ავტორისაგან ძმები ბარამიძეების ტრაგიკული ისტორია...
კოლია – გასაბჭოებისა და რევოლუციის მოწინააღმდეგე, გრიშა – კომუნისტური იდეოლოგიის აპოლოგეტი.
ცხოვრების ქარტეხილებმა დიამეტრულად შეცვალა მათი მსოფლმხედველობა...
ავტობიოგრაფიულ ჩანაწერებსა და დღიურებად შეკრულ მასალებზე დაყრდნობით სათავგადასავლო ჟანრის უამრავი წიგნი დაწერილა, რომელთა ერთი ნაწილი არა მარტო მხატვრული ღირებულებით გამოირჩევა, არამედ ფაქტებისა და მოვლენების თვითმყოფადობითა და სარწმუნოობით, ასევე დღეს ასე გავრცელებული ავთენტიკურობითაც.
XIX საუკუნის ბოლოსა და XX საუკუნის მიჯნაზე განვითარებულ მოვლენებზე, ბოლშევიკურ რევოლუციებზე, გადასახლებებზე, მსოფლიო ომებზე, საერთოდ საბჭოთა, ე.წ. წითელი ტერორის შესახებ იმდენი დაუწერიათ, ალბათ თავხედი უნდა იყოს ადამიანი, რომ ამ თემებზე რაიმე ახლის თქმა გაბედოს. მით უმეტეს მას, ვისაც არც ისტორიის საფუძვლიანი განათლება მიუღია და მწერლობაშიც დიდი ვერაფერი სიტყვა ეთქმის...
მაგრამ ცდა ბედის მონახევრეაო, ესეც ხომ მშვენივრად მოგვეხსენება.
თავიდანვე მინდა გითხრათ, რომ არც რაიმე განსაკუთრებული ამბის, მით უმეტეს, ახლის თქმა არ მიცდია.
ერთი შეხედვით, სხვათათვის ალბათ ბანალურმა შემთხვევამ, ჩემთვის კი სისხლხორცეულმა ამბავმა გამიჩინა სურვილი, გადმომეცა ჩემი მშობლიური კუთხის, გურიის ერთი ჩვეულებრივი, შეძლებული გლეხის ოჯახში დაბადებული ორი ძმის ტრაგიკული ცხოვრების ისტორია.
დიახ, ისტორია, რომლის პერიპეტიებმაც ფართო მასშტაბი შეიძინა, გურიასაც გასცდა და მრავალ ბრძოლაგამოვლილ და მარად თავისუფლებისა და დამოუკიდებლობისთვის მებრძოლ ჩვენს საქართველოსაც!
ეს ამბავი ჩემს უახლოეს წინაპრებზე მოგითხრობთ, რომელთაც საკუთარი სისხლით, სულიერი რესურსებისა და ფიზიკური წამების ხარჯზე მოუწიათ არაადამიანური, შეიძლება ითქვას, გაუგონარი ტერორის გადატანა.
ყველაფერი კი იმით დაიწყო, რომ ხანდაზმული დედის წამლებისა და რეცეპტების ძებნისას, ძველი კარადის ერთ-ერთ მორყეულ უჯრაში აღმოვაჩინე საქაღალდე, რომელშიც საგულდაგულოდ ჩაელაგებინათ წლობით ნაგროვები, გახუნებულ ფურცლებზე შედგენილი და აწ უკვე ყავლგასული დოკუმენტები...
ამ დოკუმენტების წყალობით ჩემთვის სრულიად მოულოდნელად შევიტყვე, რომ ათწლიან გადასახლებაგამოვლილი ბაბუაჩემი – კოლია ბარამიძე ათწლეულების შემდეგ „რეაბილიტირებულ იქნა“ (ასე წერია საბჭოთა სამთავრობო განკარგულებაში!) და სახელმწიფოს მისთვის კომპენსაციის სახით რეპრესირებული ოჯახებისთვის განკუთვნილი გროშებიც კი დაუნიშნავს.
ისიც შევიტყვე, რომ ამ კომპენსაციით დანიშნული თანხა გასული საუკუნის 90-იანი წლების უმძიმეს პერიოდში საპნის შესაძენადაც ვერ იკმარებდა!
დოკუმენტებს შორის ჩემი ყურადღება მიიქცია თაბახის რამდენიმე ფურცელზე ფანქრით დატანებულმა თარიღების ნუსხამ, გვერდით ქართულ და რუსულ ენებზე მიწერილი გვარ-სახელებითა და გეოგრაფიული ადგილებით...
როგორც შემდგომ გავარკვიე, ეს მინაწერები ბაბუაჩემის დაჭერების, დაკითხვებისა და გადასახლებების თარიღებსაც ასახავდა და ასევე ციხეებისა და გულაგების ((რუს.) ГУЛаг, Главное управление исправительно-трудовых лагерей и колоний – შრომით-გამოსასწორებელი ბანაკებისა და კოლონიების მთავარი სამმართველო. საბჭოთა სადამსჯელო სისტემის ნაწილი, სადაც პატიმრები იძულებით ასრულებდნენ უმძიმეს ფიზიკურ სამუშაოს. გულაგების სისტემა გაუქმდა 1960 წელს.) მისამართებსაც წარმოადგენდა, – გოლგოთაზე მიმავალი ჯვარმოკიდებული პატიმრის განცდებს, ტკივილსა და ნაფიქრალს გადმოსცემდა.
სწორედაც ეს იქცა ჩემთვის შთაგონების წყაროდ, გადმომეცა ჩემი ოჯახის დიდ წინაპართა სისხლით გაჟღენთილი ცხოვრებისეული ისტორია! დიახ, ერთეულთა ისტორია – ისეთი, ქვეყნის დიდ ისტორიას რომ ქმნის და ადუღაბებს!
მინდოდა წარმომედგინა და დამეხატა მათი შინაგანი განცდები, ტკივილი და სიხარული, მსოფლმხედველობრივი მეტამორფოზა რომ გამოუწვევია ფუნდამენტური სახეცვლილებით, რომლის ფინალსაც თავისუფლებით მოგვრილი სიხარული ახლავს.
დოკუმენტების შესწავლის შემდეგ გონებაში ამომიტივტივდა ბავშვობაში მოსმენილი ცხონებული ბაბუაჩემის გადასახლების დროინდელი თავგადასავლები, რომელთაც იგი არცთუ ისე ხალისით გვიამბობდა, მაგრამ ხან ბახუსმოძალებულს „დავიჭერდით“ სალაპარაკოდ (როცა გამორჩეულად ხალისიანი და ენაწყლიანი ხდებოდა), ხანაც ლხინისას, არცთუ იშვიათად რომ იმართებოდა ჩემს დედულეთში და იქ სტუმრად მოსულ მისი თაობის თითი-ოროლა შემორჩენილ ბერიკაცთან ნარდის თამაშისა თუ ზამთრის ღამეებში ბუხრის პირას, ტაბლასთან მოკალათებულებს, მუსაიფისას უხვად გადმოუფრქვევიათ ერთ დროს აკრძალული ეპიზოდები თუ სახიფათო თავგადასავლები!.. ან სულაც ბაღ-ვენახში ფუსფუსისას, როცა ხან რუსულად წაუღიღინებდა ხსოვნაში დალექილ გულაგის ამხანაგთა გვარ-სახელებსა თუ მეტსახელებს, ხანაც სტროფებს გაწამებული ხალხის სევდიანი სიმღერებიდან... მათ შორის დიდი წილი ფირალთა რაინდულ ცხოვრებაზე შეუთხზავთ, ახლა კი ჩემთვის ფასდაუდებელ საუნჯედ ქცეულა!
მოგონებებში ფიქრების გაყოლამ არქივებისკენ მიმაბრუნა და მანამდე აკრძალული დოკუმენტების გაცნობის შესაძლებლობით ფრთაშესხმული ნაბიჯ-ნაბიჯ აღვიდგენდი ყველა იმ მოვლენას, რომლის ჩემი თანდასწრებით გახსენება ბაბუას საჭიროდ არ მიუჩნევია. მე კი, მიუხედავად ყველაფრისა, სიძველის გამო ბურუსში გახვეული ჩემი ახლო ნათესავების ქარტეხილებით სავსე ცხოვრების დეტალების ფოკუსის გასწორებაც შეძლებისდაგვარად მოვახერხე და აი, ახლა სამსჯავროზე გამომაქვს, პირველ ყოვლისა, მომავალი თაობების საყურადღებოდ...