ნაწილი პირველი - თავი I - კერგელენის კუნძულები
ცხადია, ამ მონათხრობს, რომელსაც „ყინულის სფინქსი“ ვუწოდე, არავინ ირწმუნებს. თუმცა, ახლა ამას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს. ვფიქრობ, მისი საზოგადოების სამსჯავროზე გამოტანა მაინც უპრიანია. დაე, თავად გადაწყვიტოს, გამოუცხადებს მას ნდობას თუ არა.
ამ არაჩვეულებრივ და იმავდროულად შიშის მომგვრელ თავგადასავლებზე თხრობის დასაწყებად „უკაცრიელ კუნძულებზე“ უკეთეს ადგილს კაცი ვერ მოიფიქრებდა. ამ სახელით მონათლა ისინი კაპიტანმა კუკმა* 1779 წელს. მართლაც, იქ გატარებული რამდენიმე კვირის შემდეგ თამამად შემიძლია განვაცხადო, რომ ცნობილი ინგლისელი მეზღვაურის მიერ მოფიქრებული სახელი ზუსტად შეესატყვისება ამ მიდამოებს: „უკაცრიელი კუნძულები“ - ამით ყველაფერია ნათქვამი.
ისიც ვიცი, რომ გეოგრაფიულ წრეებში გავლენიანი პირები სამხრეთის განედის* 49054’ და აღმოსავლეთის გრძედის* 6906’ შორის მოქცეულ კუნძულთა ამ დაჯგუფების კერგელენის კუნძულებად* მოხსენიებას ამჯობინებენ. გეოგრაფიულ ტერმინოლოგიაშიც ეს სახელწოდება შევიდა, ასევეა დატანილი რუკებზეც. ამ მოსაზრებას ის გარემოებაც ამართლებს, რომ 1772 წლიდან მოყოლებული, ფრანგი ბარონი კერგელენი* პირველი ადამიანი გახლდათ, რომელიც ინდოეთის ოკეანის სამხრეთ ნაწილში ამ კუნძულების არსებობის შესახებ იუწყებოდა. სინამდვილეში ესკადრის ხსენებული მეთაური დარწმუნებული იყო, რომ ანტარქტიკის* ზღვების დასალიერზე ახალ კონტინენტს მიაგნო. თუმცა, ბარონმა თავისი შეცდომა მეორე ექსპედიციის დროს თავადვე აღიარა. აქ მხოლოდ არქიპელაგთან ჰქონდათ საქმე. შეგიძლიათ მენდოთ, „უკაცრიელი კუნძულები“ ერთადერთი სახელწოდებაა, რომლითაც ეს სამასი დიდი და მომცრო ზომის ხმელეთის წარმონაქმნი შეიძლება მოინათლოს: კუნძულები, ოკეანის ამ უკიდეგანო და სევდისმომგვრელ სივრცეებში რომ მიმოფანტულან და რომელთა სიმშვიდეს ხშირად არღვევს სამხრეთული ძლიერი ქარიშხლები.
ვერც იმას გეტყვით, რომ აქაურობა დაუსახლებელია. 1839 წლის 2 აგვისტოსთვის, ჩემი ორთვიანი სტუმრობის თავზე „შობის სანაპიროზე“ მობინადრე კერგელენის დასახლების მთავარ ბირთვს, რამდენიმე ევროპელსა და ამერიკელს, ჩემი სახით კიდევ ერთი სული შეემატა. უნდა ვაღიარო, იქ ჩემი გეოლოგიური* და მინერალოგიური* კვლევების წყალობით მოვხვდი და ახლა მხოლოდ შემთხვევას ველოდი, იქაურობას რომ გავცლოდი.
არქიპელაგის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი კუნძული - შობის პორტი 4500 კვადრატულ კილომეტრზეა გადაჭიმული, რაც ნახევარი კორსიკის ტოლია. პორტი საკმაოდ უსაფრთხო, მოხერხებული და ადვილად მისადგომია: ხომალდს ღუზის ჩაშვება ხმელეთიდან რამდენიმე ლიეს* მოშორებითაც კი შეუძლია. როგორც კი ჩრდილოეთით, ფრანსუად წოდებულ კონცხს მასზე 1200 ლიეთი აღმატებული ტეიბლ-მაუნთის მხრიდან შემოუვლით, დააკვირდით ბაზალტის* თაღს, განსაკუთრებით მთის ზედა, ბუნებრივ სარკმელს, თვალწინ ვიწრო ყურე გადაგეშლებათ. მიმოფანტული პატარ-პატარა კუნძულები აღმოსავლეთისა და დასავლეთის ძლიერ ქარებს ადვილად უმკლავდებიან, შობის სანაპირო იკვეთება. თუ თქვენი გემი გეზს მარჯვნივ აიღებს, პირდაპირ ამ ადგილს მიადგებით. ნავსაყუდელში ერთი ღუზის ჩაშვებაც საკმარისი იქნება, ხომალდს თავისუფალი მანევრირების საშუალება რომ მიეცეს. ასე გრძელდება მანამ, სანამ ყურე ყინულის მარწუხებში არ მოექცევა.
კერგელენის კუნძულებზე ასობით ფიორდია*. უსწორმასწორო, დაჩეხილი ნაპირების დანახვამ მაწანწალა ქალის დაფლეთილი და ჩამორღვეული კაბა შეიძლება მოგაგონოთ. ისე, ამას უფრო ჩრდილოეთსა და სამხრეთ-აღმოსავლეთს შორის მოქცეული სივრცე გაგახსენებთ. აქ იმდენი დიდ-პატარა კუნძულია, რომ დათვლა გაგიჭირდებათ. ვულკანური წარმოშობის ნიადაგი მოცისფრო ქვანარევი კვარცისგან* შედგება. ზაფხულში ყველაფერი მწვანედ მობიბინე ხავსით, მონაცრისფრო ლიქენით*, სხვადასხვაგვარი თესლოვანი მცენარეებითა* და უზარმაზარი, ტლანქი ქვატეხიებით* იფარება. ერთადერთი ბუჩქი, რომელიც აქ ხარობს, კომბოსტოს მსგავსი, მწკლარტე გემოს მქონე მცენარეა; მის დარს სხვა ქვეყანაში ამაოდ დაუწყებთ ძებნას.
ეს ადგილები ზედგამოჭრილია სამეფო და სხვა ჯიშის პინგვინების საცხოვრებლად. მათი ურიცხვი კოლონიები შესანიშნავად გრძნობენ თავს ამ მხარეში. ყვითელ-თეთრად მოსილი, უკან თავგადაგდებული ეს სულელი ფრინველები კაბის სამკლავეების მსგავსი შავი ფრთებით შორიდან საფლავებს შორის შავოსანი ბერების ნელა მიმავალ პროცესიას მოგაგონებთ.
კიდევ ერთს ვიტყოდი - კერგელენის კუნძულებზე უამრავი ადგილია, სადაც თავს აფარებენ ბეწვიანი და ხორთუმიანი სელაპები, ზღვის სპილოები. ზღვის ხსენებულ ამფიბიებზე ნადირობამ გაცხოველებულ ვაჭრობას მისცა დასაბამი. სწორედ ამის გამო ეტანებოდნენ არქიპელაგს სარეწი გემები.
იმ დღეს პორტში ვსეირნობდი. სასტუმროს მეპატრონე მომიახლოვდა და საუბარი გამიბა:
- თუ არ ვცდები, ფიქრობთ, რომ ვიზიტი გაგიჭიანურდათ, ბატონო ჯორლინგ.
ეს გახლდათ მაღალი და მსუქანი ამერიკელი, შობის სანაპიროზე ოცი წლის დამკვიდრებული და პორტის ერთადერთი სასტუმროს მფლობელი.
- თუ არ გეწყინებათ, ბატონო ატკინს, გეტყვით, რომ ვიზიტი გამიჭიანურდა.
- რას ბრძანებთ, არა, - მომიგო ამ პატიოსანმა და ხმაომახიანმა მამაკაცმა, - მე ისე შევეჩვიე მსგავს პასუხებს, როგორც ფრანსუას კონცხის პიტალო კლდეები ზღვიდან გამოქანებულ უზარმაზარ ტალღებს.
- თქვენც, კლდის დარად, შესანიშნავად ახერხებთ მათ მოგერიებას.
- რასაკვირველია. იმ დღეს, როცა თქვენ შობის სანაპიროზე ჩამოდგით ფეხი და ფენიმორ ატკინსის „მწვანე ქარიყლაპიას“ მიაშურეთ, გავიფიქრე:
ჩუქება
