პირველი საფეხური
„რა გაეწყობა? ამ დიდ არეულობაში კვლავ
ფლიუგერი მგონია ჩემი თავი, ამდენი ტრიალის
მერე, ბოლოს მაინც უნდა მივანიშნო, სად
ჩრდილოეთია და სად – სამხრეთი.“
ხულიო კორტასარი, „კლასობანა“
ყველა ამბავს აქვს დასაწყისი და დასასრული; ყველა ქვეყნის ცას – მზე და მთვარე. მაგრამ ყველა ქვეყნის ყველა მზე სინამდვილეში ერთია, ისევე, როგორც ყველა ამბის დასაწყისი და დასასრულია ერთი. მე ვყვები ჩემს ამბავს და ჩემი ამბავი გრძელდება ასე: მე ვზივარ ავტობუსში და ვცდილობ, გამოვიცნო, ვის ასდის რძის ასეთი საზიზღარი სუნი – ჩემ გვერდით მჯდომ გოგონას თუ მის გვერდით მჯდომ შუახნის მამაკაცს. სუნი იმდენად მაღიზიანებს, რომ მთლიანად მასზე ვკონცენტრირდები. ვფიქრობ: ეს გოგო გამოვიდა რომელიღაც სახლიდან, რომელიც რომელიღაც ქუჩაზე მდებარეობს. გადაჭრა ქუჩა, დაელოდა ავტობუსს დაახლოებით ხუთ წუთს, შემდეგ აიარა ავტობუსის სამი საფეხური და დაჯდა ჩემ გვერდით. სახლიდან გამოსვლამდე ოცი წუთით ადრე ბოთლიდან თეფშზე გადმოისხა რძე ან დატეხა პური, დაყარა თეფშზე და ზემოდან დაისხა. შემდეგ თეფში ჩადო ნიჟარაში, გარეცხვა ვერ მოასწრო, რადგან აგვიანდებოდა. შემოიცვა ქურთუკი და გამოვიდა სახლიდან.
თუმცა ასეც შეიძლებოდა ყოფილიყო: გოგოს გვერდით მჯდომმა კაცმა წინა საღამოს ბევრი დალია. დივანზე მიწვა და გათიშულს ჩაეძინა. კაცმა გაიღვიძა გვიან. საათს შეხედა და სწრაფად წამოდგა. სააბაზანოში შევიდა, თავი მოიწესრიგა. შემდეგ სამზარეულოს მიაშურა, მაცივრის კარი გამოხსნა და დაინახა, რომ იქ მხოლოდ ერთი ბოთლი რძე იდგა. გამოიღო, ფინჯანში დაისხა და დალია. ფინჯანი მაგიდაზევე დატოვა. მერე ქურთუკი შემოიცვა და სახლიდან გამოვიდა, ავტობუსს დაელოდა, სამი საფეხური აიარა და ჩემ გვერდით მჯდომი გოგონას გვერდით მოკალათდა...
ცხვირზე კაშნეს ვიფარებ და ჯერ გოგოს, შემდეგ კი კაცს ვაშტერდები. კაცი თვითონაც მაშტერდება. მე ვიწყებ ფიქრს, როგორია ამ კაცის ცხოვრება და როგორი შეიძლებოდა ყოფილიყო. მე უკვე ვიცი, რომ ეს საზიზღარი სუნი ამ კაცს ასდის და კაცმაც იცის, რომ მე ეს ვიცი და მისი სუნი გულს მირევს. იმასაც ვხვდები, რომ მას ვძულვარ და კაციც ხვდება, რომ მე ამას მივხვდი. სულელური თამაშია.
ავტობუსი ჩერდება და გოგო ჩადის. კაცი მის ადგილს იკავებს.
„– ამქვეყნად სიკვდილი შეურაცხყოფაზე უარესია...“
ერთდროულად ვგრძნობ კაცის მზერას და დანის შეხებას.
„...– ასე რატომ მიყურებ, ორასიო?..“
მისკენ ვაბრუნებ თავს და თვალებში ვაცქერდები.
„...– მე ვყვები, როგორ გამაუპატიურა ზანგმა იქ, ჩვენს სახლში, ჭიანჭველების ნამდვილ ბუდეში..“
კაცის თვალებში მისი დამპალი ცხოვრებაა. დანა ჯერ ქსოვილს ჭრის, მერე ჩემს კანში შემოდის. მტკივა.
„..– გრეგოროვიუსს აინტერესებდა როგორ ვცხოვრობდი იქ, ურუგვაიში..“
მე ვკვდები.
„– შენც დაწვრილებით მოუყევი, – თქვა ორასიომ.“
მე დაწვრილებით გიყვები ჩემს ამბავს: ქალი, რომელიც ჩემ წინ ზის და სიგარეტს ძალიან ნელა ეწევა, ყალბი ღიმილით მეუბნება:
– შეუძლებელია ამდენი სიკვდილის გამოგონება შეეძლოს ადამიანს.
მე ჯერ ჩუმად ვარ, სათქმელს გონებაში ვალაგებ, რომ ზუსტად გამოვხატო, რაც მინდა, შემდეგ კი ვპასუხობ:
– არაფერს ვიგონებ, ეს ყველაფერი ნამდვილად ხდება ჩემს თავში, როცა ტრანსპორტში ვზივარ, ან ქუჩაში მივაბიჯებ, ყველგან...
– ხდება რა? – მაწყვეტინებს ქალი. – სიკვდილი ავარიით, სიკვდილი მიწისძვრით, სიკვდილი ცეცხლით, მკვლელობები. მუდმივად საკუთარ სიკვდილზე მიყვები. რატომ?
– იმიტომ, რომ ნებისმიერ ადგილას, სადაც არ უნდა ვიყო, ჩემი ტვინი აღიქვამს ამ სცენებს და მერე მიჭირს, მივხვდე, რა მოხდა სინამდვილეში.
– სინამდვილეში არაფერიც არ ხდება. ეს თანატოსის შიშია.
– ცდებით, – ახლა მე ვაწყვეტინებ, – როცა ეს შემთხვევები ხდება, მე შიშს არ ვგრძნობ. ვიცი, რომ უცნაურია, მაგრამ მართლა არ ვგრძნობ შიშს.
– მომისმინეთ, მოდი, თავიდან დავიწყოთ:… თქვენზე მოხდა ძალადობა, რის გამოც სახლში ჩაიკეტეთ. ამას შედეგად მოჰყვა გარკვეული შიშები, რომლებმაც უკვე სახლიდან გასვლის შემდეგ იჩინა თავი. თქვენ ვეღარ მოახერხეთ სოციუმთან ადაპტაცია. ამიტომ გეჩვენებათ მუდმივად, რომ ვიღაც გკლავთ.
– მოიცადეთ, თქვენ რა, გგონიათ, რომ პარანოია მაქვს?! სასაცილოა!
– თქვენ დახმარება გჭირდებათ; მაგრამ მე ვერ დაგეხმარებით, თუ არ მეტყვით, ვინ იყო მოძალადე.
– ნუ მელაპარაკებით ამ მფარველი ტონით. მე კარგად ვიცი, რა მჭირს და რა – არა.
– მაშინ მითხარით, რა გჭირთ?
– ჩემი პრობლემა ისაა, რომ ზოგჯერ ეჭვი მეპარება საკუთარ სქესში. უფრო სწორად, მგონია, რომ სქესი არ გამაჩნია... რატომ იყო ქრისტე მაინცდამაინც კაცი, გიფიქრიათ?
– ისევ შიშთან ვბრუნდებით. რა მოხდა მაშინ?
– მე კითხვა დაგისვით.
– რა მოგდით?
– არაფერი.
–
ჩუქება
