სამოა ვისაც უყვარს ზაფხული, რაგბი და ხალხური სიმღერები, მან აუცილებლად უნდა ნახოს სამოა.
ოკეანის შუაგულში ჩავარდნილი მიწის პატარა, ულამაზესი ნაგლეჯი, დიდი მწვანე მთები, ამ მთებში ხანჯალივით შეჭრილი მუქი, მოლურჯო-ზურმუხტისფერი ყურეები; უბრალო, ღარიბული ხის სახლები, სპილოების ყურებივით ფართხუნა პალმების ფოთლები, მავთულის ღობეებით შემოსაზღვრულ ეზოებში პიკაპების საბარგულებზე შემოდებული მოტორიანი, თუ უმოტორო ნავები, მათ ფერად ზედაპირებზე ბრჭყვიალა ხაზებად მორბენალი მზის სხივები, წყალზე მოქანავე კანჯოები, ხის ბუნგალოები საღამოს ცის ფონზე და ბრინჯაოს ქანდაკებებივით გარუჯული, ღონიერი, ხორბლისფერკანიანი გოგოები, მარგალიტებივით მოელვარე თეთრი კბილებით.
აქ სულ ერთი ხმა ისმის - ოკეანის - საამური, მონოტონური, უწყვეტი, საშიში. ზიხარ და გესმის მილიონობით ლიტრა წყლის შხუილი, ხედავ როგორ ლოკავენ ქვიშიან ნაპირს ტალღები, საღამოობით კი ამ ხმას ნელ-ნელა უერთდება ხის ქოხებში თავმოყრილი სამოელების ლამაზი სიმღერები.
სამოაზე სულ მღერიან, ცეკვავენ და სულ რაგბის თამაშობენ. აქ ძალიან ლამაზი განთიადი იცის. მზის წითელი დისკი ნელ-ნელა, ბატისკაფივით ამოდის ოკიანის სიღრმიდან და უფერულ ტალღებს თუ ქვიშიან ნაპირებს თანდათან უბრუნებს ფერებს, მაღლა იწევა, სისხლისფერიდან ყვითელი ხდება. ტალღები მუქდებიან ვერცხლისფერში, ვერცხლისფერიდან კი ლურჯში გადაედინებიან და ჩაშავებული ნაპირიც ოქროს მონეტასავით იწყებს ბრწყინვას.
ნაპირზე გასულმა და ამ ოქროსფერ, თბილ ქვიშაში ჩამჯდარმა, შეიძლება საათობით უყურო როგორ თამაშობენ ტიტლიკანა, შორტების ამარა დარჩენილი, სამოელი ბიჭები რაგბის. სამოა ღარიბი ქვეყანაა, რაგბის ბურთი აქ იშვიათობაა, ამიტომ ბავშვები ზღვის პირას ხან ხის პატარა ჯოხით, ძველი ფეხსაცმლით ან ქოქოსით თამაშობენ, ხანაც პლასტმასის ბოთლით.
ეგეთი ლამაზი სურათი ბევრი არ არის: მირბის შიშველი სამოელი ბიჭი, მონოლითივით ჩამოსხმულ, სქელ ფეხებზე და ათლეტურ ტანზე ბზარებად ამოდიან კანქვეშ დამალული კუნთები, სუნთქვისას მოკუმული ტუჩებიდან თეთრი კბილები ჩნდება, ხელში კი პლასტმასის ბოთლი ელვარებს, რომლის გამჭვირვალე სხეულსაც თითქოს დაუჭერია და შიგნით ჯინივით გამოუმწყვდევია მზის სხივი და შენც ხვდები, რატომ თამაშობენ ამ კუნძულზე რაგბის ისე, როგორც არსად სხვაგან - ლაღად, ხალისიანად, ლამაზად, აგრესიულად.
მე ძალიან დიდ ხანს ვოცნებოდი აქ ჩამოსვლაზე. ფულს ვაგროვებდი, ბოლოს როგორც იქნა ჩამოვაღწიე, პატარა ბუნგალო ვიქირავე და ხან მოტორიანი ნავით ვსეირნობ, შევდივარ მელნისფრად დალაქულ ოკიანის სიღრმეში, ხან სანაპიროზე ვგდივარ და ხანაც ადგილობრივებთან დავდივარ სტუმრად.
მეგობრები უკვე გავიჩინე. სამოელები თბილი და გულღია ხალხია. უყვართ სიცილი, სიმღერა, ცეკვა. მეც მაცეკვეს. უცნაური რამე კი იყო, იატაკზე ისხდნენ, ტაშს უკრავდნენ და რიგრიგობით აგდებდნენ წრეში მოცეკვავეებს. ხელი მკრეს, წრეში აღმოვჩნდი, დაბნეულობისგან ცოტა ხანი ვერაფერი მოვიფიქრე და მერე აჭარული (ერთადერთი ცეკვა რომლის ორი ილეთი ვიცი) დავუარე და ტაში და სიცილიც დავიმსახურე.
ჩემი ბუნგალოს მფლობელს ელიოტა ტაუაფო ჰქვია. დიდია და მოხეული - როგორც ყველა სამოელი (სამოელები მთელს ოკიანეთში გამოირჩევიან თავისი უზარმაზარი, მაღალი კი არა ფართე, დაკუნთული აღნაგობით) სქელი ფეხები აქვს, ბოძებივით წვივები, განიერი და ტრაპეციის კუნთებისგან მომრგვალებული მხრები, დიდი ხელები, მხრებში ჩამჯდარ ჯანიან კისერზე შემოდგმული თავი, შავი თმა, ამ ვეება სხეულისთვის სასაცილოდ პატარა ფართონესტოიანი ცხვირი, მხიარულად მოჭუტული თვალები და რა თქმა უნდა - თეთრი კბილები.
ელიოტა ძველი რაგბისტია. ჰყავს ცოლი, სამი შვილი, ჩემთან ახლოს ცხოვრობს, ერთსართულიან ხის სახლში და ინგლისურადაც კარგად ლაპარაკობს - ოღონდ ცოტა უცნაური, აჩქარებული კილოთი.
ხშირად ვსტუმრობ ხოლმე, ვსხედვართ და ვლაპარაკობთ, განსაკუთრებით კი იმის მერე, რაც გაიგო, რომ რაგბი მიყვარს და სამოას ნაკრებზეც ბევრი ვიცი.
ერთ საღამოსაც ელიოტა მეუბნება:
- შენთან ერთ-ერთ ჩვენიანს უნდა შეხვედრა!
- ვის? - მიკვირს მე.
- მოხუც ნოტისიე პალაამოს. ყველაზე ხნიერია ჩვენს კუნძულზე, მაგრამ დღემდე ღონიერია და ძალიან კარგი მეხსიერება აქვს. რომ გაიგო ჩემი სტუმარი ქართველია, მთხოვა შემახვედრეო. პაალამო პატივსაცემი კაცია და უარი არ მითქვამს.
- სიამოვნებით, როდის შევხვდეთ?
- ეხლა, აი, მოდის კიდეც, - ამბობს ელიოტა, ეშმაკურად იღიმება, სიბნელისკენ იშვერს ხელს და იქიდან ჭაღარა მოხუცი ჩნდება.
მოხუცს ცალ ხელში ხელჯოხი უჭირავს, იღლიაში კი რაღაც ამოუჩრია და ნელა მოაბიჯებს. აცვია უბრალო მაისური, გადაჭრილი, გახუნებული ჯინსები და თხელი ფლოსტები.
- მობრძანდით ნოტისიე, - ამბობს ელიოტა. ფეხზე ვდგებით, მოხუცი თავს გვიკრავს.
თხელი სახე აქვს, დაჩვრეტილი, ჩავარდნილი ლოყები, ნაოჭებით დაღარული შუბლი, დიდი შავი თვალები. ხმელ გარუჯულ ხელებზე ჯერ კიდევ ეტყობა კუნთების ხაზები.
ვსხდებით. მოხუცი ცოტა ხანი ხმას არ იღებს, მაკვირდება, თითქოს ცდილობს რაღაცა ამოიცნოს. ინგლისურად არ ლაპარაკობს, ამიტომ მის სიტყვებს ელიოტა მითარგმნის.
- ამბობს,
ჩუქება
