ო. ჰენრი -
ქალაქის ძლევა რობერტ უოლმსლის ქალაქში წასვლას დიდი წინააღმდეგობა1 შეხვდა. ჭაბუკმა ყველა დაბრკოლება გადალახა და მალე წარმატებასა და დიდებას ეზიარა. ქალაქურმა ყოფამ კი ის ერთიანად შთანთქა და პირველქმნილი სახე დააკარგვინა. ქალაქმა მისცა ყველაფერი, რისი მიღებაც სურდა და თან თავისი დაღი დაასვა. შეიტკბო, შეითვისა, განაზავა, გადაასხვაფერა, ყალიბში ჩასვა და თავის მოქალაქეებს დაამსგავსა. ქალაქმავე გაუხსნა გზა წარჩინებული საზოგადოებისკენ და მასაც ამ რჩეულ ნახირთან ერთად მოუზომა საბალახო მწვანე მდელოზე. რობერტმა გაითავისა ახლებური ჩაცმა-დახურვა, ჩვევები, მეტყველება, ცხოვრების წესი და ქცევის პირობითობა. ამ ყველაფრის წყალობით მან ის ცუდმედიდობა და გამაღიზიანებელი სრულყოფილება, ის გამომწვევი იერსახე და გადამეტებული თავდაჭერილობა შეიძინა, რაც მანჰეტენელ2 ჯენტლმენსაც კი ქონდრისკაცად აქცევს მთელი თავისი სიდიადის მიუხედავად.
ქვეყნის ერთი ჩრდილოური მხარე დიდად ამაყობდა იმით, რომ ქალაქის ამ ფრიად სახელგანთქმული ახალგაზრდა ვექილის სამშობლო იყო. ექვსი წლის წინათ კი, როცა იქაურებმა მოხუცი უოლმსლის ჭორფლიანი ბიჭის განზრახვა შეიტყვეს, მოცვით კბილებჩაშავებულ პირში ერთთავად გაჩრილი ნამჯის ღერები გამოაფურთხეს, რომ ამაზე ირონიულად და ბუკოლიკურად3 ეცინათ. მათ ვერ გაეგოთ, რა რჯიდა, რისთვის ამბობდა ყმაწვილკაცი უარს მზამზარეულ სმა-ჭამაზე თუნდაც მიყრუებულ ფერმაში და რატომ იმეტებდა თავს დიდი ქალაქის სწრაფი კვების დახლების გრძელ რიგებში დგომისათვის.
გარ გასულა დიდი ხანი და ქალაქში არც ერთი მკვლელობის საქმე, საავტომობილო შემთხვევა, გამოსაშვები საღამო თუ საცეკვაო წვეულება ისე არ ჩაივლიდა, რობერტ უოლმსლის სახელი რომ არ ყოფილიყო გარეული. ის ყველასთვის მისაბაძი შექმნილიყო. თერძებიც კი ქუჩაში გზას უჭრიდნენ, რომ მისი გატკეცილი შარვლიდან ახალმოდური ნაკეცი თარგისთვის შეეთვალიერებინათ. კლუბის უცხოელი მეგობრები და სასამართლოში მოწმედ დაბარებული ძველისძველი სახელოვანი გვარიშვილები კი სიხარულით უტყაპუნებდნენ მხარზე ხელს და ნებას რთავდნენ, შენობით მიემართა მათთვის.
და მაინც უოლმსლიმ წარმატების მწვერვალს, თავის მატერჰორნს4 მაშინ მიაღწია, რაც მან ალისა ვან დერ პულზე იქორწინა. სწორედ რომ მატერჰორნივით თვალმიუწვდომელი და ცივი, თეთრი და პირქუში გახლდათ ძირძველი ბიურგერების ეს ქალიშვილი. ამ გოროზად აღმართულ მწვერვალს მუხლამდე თუ მისწვდებოდა გარსშემოჯრილი მაღალი საზოგადოების ალპები. მის დასაპყრობად სახიფათო კალთებს და ბილიკებს ათასობით მთასვლელი შეჰფენოდა. ქალი თავის უშფოთველ და უდრტვინველ სამყაროში ჩაკეტილიყო. არც ნაკადულის რაკრაკი უთრთოლებდა გულს, არც მაიმუნების დაპურების სურვილი ჰკლავდა, არც ძაღლებს იშინაურებდა და წვრთნიდა. ის იყო ვან დერ პული – ცხოვრების მშვენიერებას გულგრილად უცქერდა და არაფერი აღელვებდა. ნაკადულებს მისთვის უნდა ეჩუხჩუხათ, მაიმუნებიც სხვათა წინაპრებად მოიაზრებოდნენ, ძაღლები კი, მისი აზრით, ამქვეყნად იმისთვის გაჩენილიყვნენ, რომ უსინათლო ჩიბუხიან უამურ პირებს თან ხლებოდნენ.
ასეთი იყო მატერჰორნი, რომლითაც რობერტ უოლმსლიმ თავისი კარიერული აღმასვლა დააგვირგვინა. მაშინ კი, როცა მან ერთი ცნობილი თმაკულულა კოჭლი პოეტის5 წყალობით შეიტყო, რომ მთასვლელნი დაპყრობილ ცისფერ მწვერვალთა უმეტესობას, როგორც წესი, ღრუბლებსა და თოვლში გახვეულს ჰპოვებენ, ახალგაზრდა ვექილმა იმედგაცრუება სახის მხნე და მოღიმარი გამომეტყველებით შენიღბა. უოლმსლი წარმატებული კაცი გახლდათ და იცოდა, როგორ მოქცეულიყო – თავი გმირი სპარტელი ბიჭივით6 ეჭირა და დუბლეტად7 ქცეულ მკერდში ყინულის ლოდი ძირიდან გულს უზრობდა.
ახალშეუღლებულნი ხანმოკლე საზღვარგარეთული საქორწინო მოგზაურობიდან დაბრუნდნენ. წყვილს დიდი სურვილი გასჩენოდა ქვეყნის რჩეულთა ყურადღება მიეპყრო, ნაღები საზოგადოების ტბორი, მდორე, ცივი და შუქმიუწვდომელი, შეერხია და მისეული ტალღით აეტოკებინა. ცოლ-ქმარმა ფართოდ გაუღო სახლის კარი სტუმრებს და მათ ძველებური დიდებულების ნიშნით აღბეჭდილ წითელი აგურის მავზოლეუმში მასპინძლობდა, ქალაქის ძველ უბანში, წარსული დიდების ამ სასაფლაოზე რომ აღმართულიყო. რობერტ უოლმსლი ამაყობდა მეუღლით; თუმცა ისიც სათქმელია, რომ როცა ცალი ხელით სტუმრებს შინისკენ იწვევდა, მეორეთი თავის ალპენშტოკსა და თერმომეტრს ებღაუჭებოდა ხოლმე.
ერთ დღეს ალისამ რობერტის დედის წერილი იპოვა. მშობელი მიწიდან, ფუძე-კერიდან გამოგზავნილი მოკითხვის ბატიფეხური ბარათი დედობრივი სიყვარულით იყო გამთბარი. მშობელი შვილს დაწვრილებით სწერდა, რა ხდებოდა ფერმაში – ფუტკრების, ჭირნახულის, გამხმარი ხეხილის ამბებს უყვებოდა, ღორისა და ციცქნა ჟღალი ციკნის სიჯანსაღეს ამცნობდა და ახალდადებული კვერცხებით მოგვრილ სიხარულს უზიარებდა, თან მივიწყებულ მშობლებსაც ახსენებდა და სთხოვდა, შინ დაბრუნებულიყო.
„აქამდე რატომ არ მაჩვენებდი დედაშენის წერილებს?“ ჰკითხა ალისამ ქმარს ცივად. მისი ხმის სუსხი ერთთავად ლორნეტებს, ტიფანის8 ანგარიშებს, დოუსონიდან9 ფორთი მაილამდე10 მოსრიალე ციგებს, დიდედის ძველისძველი ჭაღების ბროლის პრიზმების ჟღერას, მონასტრის სახურავზე ჩარჩენილ თოვლსა და იმ პოლიციის სერჟანტს მოგაგონებდათ, დამნაშავის თავდებით გაშვება რომ არ სურდა. „დედაშენი თავისთან გვეპატიჟება“, განაგრძო ქალმა, „მე ხომ არასოდეს ვყოფილვარ ფერმაში. წავიდეთ ერთი-ორი კვირით, რობერტ“.
„კეთილი, წავიდეთ“. მიუგო რობერტმა ისეთი სახით, უზენაესი სასამართლოს წევრს
ჩუქება
