ორი მაესტრო
დიდი ხანია მინდა დავწერო, მაგრამ თითქოს ამ დღეს ველოდიო...
დღეს რა დღეა?!
დღეა ძალიან სევდიანი.
ჩაგუბებული ტკივილის.
მონატრების.
მწუხარების.
დღეს - 20 მარტს - საბოლოოდ გამოვეთხოვე სიყმაწვილეს!
ცხოვრებაში დგება ეს წუთები - გშორდებიან ადამიანები, რომლებიც შენი თანატოლნი კი არ იყვნენ, არამედ - გამორჩეული მასწავლებლები. აი, ისეთნი, მოძღვართ რომ უწოდებდი, მათზე რომ იყო დამოკიდებული შენი პიროვნული და პროფესიული ჩამოყალიბება.
ამ მხრივ ცხოვრებამ გამაფოფინა: ჩემი პედაგოგები იყვნენ - ოთარ ჩხეიძე და ერლომ ახვლედიანი:
...19-20 წლისა ვიქნებოდი, ფილოლოგიის ფაკულტეტზე „მხატვრული შემოქმედებისა და კრიტიკის“ ჯგუფს სპეციალობაში სემინარებს ოთარ ჩხეიძე გვიკითხავდა.
კინოსასცენარო განყოფილებაზე - ერლომ ახვლედიანის სახელოსნოში მოვხვდი.
ეს დიდი ხნის წინათ იყო.
მას შემდეგ კარგა ხანი გავიდა.
ჯერ ბატონი ოთარი გარდაიცვალა...
დღეს - ერლომ ახვლედიანი...
და საბოლოოდ გამოვეთხოვე სიყმაწვილეს.
ბოლო დროს ბატონ ერლომს ხშირად ვსტუმრობდი.
ვხედავდი, ამ ფუჭ, ცრუ წუთისოფელს ნელ-ნელა, უხმაუროდ, შეუმჩნევლად შორდებოდა. ზუსტად ისე, როგორც ერთხელ ინატრა: მინდა ისე ვიცხოვრო, თითქოს ვარ კიდეც და არცა ვარ. ფეხაკრეფით გავიარო ეს ცხოვრება, თითქოს ვიღაცას სძინავს და არ გავაღვიძოო!
ვიდრე დაუძლურდებოდა, მეგობრებთან, ჩვენთან - მის ყოფილ სტუდენტებთან ყოფნა ამხნევებდა. ერთხელ წამოცდა: ახლა ძალიან კარგად ვარ, მაგრამ როცა წახვალთ და მარტო დავრჩები, ისეთი უცნაური სევდა შემომაწვება გულზე, მინდა საერთოდ არ ვიყო ამ ქვეყანაზეო!
ეს ადრე გვითხრა!
მერე თანდათან უღალატა მეხსიერებამ...
ამ გაზაფხულზე, თუ სულაც გაზაფხული უკვე მილეული იყო (თუმცა ახლა ამას რა მნიშვნელობა აქვს), რომ ვნახე, ოთარ ჩხეიძის ჩანაწერებიდან 1981 წლის 3 დეკემბერი გავახსენე:
„ზარის ხმაა.
კარს ვაღებ.
გიორგი შენგელაია და ერლომ ახვლედიანი შემომციცინებენ...
აღარ მეგონა თუ კიდევ გამოჩნდებოდიმეთქი, - ეს გიორგი შენგელაიას შევნიშნავ.
არაო, უარობს, მას მერე ვფიქრობო, ახლა დროა, უნდა შევუდგეთ „ბორიაყის“ გადაღებასაო. თქვენ როგორ გგონიათ, იცინის, ირგვლივ ბორიაყის დროა, ცოტა ჩვენც უნდა ვიბორიაყოთო...
იმიტომაც დაიწერა რო დროამეთქი...
ერლომი იცინის. „ბორიაყსა“ ჰყვება, აღტაცებულია, ლამის ზეპირად ჰყვება. ალბათ ახლა წაიკითხეთ-მეთქი. ეს ორი დღეაო“...
- ბატონო ერლომ, როგორი სიყვარულით წერს თქვენზე და გიორგი შენგელაიაზე, ის დრო თუ გახსოვთ, როცა „ახალგაზრდა კომპოზიტორის მოგზაურობის“ სცენარზე მუშაობდით-მეთქი? - თვითონაც არ ვიცი, რამ მაკითხვინა და... როცა მეგონა, ვერაფერს მიპასუხებს, რაღა ახსოვს-მეთქი, ერთბაშად გამოცოცხლდა - როგორ არა, როგორ არა, იცნობთ ოთარ ჩხეიძეს, იცით, რა დიდი მწერალიაო?! - ისევე ჩამეკითხა, როგორც მაშინ სტუდენტობისას რომ დაგვავალა: იქნებ სხვადასხვა პროფესიის ადამიანთა პორტრეტები შექმნათო! და მე ისე, ვითომცდა არაფერი, წამოვიძახე: ბატონო ერლომ, თუ გნებათ, ოთარ ჩხეიძეზე დავწერ-მეთქი! - რაო, ვისზე დაწერ, ოთარ ჩხეიძეზე, მერედა იცნობთ ოთარ ჩხეიძესო?! - გაკვირვებული დარჩა.
გახარებულმა მივუგე - ვიცნობ, აბა რა, სპეციალობას მიკითხავს-მეთქი!
ახლაც მითხრა - „ბორიაყი“ დიდებული რომანიაო!.. და უცებ დაუმატა: თქვენ იცნობთ ხომ ოთარ ჩხეიძეს?
- ვიცნობ-მეთქი, დავეთანხმე. რაკი ბატონი ოთარის გარდაცვალება არ გაახსენდა, აღარ ვუთხარი, გული ეტკინებოდა.
ამ დიალოგმა ერთბაშად გააცოცხლა წარსული:
თავის დროზე წერილი დავწერე, თუ როგორ გადაიღეს „ახალგაზრდა კომპოზიტორის მოგზაურობა“ და „ბორიაყზე“ საგანგებოდ ვისაუბრე ბატონ ერლომთან. აღფრთოვანებული იყო: ამ რანგის ნაწარმოები თანამედროვე ქართულ ლიტერატურაში არ მეგულებაო! გატაცებით მელაპარაკებოდა იტრიელთა შესახებ - მათი მსგავსი ქართველია ჩემი იდეალიო! თუ გვინდა საქართველო გადარჩეს, სწორედ ამ ტიპის მოღვაწენი და მეურნეები უნდა გავხდეთ და აუცილებლად უნდა დავიბრუნოთ კომუნისტების მიერ ძალით წართმეული ეროვნული ცნობიერებაო!
...და როცა დამცდა - ლამის დღემდე გრძელდება ოთარ ჩხეიძის დევნა-შევიწროება-მეთქი, მომიგო: იმიტომ რომ ძალიან ქართული მოვლენაა ჩვენს დღევანდელ მწერლობაში და ბუნებრივია, მის იდეებსა და მრწამს ებრძვიანო!
24 წლის აგვისტოს აჯანყებაზეც ვისაუბრეთ. ეს ტრაგედია მის ოჯახსაც შეეხო - მისი ბიძა, მამის ძმა - სიმონ ახვლედიანი, რუსეთის არმიის ოფიცერი, სწორედ ქაქუცასთან ერთად იბრძოდა საქართველოს დამოუკიდებლობისთვის...
მოკლედ, ბევრი, ძალიან ბევრი შემიძლია გავიხსენო...
შემიძლია, ის ჩანაწერი მთელი სისრულითაც გადმოვიწერო, მაგრამ, ახლა მთავარი ეს არ არის. მთავარი და უცნაური ის გახლავთ, რომ... ერლომ ახვლედიანმა ოთარ ჩხეიძე გაიხსენა.
გამიკვირდა.
მაშინ ვერ ამოვხსენი...
ახლა კი...
რაღაც მენიშნა - იქნებ ბატონი ერლომი სიცოცხლეშივე იმიტომ მოწყდა ამ წუთისოფელს, რომ იმ სოფლად დაატარებდა უფალი?!
იქნებ, იმ წუთას, როცა ბატონი ოთარი ვუხსენე, ნამდვილად დაინახა იგი?
ვინ იცის?
ამაზე უარყოფით პასუხს მხოლოდ ათეისტი თუ