წიგნი პირველი - თესვა. თავი პირველი - მხოლოდ ერთია საჭირო - მოკლედ, მე მხოლოდ ფაქტები მჭირდება. დაასწავლეთ ამ გოგო-ბიჭებს ფაქტები და სხვაზე ნუ მოცდებით. ცხოვრებაში ამაზე მეტად მათ მაინც არაფერი გამოადგებათ. აი, ეგ ჩაუნერგეთ, დანარჩენი კი ამოძირკვეთ. თუ არა ფაქტების საფუძველზე, მოაზროვნე ცხოველის ჭკუა-გონება სხვაგვარად ვერ ჩამოყალიბდება; და ვერც რამე სხვა მოუტანს მას რაიმე სარგებელს. მეც სწორედ ამ პრინციპით ვხელმძღვანელობ ჩემი შვილების აღზრდისას და ამ ბავშვების სწავლებისასაც უთუოდ იმავეს გამოვიყენებ. უტყუარ ფაქტებს ჩაეჭიდეთ, ბატონო ჩემო!
მოქმედება ერთ ჩვეულებრივ, შიშველკედლებიან, სარდაფივით ცივ საკლასო ოთახში ვითარდებოდა, ხოლო თავად სიტყვით გამომსვლელი, მის მიერ გამოთქმული ყოველი აზრის მნიშვნელობას, მასწავლებლის მკლავზე თავისი კოტიტა თითის ჩამოსმით უსვამდა ხაზს. მნიშვნელობის ხაზგასმასვე ემსახურებოდა მისი კედელივით ბრტყელი, სქელი წარბებიდან ზეაზიდული შუბლი და ამ შუბლის ჩრდილქვეშ ორ ბნელ ღრმულში ღრმად ჩამჯდარი წყვილი ფხიზელი თვალი. სხვათა შორის, სწორედ იმავე დანიშნულებას ასრულებდა მისი წვრილი, მკაცრად განზე გაწელილი ტუჩებიც; მისივე გრძნობადაცლილი, უხეში, მბრძანებლური ხმა და გამელოტებული თავის ირგვლივ ერთ ვიწრო არშიად მოვლებული აჯაგრული თმის მონარჩენი - თითქოსდა ქარისგან რომ უნდა დაეცვა მისი მბზინავი და თან ვაშლის ღვეზლის ქერქივით უსწორმასწორო სიქაჩლე; უსწორმასწორო და ალაგ-ალაგ ისეთნაირად დაბურცული, გეგონება ამ ადამიანის თავის ქალა უკვე ვეღარც იტევს შიგ დაგროვილი უტყუარი ფაქტების მარაგსო. სიტყვით გამომსვლელის უდრეკი იერი, მისი უხეში ქურთუკი, მისი ტლანქი კიდურები თუ კუთხოვანი მხრები - ეგ კი არა, ისე დაუნდობლად წაჭერილი ყელსახვევიც, თითქოს თავად აშკარა და ეჭვშეუტანელი ფაქტები სწვდომოდნენ ყელში დასახრჩობად - ყველაფერი მისივე ნათქვამის მნიშვნელობას უსვამდა ხაზს.
- ცხოვრებაში ფაქტების გარდა არაფერი გვჭირდება, ბატონო ჩემო; ფაქტები და მხოლოდ ფაქტები!
სიტყვით გამომსვლელმაც, მასწავლებელმაც და იქ მყოფმა კიდევ ერთმა ზრდასრულმა, სამივემ ცოტათი უკან დაიხია და ახლა მკაცრი მზერა დამრეც სიბრტყეზე სწორ რიგებად განლაგებულ მომცრო, ნაირ-ნაირ ჭურჭელს მიაპყრო, საიმისოდ გამზადებულს, რომ მათში გალონობით ჩაღვრილი ფაქტი დაეტია სულ ბოლო და უკანასკნელ წვეთამდე.
ჩუქება
