში დაიჭირა.
ეს იყო პირველი ანტრაკტის გასრულებისას, ერთი სურათის შემდეგ.
ბუფეტშიაც ყველაფერი გახურებული იყო, ლიმონადი კი გადატკბილულ ჩაის ჰგავდა.
იქ კიდევ იყო ორი კაცი, ვისაც ოფენბახის პრუწუნისთვის ვერ გაეძლო.
„თელს ევროპაში... პარიჟში, ვენაში, მილანოში ივლისის სამ რიცხვში სეზონი იმდენ ხნის დახურულია, რომ უკვე ახალ სეზონზედა ფიქრობენ“, სთქვა ოფლდასხმულმა, გამხდარმა კაცმა შორიახლო მაგიდიდან „ეს თფილისი რა გამოდის ასეთი, რომ თიბათვემდის აქ ტამბოვის სადუქნო სკრიპაჩებმა და ტრომბონებმა არ დაგვასვენონ?“
„თუ ეგრილება და ღრმაღელეში“, მიუგო ღიპიანმა.
„მანდ კიდევ ბაღლინჯოებს და კოღო-ქინქლებს უნდა ეომო“, ხელი ჩაიქნია გამხდარმა კაცმა, „ახლა კიდევ „ნაბუკოს“ გაითამაშებენო. კვირაში ერთჯერ ოფენბახის ცუმპარუმპა... ოპერეტტა და ამას მოყოლებული „ნაბუკო“. ჩვენს გემოვანებას აღარავინ უფიქრდება. იტალიაში ტარმაზნოი კანდუკტორიც კი ტენორია, აქ უნდა მოიყვანონ?“
„არ უნდა იაროთ ოპერაში“, შესთავაზა მსუქანმა.
„თქვენ კი რათ დადიხართ?“ გაწყრა უცნობი.
„მე ვალდებულებათ არ მიჩანს“, პაპიროსი ამოიღო მოპასუხემ. უცნობმა შეხედა იმის კარგა მოზრდილ ოქროს პორტსიგარს, მერე წამოდგა, შეისწორა საყელო, ხელახლად მოირგო სასაცილო ბაფთი და კიდევ უფრო მეტად გამწყრალმა თქვა:
„მე კი ვალდებულებათ მიჩანს. სამი აბაზისთვის ვაგდივარ აქ“.
„მაშ, რეცენზენტი ყოფილხართ. ხვალ დასწერთ, ჩვენ წავიკითხავთ და ჩვენსავ ნაფიქრს შევადარებთ. ამას რა სჯობია?“ შესცინა ღიპიანმა და ჟილეტის ქვედა ორი ღილი შეიხსნა შეუმჩნევლად.
„კაბინეტში ბუზების ყლაპვა და სახელმწიფო ჯამაგირი. აი, რა“, შლაპა აიღო უცნობმა და ბუფეტიდან გავიდა.
აი, მეგაზეთეო, ის იყო, რომ იფიქრა ღიპიანმა და უცებ მანამდე გაყუჩებული მეორე კაცის ხმა გაიგონა:
„როგორ გააბოროტებს ხოლმე ცხოვრება ზოგიერთს, საკვირველია პირდაპირ“.
ეს ვინმე ახოვანი სჩანდა, რაღაცნაირად ჩაცმული: „ვერ გაუძელი მე, გამოვედი და ვზივარ აგერ. თქვენ რატომ უნდა მერჩოდეთ ამისთვის და მე რატომ უნდა გერჩოდეთ?“
„თავისთავათ, ოფენბახში ცუდი რაა“, ამოისუნთქა მსუქანამ და ფართო ქილვაში მოიჩეჩა საჩვენებელ თითით „თავის ადგილზე ისაც მოხდენილია. თუ ახლა, მოედინება შამპანის ღვინო, ხალისობს კამპანია და მაინცდამაინც ასე ხალისობს, ოფენბახის ჰანგი მისწრებაა“.
ბრგე და პირბტყელმა უცნობმა ჩაიცინა მეტათ დარბაისლურათ. ისე, როგორც ჩაიცინებენ ძველი კაცები საზოგადო მუსაიფისას და სთქვა:
„ავსტრიაში ვიყავი მე და ერთ პატარა ქალაქში სასტუმროში დავიჭირე ოთახი, კაი დიდი ბინა იყო, მარა რათ გინდა? ჩავიძინებდი პატარას და გამომაღვიძებდა მუსიკის ხმა. თურმე, ეს ჩემი სასტუმრო ოპერის სახლზეა მიდგმული. დაუძახე ბიჭს და გამოვკითხე ეს ყველაფერი. დიდი მუსიკის ქვეყანა სადაცაა, იქ ნახავ მარტო ამნაირ რამეს, ჩემო ბატონო. აგერ, ამ კარს რომ უყურებ შენს ოთახში, გამოაღებ და წვრილი გასავალით, სტუმრების ლოჟაში შეხვალ პირდაპირო. მივაწერთ, თუ გინდა, ბილეთის ხარჯს შენ ქაღალდს და ასე წვალებას, შედი და მოუსმინეო. დაუჯერე იმ ბიჭს. ავსტრიაში ყველაზე ბოლო მოსამსახურემ იცის ოპერა...“
„იტალიაშიცო“, ჩაურთო ღიპიანმა.
„ავსტრიას ვამბობ ახლა მე, იმიტომ რომ იქ ვიყავი. გავაღე ის კარი, შევედი ლოჟაში, გადავწიე ფარდა და დავინახე გავსებული დარბაზი. კაი კოხტა დარბაზი იყო იმ ადგილის პირობაზე. აიღეს უვერტიურის პირველი აკორდები და რას ინატრებ უკეთესს, ორკესტრია გადასარევი და „დონ ჟუანს“ უკრავს. ახლა, მომღერალი თუ გამოგადგა პატარაზე, გაგიხარია, კაი ამბავი ეს იყოს. ანდანტია და გამაჟრჟოლა – მიწის ქვეიდან მოდის ეს ავი რეგნო ალც’ პიანტო. ყველაზე საშიშს რომ მოელოდები კაცი, ისე ვარ, კაცის სიგლახის ზეიმობათ მოისმის ფანფარის ხმა – ალეგროს მეშვიდე ტაკტში. რას დაინახავ ასეთ დროს, ჩემო ბატონო? თელი მიწისქვეშეთის ეშმაკეულები გამოდიან თავისი ბჭყალებით, უდარდელი კაცები რომ შეითრიონ ჯოჯოხეთში. ტყეში თუ გივლიათ, ბატონო და უფსკრულის პირს თუ წამოდგომიხართ უცბათ. ა, ასეთ რამეს ხედავ. ამოუცნობი რამე რომ გამოგიხტება წინ. შენ დასაღუპათ გამოუგზავნია განგებას. ამ დროს ფარდაც მოშორდა სცენას, შიშის ქარიშხალი ავარდა საორკესტროდან.
ბნელი ღამეა, ჩემო ბატონო, სცენაზე. მოსასხამში იფუთნება ლეპორელო-მსახური და პავილიონის წინ გაიარ-გამოიარს. ბრაზიანათ გააბამს: „ნოტტე ე გიორნო ფატიცარ...“ ავსტრიულ ქალაქში მღერის იტალიურად, რით არ დაუფიქრდები ამ სიხარულს? რას ნიშნავს? რეჩიტატივსაც და სხვა
ჩუქება
