წიგნი პირველი -
I საფრანგეთის რივიერაზე(რივიერა (იტალ.) - ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროს ვიწრო ზოლი საფრანგეთისა და იტალიის ტერიტორიაზე. დასავლეთ ევროპის უდიდესი საკურორტო რაიონი (ნიცა, კანი, სან-რემო და სხვ.).), მარსელიდან იტალიის საზღვრამდე, დაახლოებით შუა გზაზე, ერთ თვალშესავლებ ადგილზე საუცხოო, ვარდისფერი სასტუმროს დიდი შენობაა აღმართული. პალმების შრიალი აგრილებს სიცხისგან ალმურადენილ ფასადს. სასტუმროს წინ კი თვალისმომჭრელად ელვარე პლაჟი გადაშლილა. ბოლო წლებში იგი მაღალი წრის ხალხისა და ცნობილ პიროვნებათა საზაფხულო აგარაკად იქცა. ათი წლის წინ კი, აპრილის თვეში იქაური ინგლისური კლიენტურა ჩრდილოეთისკენ რომ გადაინაცვლებდა, ეს ადგილი მთლად უკაცრიელს ემსგავსებოდა. ახლა გოსის Hòtel des Étrangers-ის(Hótel des Étrangers (ფრანგ.) - სასტუმრო უცხოელთათვის. ) მიდამოებში ბევრი ახალი ნაგებობაა, მაშინ კი კანამდე ხუთი მილის(მილი (ინგლ.) - სიგრძის საზომი არამეტრული ერთეული, რომელსაც დღეისათვის უპირატესად საზღვაო საქმეში იყენებენ. საერთაშორისო საზღვაო მილი უდრის 1,85 კილომეტრს.) გაყოლებაზე ჩარიგებულ ფიჭვებში ათიოდე ძველი ვილის სახურავი თუ მოჩანდა ხავსიანი დუმფარებივით.
სასტუმრო და მის წინ ხალიჩასავით გადაშლილი მზისფერი პლაჟი ერთ მთლიან სანახაობას ჰგავდა. სალოცავივით განათებულიყო ეს ადგილი შენობის წინ. სისხამ დილით ზღვაში ეშვებოდა შორეული ანარეკლი ქალაქისა - კანის ძველი, მოვარდისფრო-მოყვითალო ციხესიმაგრეები, იტალიის მიჯნაზე აზიდული ლილისფერი ალპები. წყალმცენარეებისგან რგოლები და ჭავლები იხაზებოდა გამჭვირვალე ნაპირზე, ირხეოდა და ზღვაზე გაწოლილი ანარეკლიც თრთოდა. რვა საათისთვის პლაჟზე ლურჯ საბანაო ხალათმოსხმული მამაკაცი გამოვიდოდა. ხალათს გაიხდიდა. კარგა ხანს ემზადებოდა, ვიშვიშით, ოხვრითა და ხვნეშით წინასწარ ფრთხილად ტანს აქა-იქ ჯერ ისევ ცივი წყლით დიდი ამბით დაისველებდა, ბოლოს გაბედავდა და ბევრი-ბევრი, წუთით ჩაყურყუმელავდებოდა ზღვაში. მისი წასვლის შემდეგ პლაჟი დაახლოებით ერთ საათს ცარიელდებოდა. ჰორიზონტზე დასავლეთისკენ სავაჭრო გემი გამოჩნდებოდა, ნელა მიცურავდა, თითქოს მიღოღავსო. სასტუმროს ბიჭები ეზოში ერთმანეთს გასძახოდნენ. ფიჭვებზე ნამი იწყებდა შეშრობას. ერთი საათიც და ნამდვილი, პროვანსული საფრანგეთის სანაპიროდან გამყოფი მავრის არცთუ მაღალი მთაგრეხილის მიხვეულ-მოხვეული გზატკეცილიდან ჩამოაღწევდა ავტომობილების ხმაური.
ზღვიდან ერთი მილის დაშორებით, იქ, სადაც ფიჭვებს მტვერდაყრილი ალვის ხეები ენაცვლება, ერთი პატარა ბაქანია. ამ ბაქნიდან 1925 წლის ივნისის ერთ დილას გოსის სასტუმროსკენ ღია „ვიქტორიათი“ მიდიოდა ორი ქალი - დედა და შვილი. დედას ჯერ კიდევ შერჩენოდა მომხიბვლელობა, ოღონდ ძნელი მისახვედრი არ იყო, რომ ჭკნობაშეპარულ სილამაზეს მალე წაშლიდა ძლივს შესამჩნევი წვრილი ძარღვები. გამომეტყველება მშვიდი ჰქონდა, და დაკვირვებულიც; თუმცა, თვალი მაშინვე ქალიშვილისკენ გაგექცეოდათ, უმალ მოგაჯადოებდათ ვარდისფერი ხელისგულები და ღაწვები - საღამო ხანს გრილი წყლით რომ დაბანენ ბავშვებს, შეაჟრიალებთ, და სიწითლე წამოუვლით, თრთოლასავით, - იმგვარად, თითქოს შიგნიდან უნათოდა, ძლივს შესამჩნევად. ოდნავ ხვეული ქერა თმა, ფერფლისა და ოქროსფერი რომ დაჰკრავდა, ფიქალ შუბლზე ჩამოშლოდა. დიდი და კრიალა, ნათელი, წყლიანი თვალები უელავდა, ბუნებრივ თეთრყირმიზ სახეზეც კი ეტყობოდა, რომ ნორჩი და ძლიერი გული უცემდა. მთელი სხეულით თითქოს თრთოდა, გეგონება სხლტებაო ბავშვობის მიჯნაზე - თვრამეტი წლის იქნებოდა უკვე, მაგრამ ჯერ მაინც შერჩენოდა ბავშვობის ცვარ-ნამი.
ცა და ზღვა თითქოს ერთურთს შეერწყა, ერთ გავარვარებულ ხაზად იქცა; დედა უკმაყოფილო ჩანდა:
- ასე მგონია, აქ მაინც არ მოგვეწონება.
- მე უკვე შინ წასვლა მინდა, - მიუგო ქალიშვილმა.
მშვიდად, ხალისით საუბრობდნენ, მაგრამ ცხადი იყო, გული არსაით მიუწევდათ და ეს აწუხებდათ. გართობა სურდათ, გახალისება, მაგრამ იმიტომ არა, მოშვებული ნერვები აღეგზნოთ, უფრო იმიტომ, რომ ფიქრობდნენ, ეს მათთვის ახლა საჭირო იყო და ბუნებრივი. იმ ხარბ მოწაფეებს ჰგავდნენ, მთელი წელიწადი სკოლაში კარგად რომ სწავლობენ და იციან, წლის ბოლოს, დიახაც, ეკუთვნით დასვენება.
- სამ დღეს დავრჩებით და წავალთ. გემის ბილეთებს ახლავე შევუკვეთ ტელეგრაფით.
ქალიშვილი გამართული ფრანგულით ლაპარაკობდა, მაგრამ მაინც, ხანდახან - თითქოს რაღაცას იხსენებსო. პირველ სართულზე დაბინავდნენ, ქალიშვილი გაკაშკაშებული შემინული კარისკენ გაემართა, რამდენიმე ნაბიჯი წადგა და სასტუმროს გარშემოვლებულ ქვის ვერანდაზე გავიდა. ბალერინასავით დადიოდა, გამართული, ზეაწეული; სიარულისას თითქოს კიდევაც მაღლდებოდა, ძირს კი არა, ზევით და ზევით იწეოდა. მისი ჩრდილი სხივებქვეშ თითქოს ლამის მოიჭრა, დაპატარავდა. მცხუნვარება მოაწვა თვალებში და მაშინვე უკან დაიხია, ძალზე კაშკაშებდა მზე. ორმოცდაათი იარდის(იარდი (ინგლ.) - ინგლისური სიგრძის საზომი ერთეული. უდრის 91 სანტიმეტრს. ) იქით ხმელთაშუა ზღვა დროდადრო რომ გამოაჩენდა თავის სილურჯეს, ხარკს უხდიდა ულმობელი მზის ბრწყინვალებას. აივნის ქვემოთ, ზედ სასტუმროსთან, გახუნებული ფერის „ბიუკი“ იხრაკებოდა.
ყველაფერი თითქოს გარინდდა და მხოლოდ პლაჟზე იყო სიცოცხლე. სამი ინგლისელი გამდელი თილისმაშეკრულივით იჯდა. რაღაცაზე ლაპარაკობდნენ, უფრო ჭორაობდნენ, თან სვიტერსა და წინდას ქსოვდნენ ვიქტორიანული ხანის ინგლისის
ჩუქება
