პირველი თავი - საუბარი შელბის სასადილოში თებერვლის ცივი საღამო იყო. ამერიკაში, კენტუკის შტატის ერთ პატარა ქალაქში, მდიდარი მემამულის სახლში სასადილო მაგიდას უჯდა ორი კაცი. სადილი გაეთავებინათ და ახლა ღვინოს მიირთმევდნენ, თანაც საქმეზე ლაპარაკობდნენ. ერთი მათგანი არც მიხრა-მოხრით, არც ჩაცმულობით მებატონეს არ ჰგავდა; ტლანქი ტანი და უხეში სახე ჰქონდა; კოტიტა თითებზე ბეჭდები აეჩონჩხლა. მის ჩაცმულობას გემოვნება არ ეტყობოდა. სახე კმაყოფილებით უღიმოდა, ცდილობდა, დიდკაცურად დაეჭირა თავი, მაგრამ ვერ ახერხებდა და სასაცილო მეტიჩარას უფრო ჰგავდა. მასპინძელი შელბი კი ნამდვილი ბატონი იყო როგორც შესახედაობით, ისე მიხრამოხრით.
- აი ამნაირად გადავიხდი თქვენს ვალს, - დაამთავრა ბატონმა შელბიმ ლაპარაკი.
- მე ხელს არ მომცემს ეგ პირობები, - მიუგო მას უხეში სახის კაცმა.
- გამიგონეთ, ჰელი, - შენიშნა შელბიმ, - თომა არაჩვეულებრივი ადამიანია, ღირს ამ ფასად. პატიოსანი, შრომისმოყვარე და აზრიანი მუშაა, მთელ ჩემ მეურნეობას ის უძღვება.
- მჯერა. იმდენად იქნება პატიოსანი, რამდენადაც მოეხერხება პატიოსნება შავკანიანს, - თქვა ჰელიმ და ჭიქა ღვინით აივსო.
- არა, ნამდვილად პატიოსანი, კეთილი და გონიერი ადამიანია. მე თომას ყველაფერში ვენდობი. ბევრჯერ ჰქონია მას ხელში ჩემი ფული, რამდენჯერ დამიტოვებია იმის ამარა სახლი, საქონელი, ცხენები. თუ მოისურვებდა, შეეძლო გაქცევა, მაგრამ არასოდეს არ უსარგებლია ასეთი შემთხვევით და არ უღალატია ჩემთვის. შარშან ცინცინატში გავგზავნე. იქ ფული მქონდა ასაღები, ხუ-თასი დოლარი. ვიღაცა გაიძვერები თურმე ცდილობდნენ მის გაბრიყვებას, ურჩევდნენ, ფულები გაეტაცა და კანადაში გაქცეულიყო. მაგრამ თომამ ეს არ იკადრა. გაქნილ მრჩევლებს თურმე ასე უპასუხა: კაცი მენდო და მე კი ვუღალატო, ეგ როგორი ნამუსი იქნებაო. აი, როგორი კაცია თომა. სწორედ მოგახსენოთ, მე ძალიან მეძნელება მისი მოშორება, მაგრამ რა ვქნა, რომ მეტი გზა არა მაქვს. ამისათვის უნდა მენდოთ და თომა მთელ ვალში აიყვანოთ.
- სინდისისა რა მოგახსენოთ! - თქვა ჰელიმ ღრეჭით, - სინდისი იმდენი მაქვს, რამდენიც საჭიროა ვაჭრისთვის. მზადა ვარ დაგითმოთ რამე, მაგრამ თქვენ ძალიან დიდ ფასს მთხოვთ თომაში.
- მაშ, თქვენ როგორ გსურთ, ჰელი? - შეეკითხა შელბი ცოტა უხერხული სიჩუმის შემდეგ.
- იქნებ პატარა ბიჭი ან გოგო გყავდეთ და თომას დაუმატოთ.
- მეტი არავინ მყავს. უკიდურესი გაჭირვება რომ არ დამდგომოდა, ვერც მაგას გავიმეტებდი. ძალიან მემძიმება მონების გაყიდვა.
ამ დროს კარი გაიღო და ოთახში ხუთი წლის შავგვრემანი ქვადრუნი ბავშვი შემოვიდა. შავი კულულები ამშვენებდა იმის მრგვალ პირისახეს. ხშირი წამწამების ქვეშ მკვირცხლი, კუნაპეტივით შავი, მოელვარე, კეთილი თვალები გამოიყურებოდნენ. ბავშვი ცნობისმოყვარეობით ათვალიერებდა ოთახს. იმის შავ, ლამაზ, მხიარულ პირისახეს მეტად შვენოდა კარგად შეკერილი ჭრელზოლიანი ტანისამოსი. ბავშვს თამამად ეჭირა თავი. ეტყობოდა, შეჩვეული იყო ბატონის ალერსს.
- გამარჯობა, ჰარი! მოდი ჩემთან, - დაუძახა ბავშვს შელბიმ. ბავშვი მიუახლოვდა. ბატონმა ალერსიანად დაუსვა ხუჭუჭა თმაზე ხელი. - აბა ერთი ვაჩვენოთ ამ სტუმარს შენი ცეკვა და სიმღერა.
ბავშვმა თხოვნა აღარ გაამეორებინა: სუფთა, წკრიალა ხმით შემოსძახა სიმღერა და თანაც ჩამოუარა.
- ყოჩაღ, ბიჭო! - უთხრა ჰელიმ და ფორთოხლის ნაჭერი დაუგდო.
- აბა ახლა ბიძია ქეჯოს გააჯავრე: როგორ აითრევს ხოლმე წელს, როცა ქარები აეშლება.
ბავშვი სასაცილოდ დაიღრიჯა, თეძო აითრია, ბატონის ყავარჯენს დაეყრდნო და კოჭლობით დაიწყო ოთახში ხანხალი. სახეზე ვითომ ტკივილებისაგან გამოწვეული მწუხარება დაეტყო; წამდაუწუმ აქეთ-იქით იფურთხებოდა მოხუცივით და ტუჩებს სახელოთი იწმენდდა. იმის შემყურე შელბი და ჰელი სიცილს ვერ იკავებდნენ.
- ყოჩაღ, ბიჭო! - თქვა ჰელიმ, - კარგი რამ გაიზრდები. აი, მე რა მოვიაზრე, - მიუბრუნდა ის შელბის და მხარზე ხელი დაჰკრა: - ეგ ბავშვი თომას დაამატეთ და ამით გავათავოთ საქმე.
ამ დროს სასადილო ოთახში შემოვიდა ახალგაზრდა კვარტერონი ქალი. ყველა შეატყობდა, რომ ქალი ამ ბავშვის დედა იყო. მასაც მშვენიერი, დიდი, შავი თვალები, გრძელი, ხშირი წამწამები და ხუჭუჭა თმა ჰქონდა. კაბაში კოხტად იყო გამონაკვთული. ქალს სახეზე ალმურმა გადაჰკრა, როცა შეამჩნია, რომ უცხო კაცი მას მოურიდებლად უცქეროდა.
- რა გინდა, ელიზა? - ჰკითხა შელბიმ, როცა შენიშნა, რომ ქალს რაღაცის თქმა უნდოდა.
-ბატონო, ჰარის წასაყვანად გეახელით.
ბავშვი დედას კალთაზე შემოეხვია და ნაბოძები ტკბილეულობა აჩვენა. - წაიყვანე, - დართო ნება შელბიმ.
ქალმა ბავშვს ხელი მოჰკიდა და საჩქაროდ გაიყვანა ოთახიდან.
- დალახვროს ღმერთმა! - წამოიძახა ჰელიმ აღტაცებით. - ძალიან საქონელია! მაგ გოგოში დიდ ფულს მოგცემენ ახალ ორლეანში, თუ გაყიდვას მოისურვებთ. ისეთებში აძლევენ ათას დოლარს,
ჩუქება
