წარსულის ბარგი – ნეტავ ორი ქათამი მაინც მყავდეს აქ, – ინატრა ჰრიჰორივნამ და სამზარეულოს ფანჯრიდან ეზოში გაიხედა. გარეთ მოზრდილი ზეთისხილი ხარობდა და ფილებით მოპირკეთებული მაგიდა იდგა.
ჰრიჰორივნა ზორბა, თვალშისაცემი, საშუალო ასაკის, გადაჭარბებულად ამბიციური ქალია. მთელი ცხოვრება სანატორიუმებში, გემებსა და პარტიულ შეკრებებზე ესტრადის მომღერლად მუშაობდა, მაგრამ როდესაც ახალგაზრდა კონკურენტებმა ჩააჩოჩეს, მებაღჩეობა, ქათმები და კურდღლები შეიყვარა. ლურექსი, მაქმანები და ქერა კულულები ისევ ისე ხიბლავდა, თუმცა შიშველი ხელებით ხოცავდა კურდღლებს და სიღრმისეულად იკვლევდა ქათმის პროდუქტიულობის საკითხებს.
– და სად მოსკინტლავენ, ვინმე მეტყვის?! – იკითხა ტოლიკმა, იგი ამ დილით უკვე მესამედ იდუღებდა ყავას, თვალის უპეები ზღვისფრად ჩალურჯებოდა. ღამით დედა კარზე უკაკუნებდა და ისე მოითხოვდა, დაეძინა, თითქოს ისევ ცამეტი წლის ყოფილიყო. ტოლიკი დასაძინებლად არ წვებოდა, უხმო კლავიატურა იყიდა და ისე ბეჭდავდა, ჩამიჩუმი არ ისმოდა.
„უკვე მეოთხე ათწლეულს მივუკაკუნე, მაგრამ დედას დღემდე ვემალები“, – ღამღამობით ფიქრობდა ტოლიკი, სავარძლის გადაადგილებისაც კი ეშინოდა, რომ ბორბლების ხმაურს ვინმე არ გაეღვიძებინა. დილაობით დაძაბულობა იგრძნობოდა, რადგან დედას წესად ჰქონდა ტოლიკისთვის ჭკუის სწავლება, რასაც სიხარულით უერთდებოდნენ ჰრიჰორივნა და ანატოლი სტეპანოვიჩი.
– ერთ ქალს ვიცნობდი, – წამოიწყო ანატოლი სტეპანოვიჩმა, – ქათამი ჰყავდა. გამოიცანით, საიდან იყო?
– პორებრიკს („პორებრიკის“ ანუ ბორდიურის იქით – მემია, რომელიც უკრაინულ ენაში რუსეთის ირონიულად ხსენებისას გამოიყენება (მთარგმნელის განმარტება)) იქიდან, – მიუგო დედამ. – ჰოდა, რისი მომცემია თქვენთვის, ჰრიჰორივნა, ორი ქათამი? რა აზრი აქვს მათ ყოლას?
– დროდადრო კვერცხს მაინც დადებდნენ, – მიუგო ჰრიჰორივნამ. – ამას შეხედეთ, როგორი გალეულია.
ტოლიკმა განწირული გამომეტყველებით შეხედა თავის დაძარღვულ, უფერულ ხელებს, გამხდარ მუხლებსა და გამოკვეთილ ყვრიმალებს. მუქი ფერის თვალები ისე აემღვრა, როგორც ფინჯნის ძირში ყავა.
– მერე, სად უნდა წაიყვანოთ? – სცადა, ჰრიჰორივნაში რაციო გაეღვიძებინა. – ცხოველთა უფლებების დამცველები ხომ არ მოგვეძებნა? თუ პენსიამდე ჩემთან იცხოვრებენ?
– ტოლია, ტოლია, – გამოეხმაურა დისშვილს ანატოლი სტეპანოვიჩი, – სულ მოწყდი ცხოვრებას, ჰრიჰორივნა დაკლავს მათ.
– ღმერთო! – თვალები აატრიალა ტოლიკმა და ჭიქაში დარჩენილი ყავა გადაყლურწა.
– ვიცნობდი ერთ ქალს... გამოიცანით, საიდან იყო? – იკითხა ანატოლი სტეპანოვიჩმა.
– მივხვდი, – თქვა დედამ. – ეგეც იქიდან იყო?
– არა, კაცო, – უპასუხა ანატოლი სტეპანოვიჩმა, – ეს ჩვენიანი იყო, მაგრამ ხეებს რომ ეხუტებიან, იმათგანი.
– ბუნების გადასარჩენად? – იკითხა ტოლიკმა.
– არ ვიცი, რატომ, მაგრამ მისი ქათმები თავისით იხოცებოდნენ. არც ვიცოდი, რომ ქათმები ბერდებიან. ამ ქალის ქათმები სიბერისგან ზოგჯერ კოჭლობდნენ კიდეც. იცით, – ჩურჩულით განაგრძო ანატოლი სტეპანოვიჩმა, – იმ ქათმებს თვალების გარშემო ნაოჭებიც კი ჰქონდათ! მერე თანდათან სახლის უკან მარხავდა.
– ჩემებს კი... – ამოიოხრა ჰრიჰორივნამ – არავინ დამარხავს.
ჰრიჰორივნას ქათმები ხარკივის მახლობლად დარჩნენ. შესაძლოა, არტილერიისგან დაყრუვდნენ და დაიხოცნენ, შესაძლოა, ძირძველმა მოსკოველებმა და პატარა პროვინციული რუსული ქალაქების წარმომადგენლებმა შეჭამეს კიდეც ან, იქნებ, გაველურდნენ – ფრთები გაეზარდათ და გაფრინდნენ თბილ ქვეყნებში, სადაც ზამთარი არ დგება.
– სადღაც წავიკითხე, – თქვა ტოლიკმა, – რომ გარეთ გაშვებული შინაური ღორი მეორე წელს უხეში ჯაგრით იფარება და ტახივით ხმებს გამოსცემს.
– არა მგონია, ჩემს ქათმებს ჯაგარი გაზრდოდათ, – უპასუხა ჰრიჰორივნამ.
უკვე ორი კვირა გავიდა ასე, ამ სახლში, ამ შემად-გენლობით. ტოლიკი უნებურად გახდა დიდი საგვარეულოს წინამძღოლი და სპონსორი: ბიძა, ანატოლი სტეპანოვიჩი, დედა, შორეულ დეიდა ჰრიჰორივნასთან ერთად, ტოლიკის და თავისი მეგობრითურთ და ამათ მოყოლებული კატები და ძაღლი. ტოლიკი ყველაზე ცუდ სიზმარშიც კი ვერ წარმოიდგენდა ცხოვრებას ასეთ საშინელ შემადგენლობასთან ერთად.
ანატოლი სტეპანოვიჩის, შორეული ბიძის, ატანა ბავშვობიდან მხოლოდ დიდ დღესასწაულებზე და ისიც მცირე დროით შეეძლო. სხვა ადამიანებთან ხანგრძლივი ყოფნა მისთვის საერთოდ ძალიან რთული იყო.
– ოდესღაც ომსაც მოეღება ბოლო, – სამზარეულოს კარს მიუახლოვდა ანატოლი სტეპანოვიჩი. – ახლა მეორე ფეხიც რომ მომცა, წავიდოდი და ვიმსახურებდი.
– რაღაც ეჭვი მეპარება, სტეპანოვიჩ, რომ ორი ფეხითაც კი რამეს იზამდი, – უთხრა ჰრიჰორივნამ. – შენ ანალიტიკური აზროვნების ადამიანი ხარ.
ბიძის ანალიტიკა სულ უფრო ხშირად მიდიოდა წყევლა-კრულვამდე. გეგონებოდა, მასში ბებიამისი იღვიძებდა, რომელთანაც მხოლოდ შვიდ წლამდე ცხოვრობდა, ის ასაკთან ერთად მასში სულ უფრო იზრდებოდა, თითქოს ცოცხლდებოდა. ფეხთან გამომშვიდობება სტეპანოვიჩს ცოლის გარდაცვალებისთანავე მოუწია. ძალიან გლოვობდა მას (ფეხს), რადგან მეუღლის გარდაცვალების შემდეგ „ბოლოს და ბოლოს თავის გემოზე ცხოვრებას აპირებდა“.
ჩუქება
