საღმრთოჲსა სამებისათვის

ნებისმიერი რამ რაც იბადება მანამდე არ არსებობს და თუ ის არსებობდა, მაშინ აღარ ითვლება დაბადებულად ანდა შობილად. თეოლოგები თვითნებურად ამტკიცებენ რომ ძე დაუბადებელია, რადგან მათი აზრით მამა დაუსამაბამოდ ვერ იარსებებს ძის გარეშე. თუკი ძე დაბადებულია, მაშინ მანამდე როგორ იყო, თუმცა მეორე ფსალმუნი გარკვევით ამბობს: „დღეს გშობე შენ”, თუ ვიტყვით რომ აქ მის მიწიერ შობაზეა საუბარი ღვთისმშობლისგან, მაშინ რაღა ვთქვათ 109 ფსალმუნის ამ სიტყვებზე: „საშოთ მთიებისა წინა გშევ შენ”? წმ. ჰილარიუს პიქტავიელის აზრით სადაც არსების წყარო მარადიულია, დაბადებაც მარადიულია: ვინაიდან დაბადება არსების წყაროდან მოდის, დაბადება, რომელიც არსების მარადიული წყაროდან მოდის, მარადიული უნდა იყოს. ანუ გამოდის რომ არცერთს არ შეუძლია ერთი მეორეს გარეშე არსებობაო, ამ ლოგიკით მამა დამოკიდებული ყოფილა ძეზე, რაც არის ერესი ანუ მამა რომ იყოს დაუსაბამო, მას აუცილებლად უნდა ყოლოდა შობილი ძეო. რა არის მარადიულად შობა როცა მამობა შემთხვევითი თვისებაა და არა თანდაყოლილი? ღმერთი ყოველთვის არ იყო შემოქმედი და მამა, თუ იყო მაშინ ვისი მამა იყო, თუკი ის შვა? თუკი შვილი არ გყავს, ვისი მამა ხარ? თუმცა ეს იმას არ ამტკიცებს რომ სანამ ძე არ გეყოლება, მანამდე როგორც ცალკეული პირი არ არსებობ. თუკი ის იყო დაბადებული, მან დაიწყო ყოფნა, იმ დროს როცა ის იყო, ის არ იყო და როცა არ იყო, ეს არ შეიძლება რომ იყოს. ამ მტკიცებით დამტკიცდეს რომ გონივრული ღვთისმოსაობის ენაა იმის თქმა, ის არ იყო ვიდრე გაჩნდებოდა, რადგან იმის გამო რომ ის შეიძლება მოსულიყო, ვინც არ იყო, არც ის ვინც იყო, გაჩნდა. ის ვინც იყო არ საჭიროებს დაბადებას და არც ის ვინც არ იყო დაბადებული, რათა არსებობდეს. ყოველი დაბადებული იბადება არსებობისთვის, მაგრამ თუ ის უკვე არსებობდა არ შეიძლება ჩაითვალოს დაბადებულად. ორ უშობელ ღმერთს ქადაგებენ ერთ ღმერთ სამებაში, მამაში, ძეში და სულიწმიდაში. ჰილარიუსის აზრით სადაც მამა მარადიულია, ძეც მარადიულია. რადგან ძე არ არის, სწორია იმის თქმა რომ მამა არ იქნები, მაგრამ ძე მამის გარდა ღმერთიცაა და უფალიც და ასევე ცალკე მყოფიც, მაგრამ თუ მამობის საკუთრება თანამარადიულია მამასთან, მაშინ აუცილებლად უნდა იყოს ძესთან ერთად მარადიული საკუთრებაც. მაშინ როგორ იყო ყოველთვის ის, თუკი დაიბადა? შეიძლება მარადიული ვუწოდოთ რაიმეს ისეთს, რაც იბადება და ჩნდება არარსებულიდან? მაშინ ამგვარად შეგვიძლია ვიფიქროთ ლუციფერზეც რომ ის მარადიულად შობილია მამისგან, ვინაიდან მასზე უწინ შვა ძე? ჰილარიუსის აზრით კი თუ შთამომავლობა არ არის მარადიული, მაშინ არც მამაა მარადიული, რომელიც არის თაობის წყარო. ამ ლოგიკით კი მამის უშობელობას და მარადიულობის თავის თავში ფლობას უქვემდებარებს მისგან შობილს არსებებს, რაც არის ერესი. მე თუ არ ვფლობ საკუთარ თავში მარადიულობას, მაშინ რა განმასხვავებს სხვა ჩემნაერ მსგავს ღმერთებისგან? რადგანაც მარადიული არის ძე, ეს არა იმიტომ რომ ის ყოველთვის მარადიული იყო, არამედ ეს მიეცა მაშინ, როცა იშვა, ვინაიდან იესო ამბობს: როგორც მამას აქვს სიცოცხლე საკუთარ თავში, ასევე ძესაც მისცა, რათა ძესაც ჰქონოდა სიცოცხლე საკუთარ თავში (ინ 5:26) ამიტომ მარადიულობის ფლობა უნდა ეკუთვნოდეს ერთ ღმერთს, რომელიც არის ღმერთების ღმერთი. წარმოუდგენელია რომ ის ვინც უკვე არსებობდა დაიბადა. საუკუნეთა უწინაა შობილი იესო (ტიტ. 1:2), მაგრამ ეგ იმას არ გამორიცხავს რომ ის შობილია მარადოსობაში, მასე ლუციფერიც შობილი არ გამოდის მარადისობაში? დასაწყისში იყო სიტყვაო, ხოდა უსაწყისო თუა რომელ დასაწყისში იყო, ვინ მისცა მას საწყისი? დასაწყისი არის უკვე პერიოდი რაიმეს დაწყების აბა რა არის, რას ჰქვია მამას სულ ყავდა ძე, თუკი ძე არის საწყისიდან არსებული და მამა უსაწყისო? საუკუნეთა უწინო, როდესაც ამბობს პავლე, გულისმხობს დასაწყისზე, რომელშიც იშვა იესო, ანუ საწყისი მიეცა დასაბამიერობას და დრო-ჟამს, როდესაც დაუსაბამო მამამ სიტყვას მისცა დასაბამიერობა, რასაც ადასტურებს გამოცხადების სიტყვებიც: ასე ამბობს-თქო ამინი, ერთგული და ჭეშმარიტი მოწმე, ღმერთის ქმნილების დასაბამი (გამოცხ. 3:14) და კიდევ: უფალმან დამამტკიცა მე დასაბამად გზათა მისთა (იგ. 8:22). თვითონ იესო აღიარებს რომ ღმერთი არის ერთი, ეს არის დიდების მამა, თუ ის ამ ერთადერთობაში თავის თავსაც გულისხმობდა, მაშინ მამაზე როგორ იტყოდა ერთადერთი ღმერთიაო, გამოდის მამა ძე გახდა? თუ მამა ძე იყო, მაშინ უწინარეს ბორცუთა ვინ შვა, საკუთარი თავის მე? თუკი იესოც ერთადერთი ჭეშმარიტი ღმერთია, მაშინ იტყოდა მე და მამა ვართო და არა მხოლოდ მამა შენ ხარ ერთადერთი ჭეშმარიტი ღმერთიო.