ნილოსის ღვთისმშობელი ნილოსის ღვთისმშობლის ლიცეუმს დედამიწის ზურგზე ვერცერთი ლიცეუმი ვერ შეედრება. არც ამაზე მაღლაა რომელიმე ლიცეუმი. 2500 მეტრზეაო, ამაყად აცხადებენ თეთრკანიანი მასწავლებლები. 2493 მეტრიო, უსწორებს ხოლმე მათ გეოგრაფიის მასწავლებელი, და ლიდვინა. რა ახლოს ვართ ცასთანო, ჩურჩულებს დედა-წინამძღვარი და ხელის გულებს შეატყუპებს ხოლმე ერთმანეთს.
რაკი სასწავლო წელი წვიმების სეზონს ემთხვევა, ლიცეუმი ხშირად ეხვევა ღრუბლებში. ძალიან იშვიათად, მაგრამ ზოგჯერ იდარებს კიდეც. ასეთ დროს დიდი ტბა ცისფრად მოციალე გუბედ მოჩანს დაბლა.
ლიცეუმი მხოლოდ გოგონებისთვისაა. ბიჭები ქვევით, დედაქალაქში რჩებიან. ამიტომაც ააშენეს ლიცეუმი ასე მაღლა, განცალკევებით, ბოროტებისა და დიდი ქალაქის ცდუნებათაგან შორს, ამ ყველაფრისგან დაცულები რომ ყოფილიყვნენ გოგონები. იმიტომ, რომ ყმაწვილქალებს კარგად გათხოვება ელოდებოდათ. იქამდე კი ქალწულებად უნდა დარჩენილიყვნენ, ან, ყოველ შემთხვევაში, არ დაორსულებულიყვნენ მაინც. ქალწულობა ჯობდა. ქორწინება სერიოზული რამაა. ლიცეუმის მოწაფეები მინისტრების, მაღალი წოდების სამხედროების, ბიზნესმენებისა და მდიდარი ვაჭრების ქალიშვილები არიან. მათთვის ქალიშვილების ქორწინებაც პოლიტიკაა. ყმაწვილქალები ამით ამაყობენ და საკუთარი თავის ფასიც იციან. დრო, როდესაც მხოლოდ სილამაზე ფასობდა, წარსულს ჩაბარდა. გამოსასყიდად მათი ოჯახები არა მხოლოდ ძროხებსა და ლუდის კასრებს მიიღებენ, როგორც ამას ტრადიცია მოითხოვს, არამედ ამას ბანკნოტებით სავსე ჩემოდნები და ბარაქიანი საბანკო ანგარიშები მოჰყვება ბანკ „ბელგოლეზში“, ნაირობისა თუ ბრიუსელში. მათი წყალობით ოჯახი გამდიდრდება, კლანი გაძლიერდება, ტომი კი გავლენას გაიფართოებს. ნილოსის ღვთისმშობლის ლიცეუმის ყმაწვილქალებმა საკუთარი თავის ფასი იციან.
ლიცეუმი ძალიან ახლოსაა ნილოსთან. მის სათავესთან, ცხადია. იქ მისაღწევად ქედების გასწვრივ მიმავალ კლდოვან ბილიკს უნდა დაადგე. ბილიკის ბოლოს მიწაყრილია, სადაც ასეთ სიმაღლეზე კანტიკუნტად ამოსული ტურისტების ლენდროვერებს წააწყდებით. საგზაო წარწერაზე წაიკითხავთ: „ნილოსის სათავე → 200 მ“. ციცაბო ბილიკი მიდის კლდის ნაშალთან, სადაც ორ ლოდს შორის წვრილი ნაკადული მოჩქეფს. წყაროს წყალი ჯერ ცემენტისგან გაკეთებულ აუზში გროვდება, შემდეგ კი რაღაც ძლივს შესამჩნევ ღარში პაწაწინა ჩანჩქერივით იღვრება. მისი კვალი მალევე იკარგება ფერდობების ბალახში და ხეობის ლამის ხედ ქცეული გვიმრების ქვეშ. წყაროს მარჯვნივ პირამიდა აღუმართავთ, რომელსაც ასეთი წარწერა აქვს: „ნილოსის სათავე. კოკის მისია, 1924“. პირამიდა არ არის მაღალი, ლიცეუმის მოწაფე გოგონები თავისუფლად სწვდებიან ჩამოტეხილ წვეტს და ამბობენ, ამას ჩვენთვის ბედნიერება მოაქვსო. ისინი აქ ექსკურსიაზე არ დადიან, ამ ადგილის მოსალოცად ამოდიან ხოლმე. ნილოსის ღვთისმშობლის ქანდაკება წყაროს თავთან, ორ დიდ ლოდს შორის დგას. ეს მთლად ქვაბულიც არ არის – ქანდაკება ლითონის ფირფიტებით გადახურულ ერთგვარ საგუშაგო ჯიხურსაა შეფარებული. კვარცხლბეკზე ამოტვიფრულია: „ნილოსის ღვთისმშობელი, 1953“. ქანდაკების აღმართვა მონსენიორმა, სამოციქულო ეკლესიის წინამძღოლმა გადაწყვიტა. მეფემ პონტიფიკოსისგან ნებართვა მიიღო, რომ ქვეყანა ქრისტე-ღმერთისთვის მიეძღვნა. ეპისკოპოსმა კი ისურვა, ნილოსი წმინდა ქალწულისთვის მიეძღვნა.
ქანდაკების დადგმის ცერემონიალი დღემდე ახსოვთ. და კიზიტო, მოხუცი და თითქმის ხეიბარი მზარეული, დაესწრო სანახაობას. ყოველ წელს უყვება ამ ამბავს ახალ მოწაფეებს. დიახ, ლამაზი ცერემონიალი იყო, ისეთი, როგორსაც დედაქალაქში შობას ეკლესიაში ან ეროვნული დღესასწაულის დროს სტადიონზე ნახავთ.
მინისტრ-რეზიდენტმა თავისი წარმომადგენელი გამოგზავნა, ხოლო ადმინისტრაციის თავმჯდომარე თავად ამოვიდა ათი ჯარისკაცის თანხლებით. ერთ მათგანს ხელში ბუკი ეჭირა, მეორეს კი ბელგიის დროშა მოჰქონდა. იყვნენ მეზობელი ტომების ბელადები და მათი მოადგილეები. მათ თან ახლდნენ ცოლები და ქალიშვილები მაღალი, მძივებჩაბნეული ვარცხნილობებით, მოცეკვავეები, რომლებიც თავიანთ ფაფარივით თმას მამაცი ლომებივით აფრიალებდნენ და, რაც მთავარია, ყვავილების გირლანდებით მორთული, გრძელრქიანი ინიამბო ძროხების ჯოგები. ფერდობი მოყაყანე გლეხებით გავსებულიყო. დედაქალაქელმა თეთრკანიანებმა ვერ გაბედეს წყაროსთან ამომავალ სახიფათო ბილიკზე შედგომა. მხოლოდ ყავის პლანტაციების მეპატრონე, ბატონი დე ფონტენაი ამოსულიყო მეზობლურად და ადმინისტრაციის თავმჯდომარის გვერდით იჯდა. უნალექო ამინდები იდგა. ცა მოკრიალებული იყო. მთის მწვერვალებზე მტვერი არ იცის.
დიდხანს მოუწიათ ლოდინი. ბოლოს, როგორც იქნა, ბილიკზე, ქედის გასწვრივ, გამოჩნდა შავი ხაზი, საიდანაც ჩურჩულით ნათქვამი ლოცვისა და საგალობლების ხმა მოისმა. ეს ყველაფერი თანდათანობით თვალისთვის გასარჩევი გახდა: მიტრითა და კვერთხით მონსენიორი, სამოციქულო ეკლესიის წინამძღოლი შეიცნეს. კაცი იფიქრებდა, მოგვთა მეფეაო, როგორც ეს კატეხიზმოს სურათებზეა ხოლმე გამოსახული. უკან მისიონერები მოჰყვებოდნენ: როგორც იმდროინდელ ყველა თეთრკანიანს, მათაც კოლონიური ქუდები ეხურათ, თუმცა წვერი ჰქონდათ, გრძელი თეთრი კაბები ეცვათ და ყელზე მსხვილმძივებიანი და ჯვრიანი გულსაკიდები ეკიდათ. მარიას ლეგიონის ბავშვების ჯგუფი ბილიკზე ყვითელი ყვავილების ფურცლებს ფანტავდა. შემდეგ ღვთისმშობელი მოდიოდა. ის მოკლე შარვლებსა და თეთრ პერანგებში გამოწყობილ ოთხ სემინარისტს მოჰქონდა დაწნული ბამბუკის საკაცით, როგორითაც ახალგაზრდა პატარძალი მიჰყავთ ხოლმე ახალ ოჯახში ან მიცვალებულებს მიასვენებენ მათ უკანასკნელ სამყოფელში. თავად მადონა არ ჩანდა.
ჩუქება
