სხვა დეზერტირები
თბილისის დიდუბის საკოლმეურნეო ბაზარს დღესაც "დეზერტირების ბაზრის" სახელით მოიხსენიებენ. ცენტრალური ბაზრის სახელწოდება "დეზერტირები" 1920-იან წლებში დამკვიდრდა, რადგანაც ჯარისკაცები ბაზრის ტერიტორიაზე საკუთარ აღკაზმულობას, იარაღსა და სხვა ნივთებს ყიდნენ.
საგულისხმოა,რომ ბაზრის ტერიტორიაზევე, 1912 წელს ახლანდელი მიხეილ წინამძღვრიშვილის ქუჩაზე პირველი საერთაშორისო საფეხბურთო მატჩი თბილისის სპორტსაზოგადოება "სოკოლისა" და ბაქოს გუნდს - "ბრიტანულ კლუბს" შორის გაიმართა.
"დეზერტირის ბაზრის" ძველი შენობა, იმ სახით რომელიც ჩვენ მშობლებს ახსოვთ, 1960-იან წლებში აშენდა, 2007 წელს კი დაანგრიეს. ახლა მის ტერიტორიაზე ახალი ბაზარია, რომელსაც ძველი სახელწოდება შემორჩა.
ახლა კი დავუბრუნდეთ დღევანდელ ბაზარს. რატომღაც კუთხის შესასვლელს ვამჯობინებ ხოლმე, როდესაც დეზერტირებში შევდივარ, რომელსაც კარტოფილების და საზამთრო-ნესვის მანქანებთან გავყევარ, სადაც ბითუმად ვაჭრობენ და მეშოკებით ყიდიან პროდუქტს გამყიდველები. ყოფილი დეზერტირებიდან თითქმის აღარაფერი დარჩა, მეორე სართულზე არავინ ადის თუმც ახალი შენობის გახსნისას ლიფტი დაამონტაჟეს მაგრამ თვეზე მეტიც არ უმუშავია, ალბათ ხალხის სიმცირის გამო ან კიდევ ტექნიკურად გაუმართავი იყო. ყოველ შემთხვევაში წლები გავიდა მას შემდეგ რაც ახალი შენობა ჩადგეს და მას მერე სულ ესეა. ადრე ცენტრალური ასასვლელი დეზერტირებს შუიდან ჰქონდა. ორი მწკრივი განიერი კიბეები რომელსაც მეორე სართულზე ავყავდით, მეორე სართულს თავისი ლამაზი აივანი ჰქონდა, რომელიც ეხლა არ არსებობს. ზემოთ აღარავინ ადის და ალბათ ამან განაპირობა რომ ხალხი ქვემოთ ყიდულობს ყველაფერს და პერიმეტრის გარშემო . გამყიდველებს თუ გადამყიდველებს გარე მოვაჭრეებსაც ვერ დავარქმევ უფრო პერიმეტრის მოვაჭრეები მოუხდებოდათ რადგანაც შიგნით მათი ადგილები დიდმა და გრძელმა ტრაილერებმა დაიკავა, რომელთაც უხარისხო ბროდუქცია შემოაქვთ ჩინეთიდან, ირანიდან თურქეთიდან და ა.შ. სამაგიეროდ ლამაზად და მადის ამღვძრელად გამოიყურებიან. ბავშვობაში სანამ დეზერტირებში მეორე სართულზე ავიდოდით ქვემოთ ცნობილი თევზის მაღაზია იყო სახელად "ოკეანე",თევზის მრავალი სახეობა იყიდებოდა სკუმბრია, სტავრიდა, ხეკი, მინტაი, კაპიტანი, მოივა და სხვა მრავალი. ამას დამატებული ათასნაირი კონსერვები და თანაც კაპიკებში ყველაფერი. ხალხი შორიდან მოდიოდა დეზერტირებში, ერთგვარი რიტუალი იყო. არადა როგორც ჩვენი სასიქადულო საბჭოთა პერიოდის მწერალი გივი კარბელაშვილი თავის ერთ-ერთ ნოველა-მოთხრობაში ახსენებს, რომ "ბაზარი სხვადასხვა წრის, საქმიანობის და მოწოდების ადამიანთა ურთიერთობის პირუთვნელი სარკეა, გადატვირთული ქალაქისა და დამეჩხერებული სოფლის საჭიდაო მოედანია დახლებითა თუ ხის კუნძებით მორთულ-მოკაზმული, სადაც ხან ერთი ფალავანია დაჩოქილი, ხან კი მეორე" და კიდევ ერთი " ბაზარი სახეა ქალაქისა და სოფლის ძმობისა თუ ქიშპობისა, ერის სიმდიდრისა თუ სიღარიბისა, აღმავლობისა თუ დაღმავლობისა." ალბათ ამიტომაც მიყვარს ბაზარში სიარული და არა სუპერმარკეტებში სოკოებივით რომ მოედო ქალაქს და ცდილობს მოკლას ღია და დახურული ბაზრების კულტურა და მთლიანად ჩაენაცვლოს.
ბევრი რომ აღარ გავაგრძელო წითელი კარტოფილის საყიდლად შემოვედი ძირითადად და ცოტა სასალათე პომიდორი და კიტრი მწვანილებით. კარტოფილის გამყიდველმა მიცნო შენ წითელი პიკასო გენდომებაო და მიაყოლა ბევრ ზეთს ითხოვს მაგრამ გემრიელია შესაწვავადო. 5 ლარის ჩავაყრევინე და გავაგრძელე გზა პომიდორის საძებნელად, მანამდე შუშა კიტრი ვიყიდე ალბათ სათბურის იყო აპრილის თვეში სხვანაირად არ მოესწრებოდა. მერე ზევით ავუყევი და უცებ ეკლესიის ზარის ხმასავით ჩამესმა ყურში ძლიერი ზარივით ხმა მაგრამ უფრო ხშირი და ტაქტის გარეშე. მოვიხედე საიდანაც ხმა მოდიოდა და რას ვხედავ პერიმეტრის კუთხეზე მოვაჭრე ქალს რკინის ცული უჭირავს და უკანა მხრიდან ურტყამს რკინის ბოძს გამწარებული და თან გაბრაზებული ყვირის წაეთრიეთ აქედანო და თან მაღლა იყურება. ჯერ ვერ მივხვდი ვის ან რას ეჩხუბებოდა, მერე მაღლა ავიხედე და გამინათდა გონება. დენის მავთულებზე სამ მწკრივად მტრედები იყვნენ ჩამოლაგებულები და ასკლინტავდნენ გამყიდველს და მის ნავაჭრს მოურიდებლად და ამ ქალსაც სხვა არაფერი დარჩენოდა გარდა რკინის ბოძზე ცულის მიჯახუნების გარდა რათა დაეფრთხო დასასვენებლად ჩამომჯდარი მტრედების ქარავანი. გამეღიმა და ზევით ვაგზლისკენ გავაგრძელე გზა პომიდვრის მოსაძებნად. ერთ ქალს მივადექი ვარდისფერი შეფერილობის პომიდორი ედო და ქაღალდზე ფასის ნაცვლად ეწერა "პომიდორს მასაჟი არ სჭირდება" ე.ი. არ შეეხოთო საინტერესო სარკაზმული გაფრთხილება იყო. სხვა წარწერებიც გამახსენდა პომიდორის მაგალითად "ნამდვილი კარდენახია ’ ’ ან კიდევ "ნაღდი ჭოპორტია". მოკლედ ხელის შეხების გარეშე ვიყიდე პომიდორი და ხილის საძებნელად გავაგრძელე გზა. ამ თვეში ვაშლს თუ იყიდი, გოლდენი, აიდარიდი ან სტარტერი თუ ჩემპიონი. შერეულად ვიყიდე 10 ლარის დაახლოებით სამ კილომდე და ამით მოვრჩი დეზერტირების პერიმეტრის ბაზრობა.
მივდივარ ბაზრიდან და ჩემთვის ვფიქრობ ის დრო აღარ დაბრუნდება. თბილისი იყო პატარა, რამდენიმე უბნისგან შემდგარი ღიმილიან და თბილი ქალაქი. რომ იტყვიან "თბილისი იყო ურთიერთობა". ყველა იყო ერთმანეთის და და ძმა ყველას ერთმანეთი გვიყვარდა და პატივს ვცემდით...ეხლა კი ყველაფერი შეცვლილია, ხალხი გაუცხოვებულია, ნაძალადევად გიღიმიან და თუ რამე შეგეშალა ქორივით
ჩუქება
