პროლოგი
მარკიზის კუნძულებზე
ტაიოჰაეში, საფრანგეთის დედაქალაქსა და მარკიზის კუნძულების მთავარ პორტში ზამთრის დღის სამი საათი იყო. ძლიერი ქარი ქროდა, ტალღა ზათქით იმსხვრეოდა დამრეცი ნაპირის მსხვილ კენჭებზე და ორმოცდაათტონიანი სანდალი - სამხედრო ხომალდი, რომელიც საფრანგეთის ღირსებასა და გავლენას განასახიერებდა ამ კანიბალურ არქიპელაგზე, ციხის ბორცვის ძირას, თავისსავე მისადგომთან ყურყუმელაობდა და ირწეოდა. ამფითეატრივით აღმართულ მთების მწვერვალებზე საავდრო შავი ღრუბელი ჩამოწოლილიყო. შუადღეს ძლიერი წვიმა წამოვიდა - ნამდვილი ტროპიკული თავსხმა, თითქოს ცა ჩამოიქცაო. მუქი მწვანე ფერის ფერდობებზე ჯერ ისევ მიიკლაკნებოდნენ ნიაღვართა ვერცხლისფერი სიმები.
ცხელი და ჯანსაღი ჰავით გამორჩეულ ამ კუნძულებზე ზამთარი სიტყვით თუ მოიხსენიება. ტაიოჰაეს მცხოვრებთ არც წვიმამ მოუტანა შვება და არც ქარმა - სიმხნევე. მხოლოდ ერთ-ერთ გარეუბანში, კომენდანტის ბაღში, იძულებით განაგრძობდნენ მუშაობას კატორღელი მებაღეები, რადგან მათ საქმიანობას თავად კომენდანტი ადევნებდა თვალს. პატარა ქალაქის დანარჩენი მცხოვრებნი ნასადილევს ძილსა და განცხრომას მისცემოდნენ. ვაიკეჰუს, აქაურ დედოფალს, მოშრიალე პალმების ჩრდილქვეშ თავის საუცხოო სახლში ეძინა, ტაიტიდან ჩამოსულ კომისარს კი დროშებით დაჩრდილულ საკუთარ ოფიციალურ რეზიდენციაში, ვაჭრებს - დაცარიელებულ დუქნებში, კლუბის მოხელესაც მკვდარივით ჩასძინებოდა იქვე კლუბის შენობაში. თავი ბუფეტის დახლზე დაედო, რომლის ზემოთ საზღვაო ოფიცრების სავიზიტო ბარათები და მსოფლიო რუკა იყო გაკრული. ამ პატარა ქალაქის სანაპიროს გასწვრივ გადაჭიმულ ერთადერთ ქუჩაზე, სადაც პალმების დალოცვილ ჩრდილსა და პურაოს ხშირ ბარდებში პატარა ფიცრული სახლები შეყუჟულიყვნენ, კაციშვილი არ ჭაჭანებდა. მხოლოდ სიცხისგან გამომშრალ ნავმისადგომის ბოლოში, რომელიც ოდესღაც (აჯანყებული სამხრეთის შტატების ხანმოკლე აყვავების დღეებში) ბამბის ბარდანებით იყო გაჭედილი, ნაგვის გროვაზე სახელგანთქმულ ტატუირებულ ევროპელს, ტაიოჰაეს ცოცხალ საოცრებას მოეკალათებინა.
მას არ ეძინა, მზერა ყურისკენ მიეპყრო, მისჩერებოდა მთის განშტოებას - ყურის ყელთან შექმნილ მომცრო ფრიალო კლდეების გრეხილს, აქაფებული ტალღების თეთრ ზოლს, გარს რომ შემოვლებოდა იქვე მიმოფანტულ პატარ-პატარა კუნძულებს, რომელთა შორის, ვიწრო სანათურში, ცისფერ ჰორიზონტზე კუნძულ ხუაპუს ციცაბო მთების ნისლიანი მწვერვალები ილანდებოდა. მაგრამ მას ყურადღება არ მიუქცევია ლანდშაფტის დიდი ხნის ნაცნობი სანახებისთვის, თვალზე რული მოეკიდა და ძილ-ბურანში წასულს, ნელ-ნელა ამოუტივტივდა მეხსიერებაში წარსულის ნაირფერი სურათები, ადგილობრივ მცხოვრებთა და თეთრკანიანთა სახეები - შკიპერების, უფროსი თანაშემწეების, აქაური მეფეებისა და ბელადებისა, რომლებიც წამიერად გაიელვებდნენ მის თვალწინ და კვლავ უჩინარდებოდნენ. იგონებდა განვლილ მოგზაურობებს, ცისკრის პირველი სხივებით განათებულ, მივიწყებულ პეიზაჟებს, კვლავ ჩაესმოდა დოლების ბრაგაბრუგი, რომელიც კანიბალური ღრეობისკენ მოუწოდებდა, შესაძლოა, მუქკანიან პრინცესასაც იხსენებდა, რომლის სიყვარულმაც უდრტვინველად გადაატანინა ტატუირებით მიყენებული მძიმე ტკივილები. ახლა კი ეს მიუსაფარი ევროპული მაწანწალა ტაიოჰაეს პორტის ნავმისადგომის ბოლოში ნაგვის გროვაზე მოკალათებულიყო. იქნებ მას გონებაში ძალზე შორეული წარსული უტრიალებდა, ისევ და ისევ ჩაესმოდა ხმები და შეიგრძნობდა ბავშვობის დროინდელ, მშობლიური ინგლისის სურნელებას: ტაძრების ზარების მხიარულ რეკვას, აყვავებული მანანის არომატს, მდინარის უნაზეს ჰანგებს საგუბართან.
ყურის შესასვლელთან წყლები სახიფათოა და ხომალდი ისე ვერ გაივლის, თუ ძალზე ახლოს არ მივიდა პატარა კუნძულებთან, ისე ახლოს, რომ კაცს იქიდან სულ ადვილად შეუძლია ნაპირზე ორცხობილა ისროლოს. ვიდრე ტატუირებული ევროპელი წარსულის ზმანებებში ჩაძირული თვლემდა, დასავლეთის პატარა კუნძულის განაპირა მხარეს ქარისგან გაბერილი კლივერი გამოჩნდა. ამ სანახაობამ ევროპელი ერთბაშად გამოაფხიზლა. შემდეგ ორი სტაქსელი შენიშნა და სანამ ფეხზე წამოიჭრებოდა, ტოპსელის სანდალი სწრაფად გაემართა ქარის მიმართულებით, პატარა კუნძულს ირგვლივ შემოუარა და ბაიდევინდით ყურეს მიაშურა.
ჩაძინებული პატარა ქალაქი თითქოს რაღაც ჯადოსნურმა ძალამ გამოაღვიძა. ყოველი მხრიდან გამოეფინენ ადგილობრივი მცხოვრებლები, თან ერთმანეთს ესალმებოდნენ მხიარული შეძახილით - „ეხიპი!“ (ხომალდი!). დედოფალი აივანზე გადმოდგა, საოცარი ხელოვნებით ტატუირებული ხელი თვალებზე მოიჩრდილა და ყურეს მიაპყრო მზერა. კომენდანტს გადაავიწყდა თავისი მებაღეები და შინ ჭოგრიტისთვის შევარდა. სამხედრო სანდალის ეკიპაჟს, - ბრინჯაოსფერ ჩვიდმეტ კანაკელს, ფრანგი ბოცმანის მეთაურობით, ხომალდის წინაერდოზე მოეყარა თავი. ყოველმა ინგლისელმა, ამერიკელმა, გერმანელმა, პოლონელმა, კორსიკელმა და შოტლანდიელმა - ტაიოჰაეს ვაჭრებმა და სახელმწიფო მოხელეებმა - თავიანთ დუქნებსა და კანტორებს თავი ანებეს და ჩვეულებისამებრ, კლუბის წინ ქუჩაში მოგროვდნენ.
ქალაქი ძალზე პატარა იყო და ამიტომ მისი თორმეტიოდე თეთრკანიანი მცხოვრები ისე სწრაფად გამოეშურა აქეთ, რომ სანამ სანდალი ღუზის ჩასაშვებად მისადგომისკენ ნახევარი კაბელტით წინ წაიწევდა, მათ უკვე გაეზიარებინათ ერთმანეთისთვის თავიანთი მოსაზრებები, თუ რომელი ქვეყნიდან და რა მიზნით ჩამოვიდა უცნობი ხომალდი. თვალის დახამხამებაში მის გროტ-ანძაზე ინგლისის დროშა აფრიალდა.
- ხომ გეუბნებოდით, ინგლისელები არიან-მეთქი, მაშინვე მივხვდი, სტაქსელებს რომ შევავლე თვალი! - შესძახა ხნიერმა, ჯერ კიდევ მხნე მეზღვაურმა, რომელსაც თავისუფლად შეეძლო კიდევ ერთი კაპიტნის
ჩუქება
