თავი პირველი - დაპატიმრება. საუბარი ფრაუ გრუბახთან. ფროილაინ ბიურსთნერი ეტყობა, ვიღაცამ ცილი დასწამა იოზეფ კ.-ს, რადგან არაფერი დაუშავებია და ერთ მშვენიერ დილას მაინც დააპატიმრეს. ბინის პატრონის, ფრაუ გრუბახის მზარეული ქალი, რომელსაც ყოველდღე, დილის რვა საათზე საუზმე მოჰქონდა მისთვის, ამჯერად არ გამოჩენილა. ამგვარი რამ არასოდეს მომხდარა. კ. მცირე ხანს მოთმინებით აღიჭურვა და ბალიშზე თავმიდებული უყურებდა მოპირდაპირე სახლში მცხოვრებ დედაბერს, რომელიც რაღაცნაირი უჩვეულო ცნობისმოყვარეობით ფანჯრიდან უმზერდა, შემდეგ კი გაოგნებულმა და მოშივებულმა დარეკა ზარი. კარზე იმწამსვე დააკაკუნეს. ოთახში შემოვიდა უცხო მამაკაცი, რომელიც ამ ბინაში არასოდეს ენახა. სტუმარი ტანადიც იყო და ძვალმსხვილიც. ეცვა შავი, მორგებული პიჯაკი, რომელსაც გარდა ქამრისა, იმდენი ნაკეცი, ჯიბე, ბალთა და ღილი ჰქონდა, რომ სამგზავრო ტანსაცმელს უფრო ჰგავდა. თუმცა ერთბაშად ვერც მიხვდებოდა კაცი, რა დანიშნულება ჰქონდა ყოველივე ამას, მაგრამ სახმარად ძალზე პრაქტიკული ჩანდა.
- ვინ ბრძანდებით? - ჰკითხა კ.-მ და საწოლიდან ნახევრად წამოიწია.
მამაკაცმა ყურიც არ შეიბერტყა, თითქოს მისი სტუმრობა ჩვეულებრივ ამბად უნდა მიეჩნიათ და კ.-ს მხოლოდ ეს უთხრა:
- თქვენ დარეკეთ?
- ანამ საუზმე უნდა მომიტანოს, - თქვა კ.-მ და შეეცადა ჯერჯერობით ხმის ამოუღებლად დაჰკვირვებოდა და ალღოთი მიმხვდარიყო, ვინ უნდა ყოფილიყო ეს ვაჟბატონი. მაგრამ ახალმოსულმა თვალი აარიდა მის ხანგრძლივ მზერას, კარისკენ შეტრიალდა, ოდნავ გამოაღო და კარს უკან ვიღაცას უთხრა:
- მას სურს, ანამ საუზმე მოუტანოს.
მეზობელ ოთახში სიცილი გაისმა და მაშინვე შეწყდა. ხმის მიხედვით ძნელი მისახვედრი იყო, ერთი კაცი იცინოდა თუ რამდენიმე. და თუმცა უცხო მამაკაცს ისეთი რა უნდა შეეტყო, რაც ადრევე არ იცოდა, კ.-ს მაინც ოფიციალური ტონით მოახსენა:
- ეს შეუძლებელია.
- აი, ახალი ამბავი, - ჩაილაპარაკა კ.-მ, საწოლიდან წამოხტა და სწრაფად ჩაიცვა შარვალი, - მინდა ვნახო, ვინ არიან მეზობელ ოთახში და რით გაამართლებს ფრაუ გრუბახი, მყუდროება რომ დამირღვიეს.
ეს კი თქვა, მაგრამ მაშინვე გაუელვა აზრმა, ამგვარი რამ ხმამაღლა არ უნდა დასცდენოდა, რადგან ამით თითქოს ზედამხედველობის უფლებას აძლევდა უცხო მამაკაცს. თუმცა ამჯერად მისთვის ამას მნიშვნელობა არ ჰქონდა. უცხო მამაკაცმა მაინც სწორად გაიგო მისი აზრი და უთხრა:
- უმჯობესია აქ დარჩეთ.
- არც აქ დარჩენა მსურს და არც თქვენთან ლაპარაკი, სანამ არ მეტყვით, ვინ ხართ.
- თქვენთვის კარგი მინდა, - უთხრა უცნობმა და თვითონვე გაუღო კარი.
მეზობელ ოთახში, სადაც კ. უფრო ნელა გავიდა, ვიდრე სურდა, ერთი შეხედვით ყველაფერი თითქმის ისე გამოიყურებოდა, როგორც წინა საღამოს. ეს გახლდათ ფრაუ გრუბახის საერთო ოთახი. შეიძლება ავეჯით, გადასაფარებლებით, ფაიფურითა და ფოტოსურათებით გამოტენილ ოთახში დღეს ოდნავ მეტი ხალვათობა იყო, ვიდრე სხვა დროს, მაგრამ ამას მაშინვე ვერ შეამჩნევდა კაცი, რადგან გადასხვაფერება უმთავრესად იმან გამოიწვია, რომ ოთახში ღია ფანჯარასთან ვიღაც მამაკაცი იჯდა, რომელსაც ხელში წიგნი ეჭირა და კ.-ს ქვემოდან შესცქეროდა.
- თქვენს ოთახში უნდა დარჩენილიყავით! განა ფრანცმა არ გაგაფრთხილათ?
- გამაფრთხილა, მაგრამ გამაგებინეთ, რა გინდათ ჩემგან? - ჰკითხა კ.-მ, ახალ ნაცნობს თვალი მოარიდა და ახლა იმას შეხედა, ვისაც ფრანცს ეძახდნენ და კარში იდგა, მერე კი ისევ სავარძელში მჯდომს მიაპყრო მზერა. ღია ფანჯრიდან ისევ მოჩანდა დედაბერი. ჭეშმარიტად ბებრული ცნობისმოყვარეობით შეპყრობილს ახლა მეორე ფანჯარასთან გადაენაცვლებინა, რათა უკეთ დაენახა, რა ხდებოდა ოთახში.
- ფრაუ გრუბახის ნახვა მინდოდა, - თქვა კ.-მ და თუმცა მას და მამაკაცებს შორის საკმაო მანძილი იყო, ისე გაიწია კარისკენ, თითქოს უნდოდა ხელიდან დასხლტომოდა ორივეს, მაგრამ ამ დროს ფანჯარასთან მჯდარმა მამაკაცმა დაუყვირა:
- არ შეიძლება! - შემდეგ წიგნი მაგიდაზე დააგდო და წამოდგა. - აქედან გასვლის უფლება არ გაქვთ, დაპატიმრებული ბრძანდებით.
- ეტყობა, ასეა, - თქვა კ.-მ და მცირე პაუზის შემდეგ იკითხა: - კი მაგრამ, რისთვის?
- ამის ახსნა ჩვენთვის არავის დაუვალებია. შედით თქვენს ოთახში და მოთმინებით აღიჭურვეთ. თქვენ წინააღმდეგ უკვე აღძრულია სისხლის სამართლის საქმე და თავის დროზე ყველაფერს შეიტყობთ: ისედაც ზედმეტი უფლება მივეცი ჩემს თავს, ასე მეგობრულად რომ გელაპარაკებით. მაგრამ იმედია, ფრანცის გარდა არავინ გვისმენს, ფრანცი კი წესდებას ანგარიშს არ უწევს და თავაზიანად გეპყრობათ. თუ ბედმა კვლავაც ისე გაგიღიმათ, როგორც მცველების შერჩევაში, შეგიძლიათ მშვიდად ბრძანდებოდეთ.
კ.-ს უნდოდა დამჯდარიყო, მაგრამ მთელ ოთახში, გარდა ფანჯარასთან დადგმული სავარძლისა, ვერაფერი აღმოაჩინა.
- თქვენ არაერთხელ დარწმუნდებით, რომ მართალს გეუბნებით, - თქვა ფრანცმა და ორივე ერთდროულად მიიჭრა კ.-სთან. მეორე მამაკაცი კ.-ზე ბევრად მაღალი
ჩუქება
