პირველი შეხვედრა
– დაბრძანდით, გთხოვთ.
მარი ლორანი ტყავის ღრმა სავარძელში ჩაეშვა.
სანამ პროფესორი კერნი კონვერტს ხსნიდა და წერილს კითხულობდა, მან სწრაფად შეავლო თვალი კაბინეტს.
რა პირქუში ოთახია! თუმცა, აქ მუშაობა კარგი იქნება: ყურადღებას არაფერი გაგიფანტავს. ყრუაბაჟურიანი ლამპა მხოლოდ მაგიდას ანათებს, რომელზეც წიგნები, ხელნაწერები და კორექტურული ანაბეჭდებია დახვავებული. თვალი ძლივს არჩევს შავი მუხის სოლიდურ ავეჯს. მუქი შპალერი, მუქი ფარდები. ბინდბუნდში დროდადრო მხოლოდ მძიმე კარადებში მოთავსებული ტვიფრული ყდების ოქრო ბზინავს. ძველებური კედლის საათის გრძელი ქანქარა თანაბრად და მდოვრედ მოძრაობს.
ლორანმა მზერა კერნზე გადაიტანა და უნებურად გაიღიმა: პროფესორი სრულიად შეეფერებოდა კაბინეტის სტილს. კერნის თითქოსდა მუხისგან გამოკვეთილი მძიმე, მკაცრი ფიგურა ავეჯის ნაწილს ჰგავდა. კუს ბაკნისჩარჩოიანი დიდი სათვალე საათის ორ ციფერბლატს მოგაგონებდათ. მისი რუხი ფერფლისფერი თვალები ქანქარებივით მოძრაობდა წერილის სტრიქონიდან სტრიქონზე გადასვლისას. სწორკუთხა ცხვირი, თვალებისა და პირის სწორი ჭრილი და კვადრატული, წინ წამოწეული ნიკაპი სახეს კუბისტი მოქანდაკის მიერ გამოძერწილ სტილიზებულ დეკორატიულ ნიღაბს ამსგავსებდა.
„ასეთი ნიღაბი ბუხარს დაამშვენებდა“, – გაიფიქრა ლორანმა.
– კოლეგა საბატიემ უკვე მითხრა თქვენ შესახებ. დიახ, თანაშემწე მჭირდება. მედიკოსი ხართ? ჩინებულია. ორმოცი ფრანკი დღეში. ყოველკვირეული ანგარიშსწორება. საუზმე, სადილი. მაგრამ ერთი პირობა მაქვს...
პროფესორმა კერნმა გამხდარი თითები მაგიდაზე ააკაკუნა და მოულოდნელი შეკითხვა დასვა:
– დუმილი თუ შეგიძლიათ? ყველა ქალს ლაქლაქი უყვარს. თქვენ ქალი ხართ – ეს ცუდია. ლამაზი ხართ – რაც უარესია.
– მაგრამ რა კავშირი აქვს...
– პირდაპირი. ლამაზი ქალი – ორმაგად ქალია. მაშასადამე, მას ორჯერ მეტი ქალური ნაკლი აქვს. შესაძლოა, ქმარი, მეგობარი, საქმრო გყავდეთ. და მაშინ – მშვიდობით, ყველა საიდუმლოვ!
– მაგრამ...
– არავითარი „მაგრამ“! თევზივით უნდა დამუნჯდეთ. კრინტი არ უნდა დაძრათ იმაზე, რასაც აქ დაინახავთ და გაიგონებთ. იღებთ ამ პირობას? გაფრთხილებთ: შეუსრულებლობას თქვენთვის უაღრესად უსიამოვნო შედეგი მოჰყვება. უაღრესად უსიამოვნო.
ლორანი შეცბა და დაინტერესდა:
– თანახმა ვარ, თუ ამ ყველაფრის უკან...
– დანაშაული არ დგას? ამის თქმა გსურთ? შეგიძლიათ, დამშვიდდეთ. არც რაიმე პასუხისმგებლობა გემუქრებათ... ნერვები წესრიგში გაქვთ?
– ჯანმრთელი ვარ...
პროფესორმა კერნმა თავი დააქნია.
– გვარში ალკოჰოლიკები, ნევრასთენიკები, ეპილეპტიკები, შეშლილები არ გყოლიათ?
– არა.
კერნმა ერთხელაც დააქნია თავი.
მისი გამხდარი, წაწვეტებული თითი ძლიერად დააწვა ელექტროზარის ღილაკს.
კარი უხმაუროდ გაიღო.
ოთახის ბინდბუნდში, როგორც გამჟღავნებულ ფოტოფირზე, ლორანმა მხოლოდ თვალების თეთრი გარსი დაინახა, შემდეგ თანდათან ზანგის ლაპლაპა სახე გამოჩნდა. შავი თმა და კოსტიუმი კარის შავ ფარდას ერწყმოდა.
– ჯონ! მადმუაზელ ლორანს ლაბორატორია უჩვენეთ.
ზანგმა ქალს თავის დაქნევით ანიშნა, უკან გაჰყოლოდა, და მეორე კარი გამოაღო.
ლორანი სრულიად ჩაბნელებულ ოთახში შევიდა.
ჩამრთველი გატკაცუნდა და ოთახს ოთხი მქრქალი ნახევარსფეროს კაშკაშა შუქი მოეფინა. ლორანმა უნებურად თვალებზე ხელი აიფარა. პირქუში კაბინეტის ბინდბუნდის შემდეგ კედლების სითეთრე თვალს სჭრიდა... ელავდა მბზინავი ქირურგიული ხელსაწყოებით სავსე კარადების შუშები. ცივად ანათებდა ლორანისთვის უცნობი აპარატების ფოლადი და ალუმინი. შუქი თბილ ყვითელ ათინათებად ეფინებოდა სპილენძის გაპრიალებულ ნაწილებს. მილები, კლაკნილები, კოლბები, შუშის ცილინდრები... მინა, კაუჩუკი, ლითონი...
ოთახის შუაგულში – დიდი პროზექტურის მაგიდა. მაგიდის გვერდით – მინის ყუთი; მასში ადამიანის მფეთქავი გული. გულიდან გამოსული მილები ბალონებს უერთდებოდა.
ლორანმა გვერდზე მიიხედა და უეცრად ისეთი რამე დაინახა, რომ დენდარტყმულივით შეკრთა.
მას ადამიანის თავი შეჰყურებდა – მხოლოდ თავი, უტანო თავი.
იგი მინის კვადრატულ დაფაზე მიემაგრებინათ. დაფას ლითონის ოთხი მაღალი მოელვარე ფეხი იჭერდა. გადაჭრილი არტერიებიდან და ვენებიდან მინაში გაკეთებული ხვრელებიდან ბალონებისკენ უკვე დაწყვილებული მილები მიემართებოდა. ყელიდან უფრო მსხვილი მილი გამოდიოდა და დიდ ცილინდრს უერთდებოდა. ცილინდრები და ბალონები ონკანებით, მანომეტრებით, თერმომეტრებითა და ლორანისთვის უცნობი ხელსაწყოებით აღეჭურვათ.
თავი ყურადღებით და მწუხარედ შეჰყურებდა ლორანს და თვალებს აფახულებდა. ეჭვი არ იყო: სხეულს მოშორებული თავი დამოუკიდებელი და შეგნებული ცხოვრებით ცხოვრობდა.
გამაოგნებელი შთაბეჭდილების მიუხედავად, ლორანს არ შეეძლო არ შეემჩნია, რომ ეს თავი საოცრად ჰგავდა ცოტა ხნის წინათ გარდაცვლილ ცნობილ მეცნიერსა და ქირურგს, პროფესორ დოუელს, რომელსაც სახელი ახალი გვამიდან ამოჭრილი ორგანოების გაცოცხლების ცდებით გაეთქვა. ლორანი არაერთხელ ყოფილა მის ბრწყინვალე სახალხო ლექციებზე და კარგად ახსოვდა ეს მაღალი შუბლი, დამახასიათებელი პროფილი, ხვეული, შევერცხლილი ხშირი ქერა თმა, ცისფერი თვალები... დიახ, ეს პროფესორ დოუელის თავი იყო. მხოლოდ ტუჩები და ცხვირი გასთხელებოდა, საფეთქლები და ლოყები ჩასცვენოდა, თვალები ორბიტაში უფრო ღრმად ჩასჯდომოდა, თეთრ კანს კი