ტარიელ გოლუა - თავი პირველი კვირა დღის ადრიანი დილა იყო. აპრილის პირმცინარი მზე დედამიწას საგაზაფხულო სხივებით გულმკერდს უქარგავდა: ზოგი მცენარე გაშლილიყო, ზოგიც ახლა ისხამდა კვირტს. გარშემო სიცოცხლის ჯადოიანი ძალა ვნებიანობდა, და ახალგაზრდა, ძარღვებსავსე ბუნება დილის მზის მაცხოველებელ სხივებს სმენის დამტკბობ ხივილით ეგებებოდა. დილა ჭაბუკის ხორცფერით მდუღარ სახეს დამსგავსებოდა, მზესავით რომ სხივოსანია და მშვენიერი.
სოფელ ციხისკარის განაპირას, ერთ პატარა მაღლობზე ახალაშენებულ ოდის აივანზე, იდგა 65 წლის გლეხი, ტარიელ გოლუა, და მშვიდი სახით ათვალიერებდა იელის ღობეშემორტყმულ კოხტა ეზოს. იგი საგარეოდ იყო გამოწყობილი, მაგრამ თავზე მაინც განუყრელი სვანური შავი ქუდი ეხურა, გარშემო და გარდიგარდმო ფართო ზონარგადაყოლებული. სვანური ქუდი შვენოდა ტარიელს: იგი ისეთ ჩრდილს ჰფენდა მის სრული მთვარის ფერ სახეს, რომ თავმოყვარეობა და შეგნებით საზღვარმიჩენილი სიამაყე – ტარიელის ბუნებრივი თვისებანი – შეუდარებელი მოხაზულობით იხატებოდნენ მის ყოველთვის პირდაპირსა და თამამ გამოხედვაში.
სოფელში ბევრი ფიქრობდა კიდევაც, რომ ტარიელ გოლუას ეს გარემოება შემჩნეული ჰქონდა და ამიტომაც ატარებდა საყვარელ ქუდს ერთნაირად გარეთაც და შინაც. მაგრამ ამის მიზეზი უფრო ის იყო, რომ ჩვენებური სვანური ქუდი უბრალოა, დიდხანს სძლებს და მჩატეა სატარებლად.
აივნიდან ტარიელმა ეზოს ერთ კუთხეში თავისი ერთგული ძაღლი შენიშნა, ყურებ და კუდდაჭრილი მურა, რომელიც პატრონის დანახვაზე ყოველთვის მისკენ გამოიქცეოდა ხოლმე და თამაშით ფინიასავით წინ გაეგებოდა. ახლა კი მურა ადგილიდან არ ინძრეოდა და ჩვეულებრივად მიგებებას არც კი ფიქრობდა.
ტარიელმა გადასძახა ძაღლს, მაგრამ მურა მისკენ მაინც არ წამოვიდა. წმუილით შეტრიალდა ერთი და წკავწკავით დაიყეფა.
„რაღაცა ამბავია!“ - გაიფიქრა ტარიელმა და ჩქარი ნაბიჯით კიბეზე დაეშვა.
ოცი წლის ყმაწვილივით მსუბუქად მიდიოდა, წელში ლარივით გამართულიყო და საგანგებოდ სხმული განიერი ბეჭები სწორად და მჩატედ მიჰქონდა. ყამა ერტყა წელზე – ფართო და გრძელი ხანჯალი, ძველად რომ ატარებდნენ.
ეზოს კუთხეს რომ დაუახლოვდა, სადაც ძაღლი წმუოდა, დაუფიქრებლად მოავლო ყამის ტარს ხელი, წარბები შეიკრა და თვალები შეაერთადგილა.
- რა ამბავია, მურა? - ჰკითხა ძაღლს. პასუხად მურა ღობის ძირთან მიიჭრა, დასუნა ერთ ადგილზე და სწრაფად კვლავ პატრონისკენ მოტრიალდა. ტარიელმა თვალი მოჰკრა ღობის ძირში გამორღვეულ ადგილს, რომელშიც ღორი თავისუფლად გამოეტეოდა. ამის დანახვაზე წარბები გაეხსნა ტარიელს და სიხარულმა თვალებში გაუელვა.
- ყოჩაღ, ყოჩაღ, ჩემო მეგობარო! ჩვენი ეზოს გათელვას ფიქრობდნენ, ალბათ, ის წუწკები! მაგრამ ვერ მივართვით, ყარაულობდი განა?
თავზე ხელი გადაუსვა პირუტყვს, მოეფერა. შემდეგ ოდის გვერდით მდგომ „სამზადისისკენ“ მიბრუნდა და თავის ძმისწულს დაუძახა, თორმეტი წლის ობოლს, გიოს, რომელსაც სულ პატარაობიდან ზრდიდა. სამზადისიდან მარდად გამოხტა შავგვრემანი ბიჭი, სირმიანი ყაბალახით თავწაკრული, წუღამესტებიანი. მას ტანზე ხალათი ეცვა და ხალათზე კი წვრილი ღვედის ქამარი ერტყა.
- მომირბენინე, გიო, წალდი და ოციოდე წკნელი, ოდის აივნის ქვეშ რომ აწყვია, აგერ ვიღაცის ღორებს ჩვენი ღობე გამოურღვევიათ, - უთხრა ტარიელმა ძმისწულს, რომელიც გაგონებისთანავე ცქვიტად გაიქცა ბრძანების ასასრულებლად.
- რა იყო, თოლიგე, (თვალისჩინო.) რა დროს მაგია? უქმე დღეს მუშაობა ვის გაუგონია? - სამზადისიდან თავი გამოჰყო ტარიელის ცოლმა ბარბალემ და გაჰკიცხა ქმარი. - ერთადერთი ვაჟი გარეთ გყავს და რატომ გინდა ფათერაკს რასმე გადაჰკიდო? ღვთის დღეა. მაგას მერეც მოესწრობი. არეული დრო მაინც არ იყოს.
- სამუშაო კი არაფერია, ქალო! ღობის ძირია ცოტაზე გაფუჭებული. მურა აღარ ცილდება, ღორი არ შემოიპაროსო... მივღობავ ერთ წუთში და პირუტყვიც თავისუფალი იქნება და პატრონიც. ღმერთსაც ხომ ეს გაუხარდება! - მშვიდად უპასუხა ტარიელმა ცოლს.
- კი, მარა მაგას გიოც ხომ გამოღობავს ან ჯირკვით გამოსტენის ხვალამდის, - არ ცხრებოდა ცრუმორწმუნე ბარბალე.
- ჰე, შენი ღმერთი მოიძველებს, თოლიგე! ახლა ახალ „ღმერთზეა“ ლაპარაკი, დედაკაცო. ამბობენ, იგი უფრო თავაზიანი და მოწყალე არისო.
ამ სიტყვებზე ჩაეცინა ტარიელს. მიიხედ-მოიხედა, უნდოდა კიდევ ეხუმრა, მაგრამ ცოლი შეეცოდა და სიტყვა ტკბილად დაასრულა:
- არაფერია, არაფერი! ნუ გეშინია: აი, წირვაზე მივალ და თუ მართლა შევცოდე, მოვინანიებ.
- ხო, არ დაგავიწყდეს იცოდე: სამი სანთელია ასანთები...
- კაი, კაი! - მაგრამ ტარიელს კვლავ გაეცინა და ხუმრობით განაგრძო: - მაშ, შენის აზრით ლევანი მტყუანი ყოფილა, რომ ამბობს, ღმერთს სანთელი არ სჭირიაო?
- სუ, არავინ გაიგონოს! რას ამბობ ამ კვირა დილას? პირზე ხელი მიიფარე.
ამასობაში გიომ მოიტანა, რაც დავალებული ჰქონდა. პატარას არაჩვეულებრივი ფერი გადაჰკრავდა ამ დილას. სულ ძირს იმზირებოდა. ბიძას თვალებს არიდებდა.
- აი, გიო, მურა რა ერთგული
ჩუქება
