თავადის ქალი მაია შავი ზღვის მიმართულებით, ერგეტას გზაზე, სამეგრელოში, მარიამობისთვის შუადღის სიცხეში, გადაფარდაგებული ურემი მიჭრიალებს.
ფერდებჩავარდნილ ხარებს კარგა დაწინაურებული ყმაწვილი გლეხი მიუძღვის, ფეხშიშველი და მუხლებამდის აკაპიწებული. მას გაცვეთილი მოკლე ახალუხი აცვია, უქამრო, მკერდზე შეხსნილი. ქამარ-ხანჯალი ხურჯინივით მხარზე გადაუგდია: წინ რევოლვერი, უკან ხანჯალი. იღლიაში კი გრელი სახრე ამოუჩრია. ზანტად მიიმართება. განიერ ბეჭებს მიარხევს. მზისაგან შერუჯულ შიშველ წვივებზე კუნთების ჯაჭვი უთამაშებს.
გზა ტყიან ჭაობით მიიკლაკნება. მარჯვნივ და მარცხნივ გზის კიდეებს ლაყვებში ჩამდგარი წუმპე ლოშნის. შორიახლო, ლიანებით დახლართულ ღრუებში თხემლის მოწითალო ფესვები და მათი გველის მსგავსი ლანდები ლაღლაღებენ. ჭროღა-ზურგიანი ბაყაყების მთელი ხროვა ხავსის ზედაპირზე ყრუ ყიყინით მიმობნეულა. აქა-იქ გუბეებიდან ამოჩრილ ძელებზე კუზიანი თავწვრილა კუები უძრავად შესკუპულან.
ჰაერი შმორის სუნითა და სიცხის ბოლით გაგუდულა. ციების მთქნარებით გაორთქლილ გარემოს ნაადრევი ზრობის ფერი გადაჰკვრია და ზედ ძირს დაშვებული ცის გობი გადახურვია.
სული ეხუთება მეურმეს. თითქოს გადადგამს ნაბიჯს თუ არა, ქვეყანაც მყისვე გათავდებაო, წინ ჰორიზონტი არა აქვს. ეჩვენება: მიდის, მაგრამ არაფერს არ უახლოვდება. უკან რომ მოიხედავს, ჰგონია, არაფერს არ შორდება. სულ იგივეა, რაც იყო: არც ფერი იცვლება, არც სახე.
სულ ასეთია გზა. სულ ასეთია გარემო.
- მოოოჰ … - შესძახა ბოლოს ყმაწვილმა გლეხმა ხარებს, შესდგა და ურმისაკენ პირი მოიბრუნა.
სახეზე ოფლი ხვითქით გადმოუდის და გადაღეღილ მკერდის ფიცარზე ეღვენთება. მიმედ სუნთქავს. - გამოხედვა ფოლადიანი აქვს. აღნაგობა - კაჟიანი.
- მოოოჰ!.. ჩელა, ნუ ჩამორჩი! - აუწია ხმას, როცა ხარები დაუახლოვდნენ და ნამიანი თვალები ურმის კოფოზე შეისროლა.
ფარდა-გადაფარებულ კოფოზე თავწაკრული ხნიერი ქალის სახე შეჰქანდა, და მუთაქას მკლავებით ჩაყრდნობილ ღია მკერდზე კანმოშვებული ხორცის სიმჭკნარეზე ჩამოეკიდა.
გუნდა-ლახოსტაკით შეფერილ წარბ-წამწამებით შავმა თვალებმა გამოანათეს და ხანდაზმულობის უმარილით შეფერფლილ სახეზე მოუთმენლობის ლანდები მიმოაბნიეს.
- კიდევ არ ჩანს ეს ოხერი ზღვა? ხარებთან მოდი, ბიჭო ამბაკო! ბუსკასაც შესძახე ერთი, სახრე გადაჰკარ. გული მიღონდება, ბიჭო, და თავის ტკივილი მკლავს. რა გზა ყოფილა ეს დასაქცევი!
გაისმა ქალის დანჟღრეული ხმა აკივლებით და ურმის ჭრიალს ისე შეეწყო, როგორც მოულოდნელი უცხო რამ მოახილი.
თქვა და ურემში შეწოლილი ტანი მოხდენით ისე მოიმარჯვა, რომ მუთაქაზე ჩამოჯდა. თავსაკრავი მოიხსნა, დაფერთხა. ხელახლად დაკეცა და კვლავ შუბლის გასწვრივ შემოიკრა.
მარცხენა ხელის თითებზე მომსხოთვლიანი ბეჭდები აუბრჭყვიალდნენ, ხოლო მარჯვენაზე ფართო სამაჯურის ბრინჯაოს ფერმა გაიკიაფა.
- ჰე, მაია უბედურო, რა დრო დაგიდგა?.. ბიჭო ამბაკო, მითხარი მაინც, ეს ზღვა ასე შორს ბოლშევიკებს ხომ არ გაუწევიათ? შენ გეცოდინება. საიდუმლო გამანდვე, ნუ დამიმალავ!
მეურმემ ლმობიერად ჩაიღიმა.
“ ბოლშევიკებს ხომ არ გაუწევიათ! ” - გაიმეორა მან ჩუმი დაცინვით და მოახლოებულ ურემს ცოტა განზე გაწევით წინ დაუდგა.
- ვითომ რათ უნდა გაეწიათ?
- ჩემი ჯინისთვის! აქაო, და, თავადის ქალს მაიას სული არ ამოხდა და, იქნება, ამ გზამ მაინც ბოლო მოუღოსო. მაშ! განა არ ვიცი, რაც ბრძანდებით.
- ამას კი არავინ არ დაიჯერებს და …
ჩაიცინა ამბაკომ და, ურემი რომ გაუთანასწორდა, თავადის ქალსა და კოფოზე ჩამოწეულ ფარდაგს შუა ცალი თვალი ურმის სიღრმეში შეაცურა.
თვალი შეასწრო მაიამ.
- ნუ გეშინია, შე უბედურო: აქ არის … ნურც გერიდება: ორივე თვალით შეიხედე და გაიხარე. აი … - და ქალმა ზედატანი ისე დახარა, რომ ურემში შესახედი ადგილი გაანთავისუფლა.
მეურმის თვალებმა ერთდროულად აღბეჭდეს: წინ, პირველ რიგზე, კოფოზე გადმოხრილი მაიას ღია მკერდის გაცვეთილი სამკაულები, მის უკან კი - შავი ვარსკვლავივით ანთებული ყმაწვილი ქალის გამწყრალი თვალების ელვარება.
- გაიხარე, აი … - გაიმეორა თავადის ქალმა და ორაზროვანი ხმის უსირცხვილო კილოს ისეთი ავხორციანი გამოხედვა დაატანა, რომ გლეხი ვერ მიხვდა, მეორედ წარმოთქმული “ გაიხარე, აი ” რას ეკუთვნოდა: მაიას გულის პირით უცაბედად გადმოშლილ უტევნო, დაწურულ მკერდს, თუ ურმის სიღრმეში შემალულ შავგვრემან გოგონას - ამბაკოს ნამდვილ ცოცხალ სამკაულს.
- დაფინო გოგო, გამოიხედე. ამბაკოს უნდა დარწმუნდეს, რომ უვნებელი ხარ! ეჩვენე-მეთქი ახლავე!
რა მინდაო? ხომ არ გაგიჟდა ნეტავ? ვაი, უბედური! - იყო მეურმისკენ მიმართული, შეკავებული წყრომის სიმებზე აწყვეტილი დაფინოს მორცხვი პასუხი.
ამ დროს ხარებმაც ჩაიარეს. ამბაკო მათ გვერდით მიჰყვა, ურემს კოფოს პირდაპირ აედევნა.
- ამბაკო, მითხარი: ძალიან გიყვარს ჩემი დაფინო? - ახლა ცბიერმა ცნობისმოყვარეობამ გაუთამაშა თვალებში მაიას. - ძალიან თუ გიყვარს, სულ ძალიან, ძალიან, მაშინ … - და თავადის
