ჩემი ცხოვრების ყველაზე დაუვიწყარი პერსონაჟი
წარმოიდგინეთ, ცნობიერებაში ისე ღრმად მყავდა ჩაბეჭდილი, რომ სკოლაში სწავლის პირველ წელს, მგონი, მჯეროდა: ყოველი მასწავლებელი დედაჩემი იყო, ოღონდ გადაცმულ-შენიღბული. გაისმებოდა თუ არა ბოლო ზარი, სახლში გამოვრბოდი და ენაგადმოგდებულს ყოველ ჯერზე ეს მაინტერესებდა: დედას მანამდე თუ მივუსწრებდი, სანამ გარდასახვას დაასრულებდა. შინ დაბრუნებულს მუდამ სამზარეულოში მხვდებოდა და მაგიდაზე რძესა და ფხვიერ ნამცხვარს მიდგამდა. მე კი იმის მაგივრად, რომ ეს წარმოდგენები გამფანტვოდა, მისი ჯადოსნობის მიმართ მოწიწება მემატებოდა. თან ერთი რამე მიხაროდა: ამ ინკარნაციებს შორის მისთვის თვალი არასდროს მომიკრავს, მიუხედავად იმისა, რომ ცდა არ დამიკლია. დარწმუნებული ვიყავი: ჩემს დასა და მამაჩემს წარმოდგენაც არ ჰქონდათ დედაჩემის ნამდვილ ბუნებაზე, მე კი, ხუთი წლის ასაკში, სულაც არ მსურდა, მოღალატეობის ტვირთი მეტარებინა, რომელიც, ჩემი წარმოდგენით, მაშინვე დამაწვებოდა მხრებზე, როგორც კი მას მოულოდნელად გადავაწყდებოდი. მგონი, იმისიც კი მეშინოდა, რომ შეიძლებოდა თავიდან მოვეშორებინე, თუ ერთ მშვენიერ დღეს თვალს მოვკრავდი, როგორ შემოფრინდებოდა სკოლიდან დაბრუნებული საძინებელი ოთახის ფანჯარაში, ანდა უხილავ მდგომარეობაში მყოფი ხორცს ჩემს თვალწინ შეისხამდა და მერე წინსაფარსაც აიფარებდა.
რასაკვირველია, როცა საბავშვო ბაღში გატარებული დღის ამბებს მეკითხებოდა, ყველაფერს წვრილად ვუყვებოდი. თავს არ ვიტყუებდი: წარმოდგენა არ მქონდა, რას მოასწავებდა მისი ყველგანმყოფობა, მაგრამ ის, რომ რაღაცნაირად სულ ჩემ გარშემო ტრიალებდა და კარგად მოეხსენებოდა, რა ჩიტიც ვიყავი, ეჭვგარეშე მეჩვენებოდა. ამ უცნაურმა წარმოდგენამ, პირველ რიგში, ის მომიტანა - რაც (სწორედ ასეთი ფორმით) პირველ კლასშიც გამომყვა - რომ პატიოსანი ბავშვი გავხდი; თუმცა მაშინ მეჩვენებოდა, რომ სხვა გზა არც მქონდა.
ჰო, პატიოსანი და ტვინიკოსი. ჩემს უფერულ, მსუქანა უფროს დას, ჰანას დედაჩემი ასე ახასიათებდა (რა თქმა უნდა, მისივე თანდასწრებით: პატიოსნება ხომ მისი პოლიტიკის ნაწილი იყო): „ეს ბავშვი გენიოსი არ არის, მაგრამ შეუძლებელს არც ვთხოვთ. ღმერთი უშველის, იმდენს მუშაობს, სამეცადინოს ტვინს ასხამს. ერთი სიტყვით, რაც შეუძლია, იმას აკეთებს და კარგადაც გამოსდის“. ჩემზე, თავისი გრძელი ეგვიპტური ცხვირისა და ჭკვიანურად მოლაქლაქე პირის მემკვიდრეზე, დამახასიათებელი თავშეკავებით ბრძანებდა: „ეს ბანდიტი ესა! ამის გადაშლილი წიგნი არ მინახავს, მაგრამ ფრიადი, ფრიადი, ყოველდღე ფრიადი მოაქვს. მეორე აინშტაინია!“
როგორ უყურებდა ამ ამბებს მამაჩემი? სვამდა. ვისკის კი არა, როგორც ვიღაც გოი- მამაჩემი მინერალურ ზეთსა და მაგნიუმის ჰიდროქსიდს სვამდა, „ექს-ლაქსის“ ტაბლეტებს ღეჭავდა, დილა-საღამოს „ოლბრანის“ ქატოს ყლაპავდა და შერეულ ჩირს ჭამდა, დღეში ფუნტიან პაკეტს ამთავრებდა. შეკრულობა აწუხებდა, ექიმო. თუმცა არ ვიცი, მართლაც აწუხებდა თუ არა. ყველგანმყოფი დედაჩემი და კუჭში შეკრული მამაჩემი. დედა, რომელიც შეიძლება საძინებლის ფანჯრიდან შემოფრინდეს და უნიტაზზე დაბუდებული მამა, რომელსაც ტრაკში სანთელი აქვს შეთხრილი და საღამოს გაზეთს კითხულობს... ეს, ექიმო, ჩემი მშობლების, იმათი ყოფისა და საიდუმლოს შესახებ პირველი შთაბეჭდილებებია. მამაჩემი სინამაქის ხმელ ფოთლებს პატარა ქვაბში ხარშავდა და სულ ეგ იყო: მისი ჯადოქრობა ამ ნაყენისა და სწორ ნაწლავში დამდნარი სანთლის ერთობლივი მოქმედებით ამოიწურებოდა. ძარღვიან მწვანე ფოთლებს რომ მოხარშავდა, აყროლებულ ნაყენს კოვზით მოურევდა, მერე კი საწურში ფრთხილად გაატარებდა და იქიდან საჯდომდაცობილ ორგანიზმში ჩაისხამდა. ამ დროს სახეზე ყოველთვის ნატანჯი და მოქანცული კაცის გამომეტყველება ჰქონდა. ამის შემდეგ ცარიელ ჭიქას ცოტა ხანს მდუმარედ დაჰყურებდა, თითქოს შორეულ ჭექა-ქუხილს აყურადებდა და სასწაულს ელოდებოდა... პატარა რომ ვიყავი, ხანდახან სამზარეულოში ჩამოვუჯდებოდი ხოლმე და თვალს ვადევნებდი. თუმცა ჩემს იქ ყოფნაში სასწაული არ მომხდარა, ყოველ შემთხვევაში, ისეთი ფორმით არა, ლოცვებში რომ ვითხოვთ და წარმოსახვით რომ ვატარებთ, სასიკვდილო განაჩენის გაუქმებასავით, ან შავი ჭირისგან სრული განკურნებასავით რომ წარმოგვიდგენია. მახსოვს, როცა რადიოთი პირველი ატომური ბომბის აფეთქების ამბავი გადმოსცეს, მამაჩემმა ხმამაღლა წამოიძახა: „იქნებ ამან მაინც მიშველოს!“ ამ კაცს არანაირი კათარზისი არ უშველიდა: მრისხანება და იმედგაცრუება რკინის ხელებს უჭერდა მის ნაწლავებს. ბევრ რამეში არ გაუმართლა, მათ შორის იმაში, რომ მისი ცოლის ფავორიტი მე გახლდით, თქვენი მონა-მორჩილი.
უბედურ მამაჩემს, თითქოს საკუთარი თავისთვის ცხოვრების გართულება ჰქონოდა გადაწყვეტილი, ძალიან ვუყვარდი. ჩემში, საკუთარ ვაჟიშვილში, ჩვენი ოჯახის შანსს ხედავდა - შანსს, რომ ოდესმე, ჩემი წყალობით, ისეთები გავხდებოდით, „როგორიც დანარჩენები“ და სახელსა და პატივისცემას მოვიპოვებდით, თუმცა კი, პატარა რომ ვიყავი, ამ ამბიციას, უმთავრესად, ფულთან დაკავშირებული ტერმინებით გამოხატავდა. „მამაშენივით არ გამოყეყეჩდე, - მეტყოდა ხოლმე ხუმრობით, როცა მუხლებზე ვეჯექი, - ლამაზი ქალი არ მოიყვანო, ცოლი სიყვარულით არ შეირთო, ბიჭო - მდიდარი მამის შვილი მოიყვანე!“ ოჰ, როგორ არ უყვარდა,
ჩუქება
