პედრო პარამო კომალაში იმიტომ ჩამოვედი, რომ მამაჩემი, პედრო პარამო მომეძებნა. მამის ვინაობა დედამ სიკვდილის წინ გამანდო და მეც დავპირდი, აუცილებლად ვნახავ-მეთქი. დედა ამ დროს სასიკვდილო სარეცელზე იწვა და რაც უნდა ეთხოვა, ყველაფერზე დავთანხმდებოდი, უღონო ხელზე ხელს ვუჭერდი იმის ნიშნად, რომ დანაბარებს უპირობოდ შევუსრულებდი. „აუცილებლად ჩადი კომალაში, – მარიგებდა სულთმობრძავი დედაჩემი, – დაიმახსოვრე, პედრო ჰქვია, გვარად პარამოა. დარწმუნებული ვარ, გაუხარდება შენი ნახვა“. მაშინ სხვა გზა არ მქონდა, უარს ვერ ვეტყოდი. ის კი არა, როდესაც დედას უკვე სული ამოხდა და მისი გახევებული თითებიდან ხელს გაჭირვებით ვითავისუფლებდი, ისევ ბრმად ვიმეორებდი, დარდი ნუ გაქვს, კომალაში აუცილებლად ჩავალ-მეთქი.
სულის ამოხდომამდე ისიც დაამატა:
– კი არ სთხოვო, მოსთხოვე. მოსთხოვე, რაც კანონით გვეკუთვნოდა, მაგრამ არასოდეს მოუცია... ჩვენი არსებობა ერთხელაც არ გახსენებია, დაე, ძვირი დაუჯდეს ეს დავიწყება.
– სწორედ ასე მოვიქცევი, დედა.
ჩემი მაშინდელი დაპირება მხოლოდ ლიტონი სიტყვები იყო და მისი ასრულება აზრადაც არ მომსვლია. მაგრამ დედა რომ დავმარხე, თავადაც არ ვიცი, რა დამემართა, ჩემსავე წარმოსახულ ოცნებებში გადავეშვი, სრულიად სხვა სამყარო წარმოვიდგინე, რომლის წყაროდაც გაურკვეველი იმედი, დედაჩემის ქმარი, სახელად პედრო პარამო იქცა. კომალასკენ გეზი სწორედ ამან ამაღებინა.
მზის ხვატით გაჯერებული სეზონი იდგა, აგვისტოს გავარვარებული ჰაერი ცხელ ქარად ქროდა და თან საპნის ხის მყრალი ოხშივარი მოჰქონდა.
გზა ხან აღმართს ასდევდა, ხან დაღმართს ჩაჰყვებოდა: „მთისკენ მიმავალ გზას უნდა დაადგე, მერე თავქვე დაეშვები, გააჩნია, იქით მიდიხარ თუ უკან ბრუნდები“.
– როგორ ბრძანეთ, ქვემოთ რომ ჩანს, იმ სოფელს რა ჰქვიაო?
– კომალა, სენიორ.
– დარწმუნებული ხართ, რომ ნამდვილად კომალაა?
– დარწმუნებული ვარ, სენიორ.
– ასე გაპარტახებულად რატომ გამოიყურება?
– ცუდი დრო დაუდგა, სენიორ.
არადა, იქაურობა სულ სხვანაირი მესახებოდა, სწორედ ისეთი, როგორიც დედაჩემს ჩარჩენოდა ხსოვნაში, დარდისა და ოხვრის საბურველში გახვეული მონატრებით დანახული სავანე. რაც დედა მახსოვდა, სულ კომალაზე დარდობდა, სულ იქ დაბრუნებას ნატრობდა, მაგრამ არ ეღირსა. მის ნაცვლად იქ ახლა მე ჩავდივარ. ვცდილობ, ყველაფერი დედას თვალებით დავინახო, რადგან კომალას საყურებლად თავისი თვალები მისახსოვრა: „კოლიმოტესის უღელტეხილს გადაივლი თუ არა, თვალწინ ულამაზესი, მოწეული სიმინდებისაგან ალაგ-ალაგ სიყვითლეშეპარული მწვანე ველი გადაგეშლება. იქიდან უკვე გამოჩნდება თეთრად მოციალე, ღამითაც კი მოციმციმე კომალა“. ამ სიტყვებს ისეთი იდუმალი, ძლივს გასაგონი ხმით წარმოთქვამდა, თითქოს მე კი არა, საკუთარ თავს ელაპარაკებაო... დედა.
– მაპატიეთ, მაგრამ, შეიძლება გავიგო, კომალაში ვისთან მიბრძანდებით? – მომესმა ამ დროს.
– მამაჩემის სანახავად მივდივარ, – ვუპასუხე მე.
– ააა! – თქვა ხმამ.
გზა მდუმარედ განვაგრძეთ.
ფერდობზე ვეშვებოდით, ჩამოვარდნილ სიჩუმეს მხოლოდ ქვებზე სახედრების ჩლიქების რაკარუკი არღვევდა. აგვისტოს მცხუნვარე მზეზე ქუთუთოები თავისით მეხუჭებოდა.
– ძალიან გაიხარებს მამათქვენი, – კვლავ მომესმა თანამგზავრის ხმა. – ალბათ წვეულებასაც გამართავს. აბა, რა იქნება, რამდენი ხანია, აქ არავის გამოუვლია.
და შემდეგ დასძინა:
– შვილი კი არა, ვინც უნდა იყოთ, თქვენი დანახვა მაინც გაუხარდება.
ჩვენ წინ გადაშლილი ველი მზის თაკარა სხივებქვეშ ნისლში მოლივლივე გამჭვირვალე ტბას მიაგავდა, რომელსაც არშიად შემორტყმოდა რუხი ჰორიზონტი. ჰორიზონტს მიღმა მთაგრეხილის ზოლი გადაჭიმულიყო, უფრო იქით კი უსასრულო, შორეული სივრცეები.
– თუ არ მიწყენთ, იქნებ მითხრათ, როგორ გამოიყურება მამათქვენი?
– არასოდეს მინახავს, – ვუპასუხე. – მხოლოდ ის ვიცი, რომ პედრო პარამო ჰქვია.
– ააა! რას ამბობთ.
– დიახ, მისი მხოლოდ გვარ-სახელი მითხრეს.
ისევ ეს გაურკვეველი „ააა“. ამ კაცს ლოს-ენკუენტროსში გადავეყარე, გზაჯვარედინზე. ვიდექი და ვინმე გამვლელს ველოდი, ვინც კომალასკენ გზას მიმასწავლიდა. სწორედ ამ დროს ჩამიარა, თან სახედრებს მოერეკებოდა.
– საით მიდიხართ? – ვკითხე მე.
– ქვემოთ, სენიორ.
– კომალასკენ რომელი გზა მიდის, ხომ არ იცით?
– სწორედ იქ მივდივარ.
ჰოდა, მეც გავყევი. სწრაფად მიდიოდა, გაფაციცებით მივდევდი, ვცდილობდი, არ ჩამოვრჩენოდი, მაგრამ არაფერი გამომდიოდა, სანამ, როგორც იქნა, თავად არ მიხვდა და ნაბიჯი არ შეანელა. მას მერე თითქმის გვერდიგვერდ მივაბიჯებდით, ერთმანეთს ლამის მხრებით ვეხებოდით.
– მეც პედრო პარამოს შვილი ვარ, – მითხრა უცებ.
უდაბურ ცაზე ჩხავილით გადაგვიფრინეს ყვავ-ყორნებმა.
სერი გადავიარეთ და დაბლობისკენ დავეშვით. ცხელი ჰაერი ზემოთ მოვიტოვეთ და ყოველ ნაბიჯზე სულ უფრო და უფრო ღრმად ვიწყეთ ჩაძირვა გავარვარებულ, უჰაერო მცხუნვარებაში. მომეჩვენა, თითქოს იქაურობა რაღაცის მოლოდინში იყო გატრუნული.
– ძალიან ცხელა თქვენთან, – ვთქვი მე.
– ეს რა სიცხეა, – მიპასუხა
ჩუქება
