„... თხრობის უმაღლესი ხელოვნებისათვის“
სახელგანთქმული ინგლისელი რომანისტი და დრამატურგი ჯონ გოლზუორთი (1867-1933) მოთხრობების ჭეშმარიტი დიდოსტატიც არის. როგორც რომანებსა და პიესებში, ისე მის შესანიშნავ მოთხრობებში შთამბეჭდავი მხატვრული სიმართლითაა ასახული ხიხ საუკუნის დასასრულისა და ხხ საუკუნის პირველი სამი ათეული წლის ინგლისის ყოფა.
გოლზუორთმა იურიდიული განათლება ოქსფორდში მიიღო, მაგრამ იურისპრუდენციაზე მალე აიყარა გული და მშობლებისა და ნათესავების ნების საწინააღმდეგოდ, მწერლობა აირგია. გოლზუორთმა, როგორც ბევრმა სახელოვანმა მწერალმა, მოთხრობებით დაიწყო. ფსევდონიმით გამოცემული პირველი კრებული მეტად უიღბლო და წარუმატებელი აღმოგნდა, სამაგიეროდ, პირველი წლების ძიებათა შემდგომ გამოიკვეთა გზა, სადაც ორგანულად უნდა დაკავშირებოდა ერთმანეთს ხიხ საუკუნის მწერლობის ტრადიციები და ახალი ეპოქის ლიტერატურული სიახლენი.
შესანიშნავი ნოველა „ფორსაიტების ხსნა“ აღმოგნდა სახელგანთქმული ეპოპეის „ფორსაიტების საგის“ დასაწყისი, თვითონ მწერალიც მაღალი აზრისა იყო „ფორსაიტების საგაზე“ და მას თავის პასპორტს უწოდებდა მარადიულობის გზაზე. აღსანიშნავია, რომ საგაში ბრწყინვალე მარგალიტებად კიაფობენ რომანებს შორის ინტერლუდიებად, შემაკავშირებელ რგოლებად გართული საუცხოო მოთხრობები.
ამ წიგნში წარმოდგენილი ნაწარმოებები ამოკრეფილია მოთხრობების კრებულიდან „ქარავანი“. „სხვადასხვა დროს და სხვადასხვა ვითარებაში შეთხზული მოთხრობები ნაირნაირი საქონლით დატვირთული გრძელი ქარავანივით მიიკლაკნება უხალისო უდაბნოში, მკითხველთა გულში სანუკვარი ოაზისის საპოვნელად და ღვთის ნებაა - ოდესმე მიაღწევენ ამ მიზანს, თუ სადმე უგემურად გაიგუმქრებიან...“, - ამბობდა გოლზუორთი.
მოთხრობაში „პირველი და უკანასკნელი“ მწერალი დიდი გულისყურით და ზოგჯერ კი მახვილი სატირისტის თვალითაც განიხილავს ამა ქვეყნის პირველთა - წუთისოფლის კიბეზე აღზევებულთა - და უკანასკნელთა - ამავე წუთისოფელში დაგაგრულ-გარიყულთა - ათასნაირი ჭირ-ვარამით აღსავსე ცხოვრებას. ნიშანდობლივია, რომ თითქოს საზოგადოების ყველაზე დაბალ საფეხურზე მდგომნი - უკანასკნელნი - გაცილებით მაღლა აღმოგნდებიან ამა ქვეყნის პირველებზე და, მწერლის ღრმა რწმენით, მორალურად იმარჯვებენ მათზე.
„ვაშლის ყვავილი“ თანამედროვე ინგლისური ნოველისტიკის საუკეთესო ნიმუშია, რომლის რომანულ ქარგაში პირველთა და უკანასკნელთა სოციალური წინააღმდეგობების დიდი სიმწარეა გაქსოვილი. მწერალი გულწრფელი თანაგრძნობით, ჭეშმარიტი ღრმა ჰუმანიზმით, ფაქიზი ფსიქოლოგიური ანალიზით გვიხატავს პერსონაჟებს, გვეული სისათუთითა და ლირიზმით ეხება სიყვარულის თემას. რომანტიკული ნოველების ტიპს მიეკუთვნება ტრაგიკული ფინალით გამორგეული „რაინდი“...
გოლზუორთის პოეტური მოთხრობები, თხრობის მანერით საოცრად მიმზიდველი, გამორგეული ნაწილია დიდი მწერლის შემოქმედებისა, რომელმაც მთელი ეპოქა შექმნა თანამედროვე ინგლისსა, და შეიძლება ითქვას, მსოფლიო ლიტერატურაში.
მწერალმა შექმნა უზარმაზარი მოცულობის ლიტერატურული პროდუქცია - 20 რომანი, 27 პიესა, ლექსების 3 კრებული, 173 ნოველა, ესეების 5 კრებული, თითქმის 700 წერილი, სხვადასხვა ხასიათის უამრავი ნარკვევი და განახატი.
1932 წელს ჯონ გოლზუორთს ნობელის პრემია მიენიჭა - „თხრობის უმაღლესი ხელოვნებისათვის“. კუთვნილი თანხა ნობელიანტმა გადაურიცხა მწერალთა საერთაშორისო ორგანიზაცია - პენ-კლუბს, რომელიც მან 1921 წელს დააფუძნა.
ჩუქება
